Επικίνδυνο παιχνίδι με την εθνική ταυτότητα (των σκοπιανών)

του Σταύρου Λυγερού
αναδημοσίευση από τον "Κοσμο του Επενδυτή"
20-21 Σεπτεμβρίου 2008

Η Σύνοδος Κορυφής του NATO στο Βουκουρέστι τον περασμένο Απρίλιο ήταν αναμφισβήτητα μία καμπή στον δεκαοκτάχρονο διπλω­ματικό πόλεμο για το ζήτημα της ονομασίας. Η απόφαση της Αθήνας να θέσει ως όρο για την ένταξη του γειτονικού κρά­τους στην Ατλαντική Συμμα­χία την ύπαρξη συμφωνίας για το όνομα εγκλώβισε τους Σλα­βομακεδόνες σ' ένα δίλημμα: Από τη μία πλευρά η εμμονή τους στο ιδεολόγημα του μακεδονισμού κι από την άλλη η ένταξη του κράτους τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς.

Ο Νίκολα Γκρούεφσκι κέρ­δισε τις εκλογές του περασμέ­νου Ιουνίου, υποσχόμενος ό­τι θα εντάξει τη χώρα του στο NATO και θα προωθήσει την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς εκπτώσεις στο ζήτημα της ονομασίας. Το εάν θα κάνει ή όχι εκπτώσεις ε­ξαρτάται από τον ίδιον όσο βρί­σκεται στην πρωθυπουργία. Τα κλειδιά, όμως, του NATO και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα κρατάει η Ελλάδα.

Ο Σλαβομακεδόνας πρω­θυπουργός επιχείρησε το κα­λοκαίρι να ξεφύγει από τη μέγκενη με ελιγμούς. Στο πλαί­σιο αυτό, ήγειρε με τη δι­πλωματία των επιστολών και με προκλητικές δηλώσεις ζή­τημα «μακεδόνικης μειονότητας» στην Ελλάδα και ζή­τημα περιουσιών. Οι κινήσεις του μπορεί να δημιούργησαν κάποιες εντυπώσεις, αλλά δεν βελτίωσαν επί της ουσίας τη θέση του.

Το πολιτικό πλεονέκτημα παραμένει στα χέρια της Αθή­νας. Απ' αυτήν και μόνο εξαρ­τάται η έκβαση της διπλωμα­τικής μάχης. Ο Νίκολα Γκρού­εφσκι τηρεί αδιάλλακτη στά­ση κι αγοράζει χρόνο, στηρι­ζόμενος στην εκτίμηση ότι, ε­άν η Ελλάδα εμμείνει στην γραμμή του βέτο στο NATO και το ασκήσει και στην Ευρωπαϊ­κή Ένωση, θα δεχθεί ασφυ­κτικές πιέσεις τόσο απ την Ουάσινγκτον όσο και από Ευ­ρωπαίους. Κατά την ίδια εκτί­μηση, υπό το κράτος αυτών των πιέσεων ο Κώστας Καρα­μανλής, αργά ή γρήγορα, θα υποχωρήσει ατάκτως ή θα συμφωνήσει σε μία βολική για τα Σκόπια διευθέτηση.

Η εκτίμηση αυτή, όμως, μπορεί να δικαιωθεί μόνο εάν η Αθήνα διαπράξει παιδαριώδη σφάλματα. Αναμφίβολα, η κυβέρνηση Μπους θα κάνει ό,π μπόρα οτις εβδομάδες που της έχουν απομείνει να επιβάλει μία λύση, αλλά δεν έχει αποτελεσματικούς μοχλούς πίεσης. Η συνάντηση της Ντό­ρας Μπακογιάννη με τον Σλα­βομακεδόνα ομόλογο της Αντόνιο Μιλόσοσκι στο Παρί­σι είναι το πρώτο αποτέλεσμα της παρασκηνιακής δραστη­ριότητας των Αμερικανών.


Κρυφτούλι

Προφανώς, και οι δύο θα α­ποφύγουν να υποκαταστή­σουν τους διαπραγματευτές και γι' αυτό κατά πάσα πιθα­νότητα θα αποφύγουν να πά­ρουν απευθείας τη διαπραγ­μάτευση στα χέρια τους. Δεν αναμένεται, δηλαδή, να έ­χουμε επίσημη αναβάθμιση του επιπέδου των διαπραγμα­τεύσεων. Είναι δεδομένο, ό­μως, ότι η Ουάσινγκτον θα πιέσει ασφυκτικά και τους δύο υπουργούς Εξωτερικών να συμφωνήσουν σ' ένα πλαίσιο που θα επιτρέψει στους δύο διαπραγματευτές να υπερβούν το σημερινό αδιέξοδο. Κι αυ­τό πιθανώς να γίνει με παρασκηνιακές εκ του σύνεγγυς συνομιλίες στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τις επόμενες ημέρες.

Οι προοπτικές, ωστόσο, δεν είναι αισιόδοξες. Η τελευταία πρόταση του Μάθιου Νίμιτς ή­ταν κατάφωρα ετεροβαρής και ως τέτοια εισέπραξε κόκκινο από την ελληνική πλευρά. Τα Σκόπια, όμως, επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία για να χρεώσουν στην Αθήνα την απόρριψη. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ Ε­ΓΚΥΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ, Η ΠΡΟ­ΤΑΣΗ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΡΗΤΑ ΟΤΙ Η ΣΛΑΒΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΕΘΝΟΤΗ­ΤΑ/ΓΛΩΣΣΑ ΘΑ ΑΠΟΚΑΛΕΙΤΑΙ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ», ΙΚΑΝΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΟ ΜΕΙΖΟΝ ΑΙΤΗΜΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΜΦΙ­ΒΟΛΙΑ ΟΤΙ Ο ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ Ε­ΝΕΡΓΕΙ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΣΤΕΙΤ ΝΤΙΠΑΡΤΜΕΝΤ ΚΑΙ Σ' ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ ΝΑ ΠΙΕ­ΣΕΙ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ, ΦΟΡΤΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ.

Από την άλλη πλευρά, ό­μως, είναι σαφές ότι η τακτική της ελληντκής διπλωμαπ'ας να μην συζητάει για την ταυτό­τητα (όνομα εθνότητας/γλώσ-οας) τον διευκόλυνε. Η Αθήνα έχει ανοήτως οχυρωθεί πίσω από το γεγονός ότι το ψήφι­σμα του Συμβουλίου Ασφα­λείας προβλέπει διαπραγμα­τεύσεις μόνο για το όνομα του κράτους. Η τακτική αυτή, ό­μως, είναι εθνικά λανθασμέ­νη και πολιτικά αναποτελε­σματική.

Ο ΠΥΡΗΝΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑ­ΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ Η ΜΟΝΟΠΩ­ΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΛΑΒΟΜΑΚΕΔΟ­ΝΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗ­ΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤ' ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ Η ΕΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΘΗΚΩΝ ΣΤΟ ΣΥ­ΝΟΛΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Ακόμα και εάν αποδεχθούν για το κράτος τη σύνθετη ονομασία που θα προτείνουν οι Έλλη­νες, το ιδεολόγημα του μακεδονισμού δεν θα ακυρωθεί, θα ακυρωθεί μόνο εάν ταυτοχρό­νως αλλάξει και το όνομα της κυρίαρχης εθνότητας/γλώσσας. Ο όρος «μακεδόνικη» δη­λώνει το Όλον, και γι' αυτό εί­ναι απαράδεκτος. Την πραγ­ματικότητα αντανακλά ένας εθνογεωγραφικός προσδιορι­σμός (όπως σλαβομακεδονι­κή), που δηλώνει όπ πρόκειται για Μέρος.


«Κόκκινες γραμμές»

Η Αθήνα σωστά απέρριψε την πρόταση, αλλά κάθε απόρρι­ψη έχει κόστος, έστω και εάν δεν είναι επίσημη. Το ίδιο σκη­νικό δεν θα επαναληφθεί μό­νο εάν, έστω και καθυστερη­μένα, η ελληνική διπλωματία χαράξει «κόκκινες γραμμές», που να οριοθετούν ξεκάθαρα ποιες προτάσεις είναι δια­πραγματεύσιμες και ποιες ό­χι. Όσο δεν το κάνει, θα πα­ραμένει έρμαιο των παιχνιδιών του μεσολαβητή και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που τον κατευ­θύνει σε μεγάλο βαθμό.

Είναι πολιτικά κρίσιμο η Αθήνα ΝΑ ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΣΥΝΕ­ΧΩΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΙΜΕΣ ΜΟ­ΝΟ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ, ΠΟΥ ΑΚΥΡΩΝΟΥΝ ΤΗ ΜΟΝΟΠΩΛΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟ­ΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ.Στο επίπεδο της τακτικής, έχει συμφέρον να στείλει διεθνώς το μήνυμα ότι με την πολιτική τους τα Σκόπια υπονομεύουν την ου­σία της διαπραγμάτευσης και -ως εκ τούτου- αυτοαποκλείονται από τους ευρωατλαντικούς θεσμούς.