Ο ενδοτισμός είναι πάντοτε ανιστόρητος

Tου Xρηστου Γιανναρα

Ποιος να υπηρετήσει τις διεθνείς σχέσεις ενός ιστορικού λαού σήμερα. Με ποιες προϋποθέσεις. Ποια προσόντα. Ποια κριτήρια.

Και μόνο για την έκφραση «ιστορικός λαός» εκρήξεις αποτροπιασμού καμουφλάρουν τη μετριότητα (και αγραμματοσύνη) ανεπιτήδειων πολιτικών ή αυλοδίαιτων «διανοουμένων». Εντοπίζουν «εθνικισμό» στην έκφραση, δηλαδή ιδεοληπτικές προκαταλήψεις. Καμώνονται οι ενιστάμενοι τον τάχα και απροκατάληπτο τεχνοκράτη της διπλωματίας, τον διεθνιστή που λογαριάζει όλες τις κοινωνίες ίδιες, καθορισμένες από την ομοτροπία του οικονομικού παράγοντα, της «πάλης των τάξεων», του ανταγωνισμού.

(Πού καταντήσανε αλήθεια τον Μαρξισμό, έστω και ιστορικά χρεωκοπημένον: Μπαϊράκι που συστρατεύει ασημαντότητες για να τους εξασφαλίσει καριέρα, φερετζέ της μετριότητας, σούργελο των τριόδων. Συνάζονται, ας πούμε, ετικετοφόροι «κριτικοί της λογοτεχνίας» για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Καραγάτση, να αποτιμήσουν τη συμβολή του στη νεοελληνική μυθιστοριογραφία, το τι «εκόμισε εις την τέχνην». Και δεν ξέρουν να ασχοληθούν με τίποτε άλλο, παρά μόνο με το πόσο «δεξιός» στα πολιτικά του φρονήματα ήταν ο μάστορας αυτός της αφήγησης, πόσο «δέσμιος στους ιδεολογικούς κώδικες του οικονομικού φιλελευθερισμού». Διέβλεψαν κιόλας ότι, επειδή αποπειράθηκε να πολιτευτεί με τον Μαρκεζίνη το 1956, σίγουρα θα είχε γίνει και υπουργός του επί χούντας αν δεν είχε στο μεταξύ πεθάνει!)

Η διαχείριση των διεθνών σχέσεων οποιουδήποτε λαού, ιστορικού ή όχι (ακόμα και συμβατικών κρατικών μορφωμάτων με μηδενική συμβολή στην Ιστορία) απαιτεί, ναι, εξειδικευμένη κατάρτιση και ιδιάζουσα ευφυΐα – κανείς δεν το αρνείται. Ιδεοληψίες και υποκειμενισμοί, συναισθηματικά «επιχειρήματα» και πατρογονικές καυχήσεις, είναι σαφώς αρνητικοί παράγοντες στην άσκηση διπλωματίας. Αλλά η ικανότητα ακριβώς του διπλωμάτη να ενεργεί με πειστική αντικειμενικότητα και ακαταμάχητη λογική, προϋποθέτει και διαφοροποίηση στρατηγικής ή τακτικής όταν πρόκειται για διαχείριση διεθνών σχέσεων λαού με καίρια συμβολή στην ανθρώπινη Ιστορία και στον πολιτισμό.

Μπορεί να απαρέσκει στους εραστές της διεθνιστικής αρνησιπατρίας, αλλά το κύρος που προσδίδει στις διεθνείς σχέσεις ενός λαού η πανανθρώπινη εμβέλεια της συμβολής του στον πολιτισμό, είναι όπλο ισχυρό, αυτονόητο. Φυσικά, η αποτελεσματικότητα του όπλου εξαρτάται από την ευφυΐα και την κατάρτιση του χειριστή του. Είναι αδιανόητο (με τη λογική της αποτελεσματικότητας) να παραδίνεται η διαχείριση των διεθνών σχέσεων ενός ιστορικού λαού σε υπουργούς και υφυπουργούς, με ψηφοσυλλεκτική, απλώς, «επικοινωνιακή» επιδεξιότητα ή με στόχο να κολακευτεί η εκλογική τους περιφέρεια. Ακόμα και περγαμηνές πανεπιστημιακού διεθνολόγου έχουν αποδειχθεί ανεπαρκέστατο εφόδιο για μια τέτοια διαχείριση.

Το ζητούμενο, πέρα από τη στρατηγική ευφυΐα και την άρτια διπλωματική κατάρτιση, δεν είναι η ευρύτητα των ιστορικών γνώσεων, αλλά η καλλιεργημένη κριτική ικανότητα αξιολογικής αποτίμησης των επιτευγμάτων πολιτισμού. Πώς να αξιοποιήσει διπλωματικά την πανανθρώπινη δυναμική του πολιτισμού που κομίζει το ελληνικό όνομα σημερινός Ελλαδίτης υπουργός, υφυπουργός ή διπλωμάτης, που δεν ξέρει να απαντήσει στο ερώτημα: Γιατί ο Παρθενώνας είναι έργο τέχνης σημαντικότερο από τον Πύργο του Αϊφελ; ΄Η: ποια σχέση συνδέει τη δημοκρατία ως «κοινόν άθλημα» μίμησης του όντως υπαρκτού, με τον Παρθενώνα, την τραγωδία, το άγαλμα; ΄Η: τι κοινό έχει στη ζωγραφική του ο Μανουήλ Πανσέληνος ή ο Θεοφάνης ο Κρης με τις αναζητήσεις των Βαν Γκογκ, Γκογκέν, Σεζάν, Ματίς;

Απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα τις χρειάζεται ο Ελληνας διπλωμάτης (και οι πολιτικοί του προϊστάμενοι) όχι για να τις σερβίρει στους συνομιλητές του, αλλά για να πατάει στέρεα σε αυτές ο ίδιος. Τόσο στέρεα όσο σε κάποιες ανάλογες πατούσε ο Γκάντι όταν έμπαινε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο τραβώντας από το σχοινί την εμβληματική του κατσίκα. Και κατατρόπωνε, αυτός ο ολοκληρωτικά αδύναμος «εθνικιστής», την κοσμοκράτειρα τότε Κοινοπολιτεία.

Εχω περιφέρει σε Ελληνες εκδότες, ματαιοπονώντας, μιαν ιδέα:

Να μετέφραζαν και να εξέδιδαν δέκα (10) μικρά και εύπεπτα βιβλιαράκια:

με κριτήριο το τι θα έπρεπε οπωσδήποτε να έχει διαβάσει σήμερα ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών (υφυπουργός, διπλωμάτης, κρατικός λειτουργός), για να διαχειριστεί τις σχέσεις μας με τους εταίρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ευτύχημα να «ανήκομεν εις την Δύσιν», αλλά η γονιμότητα τού ανήκειν προϋποθέτει σαφή κριτική επίγνωση τόσο συγγένειας όσο και διαφοράς – διαφοράς ιστορικών εμπειριών, ιεράρχησης αναγκών, «νοήματος» του βίου (δηλαδή πολιτισμού) και συνακόλουθων θεσμών, νοο-τροπίας, πεδίων αποτελεσματικότητας.

Να εκδοθεί, π.χ., το βιβλίο του E.A. Thompson «Ρωμαίοι και Βάρβαροι». Το κλασικό πια του J.M. Wallace - Hadrill «Η βαρβαρική Δύση 400-1000 μ.Χ.» Του George Duby, Η εφηβεία της Δυτικής Χριστιανοσύνης. Του Michel Bonniard, Η πολιτιστική γένεση της Ευρώπης 5ος-8ος αιώνας. Του Erwin Panofsky, Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστική σκέψη. Το περίφημο και ευσύνοπτο βιβλίο του Η.-Χ. ArquilliŽre, Ο πολιτικός Αυγουστινισμός. Το κλασικό του R. H. Tawney Θρησκεία και η άνθηση του Καπιταλισμού. Το αποκαλυπτικό του Martin Schmidt, Ο Πιετισμός, κ.λπ.

Ο ρόλος αυτών των αναγνωσμάτων θα είναι να συνειδητοποιήσει ο διαχειριστής των διεθνών σχέσεων του Ελληνισμού σήμερα (ο τυχάρπαστος δυστυχώς κομματάνθρωπος) τη ριζική διαφορά κοινωνικών εξελίξεων στην ευρωπαϊκή Δύση και στην ελληνική Ανατολή, κατά τη διαδρομή των αιώνων. Διαφορά που καθιστά τον μιμητικό της Δύσης (μεταπρατικό) χαρακτήρα του ελλαδικού κρατιδίου όχι μόνο κωμικό, αλλά και αιτία των αλυσσιδωτών καταστροφικών αποτυχιών, επί δεκαετίες τώρα, της εξωτερικής του πολιτικής.

Ταυτόχρονα η μελέτη αυτής της διαφοράς των ιστορικών καταβολών και εξελίξεων θα μπορούσε (ίσως) να οδηγήσει τους υπουργεύοντες την κομματική ιδιοτέλεια σε κάποια επίγνωση ετερότητας, που είναι στoιχειώδης προϋπόθεση για ενεργό μετοχή ενός κράτους σε εταιρισμό κρατών. Σε έναν τέτοιο εταιρισμό κάθε μέλος ή κομίζει κάτι δικό του, που οι άλλοι δεν έχουν και το χρειάζονται ή, αν μόνο πιθηκίζει τους συν-εταίρους του, περνάει στο περιθώριο ανυπόληπτος, ανύπαρκτος.

Ντροπή και οδύνη απερίγραπτη σωρεύονται στις ψυχές μας με την εικόνα και μόνο μιας διαχείρισης των διεθνών μας σχέσεων που εξαντλείται σε χασκογελάκια οικειότητας με τους ισχυρούς, πασιφανή εξασφάλίση ατομικής καριέρας με ανταλλάγματα ενδοτισμού, ανατριχιαστική άγνοια της Ιστορίας και του πολιτισμού των λαών

=====================================

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή την 20-4-2008