Δηλώνοντας βουλγαρική εθνικότητα, και με τη μεσολάβηση της Βουλγαρικής Πρεσβείας, αφέθηκαν ελεύθερα, στις 30 Ιουνίου 1941, και 27 τοπικά στελέχη του ΚΚΕ από την Ακροναυπλία, με απόφαση των μελών της κομματικής καθοδηγήσεως στο ίδιο στρατόπεδο. Κατά μία πληροφορία, η εγκυρότητα της οποίας δεν είναι δυνατό να ελεγχθεί, όταν πληροφορήθηκαν οι ελληνικές αρχές την απελευθέρωση των Άκροναυπλιωτών Κομμουνιστών, διαμαρτυρήθηκαν στις αρχές κατοχής και επέτυχαν να διαταχθεί η εκ νέου σύλληψη και φυλάκιση τους· αλλά οι άπελευθερωθέντες είχαν εν τω μεταξύ εξαφανισθεί. [1]
Μεσάζων στην υπόθεση της απελευθερώσεως υπήρξε ο Νεδέλκος Παπανεδέλκος, παλαιός Κομμουνιστής και ηγετικό στέλεχος τοu ελληνικού τμήματος του Ενωμένου VMRO από το χωριό Μεταλλικόν του Νομού Κιλκίς, αλλά κάτοικος και δημότης Θεσσαλονίκης. Είχε εκτοπισθεί και φυλακισθή στο παρελθόν και αναφέρεται ως "βουλγαρόφρων Κομμουνιστής". Απελευθερώθηκε από την Ακροναυπλία στις 12 Ιουνίου 1941 με εντολή της κομμουνιστικής καθοδηγήσεως στην ίδια φυλακή και με τη μεσολάβηση τής Γερμανίδας συζύγου του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Παπανεδέλκος συνελήφθη και φυλακίσθηκε εκ νέου τον Νοέμβριο του ιδίου έτους στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά τής Θεσσαλονίκης, υστέρα από καταγγελία των ελληνικών άρχων, αλλά αφέθηκε και πάλι ελεύθερος με τη μεσολάβηση τής Βουλγαρικής Λέσχης πού λειτουργούσε ήδη στην ίδια πόλη και τής οποίας ήταν σημαίνον στέλεχος. Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός από τούς άποφυλακισθέντες, του Κυριάκου Πυλάη από το Ξυνό Νερό της Φλώρινας, τους Γερμανούς στρατιώτες πού αποφυλάκισαν τους 27 Κομμουνιστές από την Ακροναυπλία συνόδευε ό Βούλγαρος Πρεσβευτής στην Αθήνα ως "διερμηνέας". Δεν αναφέρεται τίποτε περί δηλώσεως βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας, αλλά ότι η κομματική επιτροπή τού ΚΚΕ στην Ακροναυπλία είχε αποφασίσει να εξέλθουν όλοι οι Σλαβομακεδόνες και ότι τον κατάλογο αυτών πού θα αποφυλακίζονταν είχε δώσει ή ίδια επιτροπή στον Παπανεδέλκο και αυτός στον Βούλγαρο Πρεσβευτή. [1]
Μεταξύ των απελευθερωθέντων Άκροναυπλιωτών Κομμουνιστών ως Βουλγάρων ήσαν.....
.... ορισμένα τοπικά στελέχη πού έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα μετέπειτα γεγονότα ειδικά στον εμφύλιο πόλεμο. Οι περισσότεροι ήσαν Σλαβομακεδόνες, και οι οποίοι για πολιτικούς λόγους εγκατέλειψαν τον Βουλγαρομακεδονισμό και κατατάθησαν στον Γιουγκοσλαβικό Μακεδονισμό με κύριο όργανο έκφρασης το NOF.
Μεταξύ των απελευθερωθέντων Άκροναυπλιωτών Κομμουνιστών ως Βουλγάρων ήσαν.....
.... ορισμένα τοπικά στελέχη πού έπαιξαν σημαντικό ρόλο στα μετέπειτα γεγονότα ειδικά στον εμφύλιο πόλεμο. Οι περισσότεροι ήσαν Σλαβομακεδόνες, και οι οποίοι για πολιτικούς λόγους εγκατέλειψαν τον Βουλγαρομακεδονισμό και κατατάθησαν στον Γιουγκοσλαβικό Μακεδονισμό με κύριο όργανο έκφρασης το NOF.
ΟΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΕΝΤΕΣ [3]
Μερικοί από τους απελευθερωθέντες Σλαβομακεδόνες Δυτικομακεδόνες ήταν οι εξής:
1. Αδαμόπουλος ή Δαμόπουλος ή Γκρόσδος, Λάζαρος από την Οινόητης Καστοριάς, 40 χρονών. Ξενιτεύτηκε μικρός κι εξορίστηκε ωςκομουνιστής νωρίς, το 1925, όντας σερβιτόρος στη Λάρισα.Αποφυλακιζόμενος διορίστηκε γραμματέας της ΚΟ του ΚΚΕ Λάρισας όπουομοϊδεάτης του τον κατηγόρησε ως «δικτάτορα». Από την άνοιξη του 1942 ωςτο φθινόπωρο του επομένου έτους χρημάτισε γραμματέας της ΠΕ Παραμυθιάς Ηπείρου του ΚΚΕ. Αργότερα ανακλήθηκε στην Καστοριά ως γραμματέας της ΠΕ του ΣΝΟΦ, θέση στην οποία παρέμεινε μετά από σοβαρές ταλαντεύσεις, αφού στις αρχές του 1944 είχε ζητήσει τη διαγραφή του από το ΚΚΕ. Πέθανε στη Γιουγκοσλαβία.
2. Δελιόπουλος Ζήσης από το Καλοχώρι Καστοριάς, 34 χρονών,γυναικάδελφος του (πιο κάτω αναφερθέντα) Ζήση Καλιμάνη. Προπολεμικόςπολιτευτής του ΚΚΕ. Επί Κατοχής ήταν μέλος της ΑΕ του ΚΚΕΚαστοριάς, γι αυτό μάλλον φυλακίστηκε από τους Ιταλούς στηΘεσσαλονίκη. Χρημάτισε αντιπρόσωπος του ΝΟΦ στο μεταπολεμικό ΕΑΜτης Καστοριάς, πριν την ένωσή τους στα τέλη του 1946. Επί κυρίωςΕμφυλίου έλαβε το αξίωμα του λοχαγού Πολιτοφυλακής του ΔΣΕ. Πέθανε σταΣκόπια.
3. Ευθυμιάδης Θεόδωρος, Πρόσφυγας από το Ικόνιο, κάτοικος Καστοριάς. Συνελήφθη πρώτη φορά την Πρωτομαγιά του 1931 να απαγγέλλει «χειρόγραφον ποίημα κομμουνιστικού περιεχομένου προς συγκεντρωμένο πλήθος». Έδρασε έπειτα ως πρόεδρος της Γουνο -Εργατικής Ένωσης Καστοριάς και μέλος της ΠΕ του ΚΚΕ Δυτικής Μακεδονίας, δραστηριότητα εξ αιτίας της οποίας εκτοπίστηκε στη Γαύδο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Απελευθερωθείς εργαζόταν ως μέλος της ΕΠ του ΚΚΕ Αθήνας. Τον Αύγουστο του 1945 εμφανίστηκε στην Κοζάνη ως ομιλητής του ΕΑΜ και τον επόμενο μήνα στη Φλώρινα. Το ελληνικό κράτος τον θεωρούσε«εκπρόσωπο του ΚΚΕ Δυτικής Μακεδονίας», αλλά στην πραγματικότητα ήταν γραμματέας της ΠΕ Φλώρινας του ΚΚΕ. Στον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο από κομματικός αντιπρόσωπος του ΚΚΕ στο ΑΔΜ του ΔΣΕ εξέπεσε κατά μία πηγή σε «ημιονηγό», διότι «έκανε ανεπίτρεπτες χειρονομίες» σε επιστρατευμένα από τους αντάρτες κορίτσια.
4. Ζησιάδης Λάζαρος ή Τερπόφσκι, 40 χρονών από το Δενδροχώρι Καστοριάς. Το τελευταίο από τα πολλά του ψευδώνυμα ήταν Σταύρος Χρηστίδης. Η πληροφορία ότι το 1926 ήταν υπάλληλος στο προξενείο της Βουλγαρίας δεν έχει ελεγχθεί. Διώχτηκε ως κομουνιστής από τον Καναδά το 1927 και παρακολούθησε μαθήματα στο Κομουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ) της Μόσχας. Εκτοπίστηκε πρώτα στην Ανάφη, για τους «σφοδρούς λόγους» που εκφωνούσε στα χωριά της Καστοριάς υπέρ των κομουνιστών υποψηφίων,αφού σε έναν από αυτούς λεγόταν π.χ. ότι «Η νεολαία Ιεροπηγής...καλεί.. για την πραγματοποίηση μιας ενιαίας και αδιάσπαστης αντιφασιστικής πανελλαδικής μάζας που θα τσακίση κυριολεκτικά τα σάπια πλευρά των εγκληματικών υπονομευτών των ελευθεριών της» Η πληροφορία ότι αμέσως μετά την αποφυλάκισή του από την Ακροναυπλία ανέλαβε ΓΓ του ΜΓ του ΚΚΕ πιθανόν ισχύει καθώς, αν δεν οφείλεται στην υποστήριξη του Ανδρέα Τσίπα, στηρίχτηκε στην επίνευση, άμεση ή επιβοηθούσα, της βουλγαρικής Πρεσβείας. Κατηγορήθηκε ότι απολάμβανε της προστασίας των Βουλγάρων στρατιωτών που είχαν εγκατασταθεί στο Μοναστήρι (Μπίτολα), αλλά αν πράγματι η μομφή γίνει αποδεκτή, θα αληθεύει προφανώς μόνο για τα έτη 1941-42, αφού μετέπειτα οι κομουνιστές καταδιώκονταν σκληρά από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Το 1943 δραστηριοποιήθηκε στο ΔΜΓ του ΚΚΕ προσπαθώντας να συμβιβάσει Έλληνες αντάρτες κι ένοπλους Σλαβομακεδόνες χωρικούς. Στις 7 και 23 Μαρτίου 1943 Μαΐου προΐστατο σε συνεδριάσεις ΕΑΜ και Εθνικιστών ανταρτών στη Σιάτιστα και το Τσοτύλι με το ψευδώνυμο «φίλος Σταύρος». Τον επόμενο μήνα κατηγορήθηκε (κι αυτός) ως υπεύθυνος για τις εκτελέσεις Εθνικιστών αξιωματικών στη Βουχωρίνα Βοΐου κι αυτή ήταν μία από τις αιτίες που εκτελέστηκε στα Ίμερα Κοζάνης τον Απρίλιο του 1943 από την τοπική ομάδα της εθνικιστικής οργάνωσης ΕΚΑ. Προς τιμήν του ονοματίστηκε επί Κατοχής η ανταρτική ομάδα του ΣΝΟΦ Κορεστίων «Γκρούπα Τερπόφσκι -Τσακαλάρωφ», ενώ μεταπολεμικά μελοποιήθηκαν ποιήματα με ήρωα τον ίδιο, επαινώντας τον ως «περήφανο αητό». Ο αδελφός του Κωνσταντίνος σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά στην Αθήνα ως αντάρτης του ΕΛΑΣ. Η άποψη ότι τον Τερπόφσκι τον δολοφόνησε το ΚΚΕ, επειδή δεν υπάκουγε στις εντολές του, είναι ψευδής.
5. Καλιμάνης Ζήσης από το Καλοχώρι, 34 χρονών. Τενεκετζής στο επάγγελμα, γυρνούσε στρατολογώντας για το ΚΚΕ. Εκλέχτηκε πρόεδρος στο ΓΣ του χωριού του. Στις εκλογές του 1936 ήταν αντιπρόσωπος του ΚΚΕ στο χωριό Μεσοποταμία, ενισχύοντας και «υλικώς» τους υποψηφίους του κόμματός του. Επί Κατοχής έδρασε αρχικά ως μέλος της ΑΕ Καστοριάς του ΚΚΕ και μετά σε αντίστοιχη θέση στο Βόιο. Σκοτώθηκε το καλοκαίρι του 1942 από τους Ιταλούς έξω από τον Πελεκάνο Βοΐου, όταν δεν σταμάτησε για έλεγχο, ενώ ο συνοδός του Ανδρέας Τζήμας ξέφυγε. Καρατζάς Αναστάσιος από το Δενδροχώρι, 27 χρονών. Όντας έφηβος αποβλήθηκε για κομουνιστική δράση από την Αγροτικής Σχολή Φλώρινας. «Αυτομορφώθηκε» κι έγραφε κείμενα στο Ριζοσπάστη. Εκτοπίστηκε πρώτα στον Άγιο Ευστράτιο. Στην Ακροναυπλία παρέδιδε κομματικά μαθήματα στους συγκρατούμενούς του Σλαβομακεδόνες. Εργάστηκε ως γραμματέας της ΠΕ του ΚΚΕ Κατερίνης καταρτίζοντας (θεωρητικά) το φθινόπωρο του 1941 την πρώτη ανταρτική ομάδα της περιοχής Αναβαθμιζόμενος έπειτα σε μέλος της ΕΠ Θεσσαλονίκης υπεύθυνος για τη νεολαία κυκλώθηκε από χωροφύλακες σε γιάφκα το 1942 μαζί με τον Πέτρο Κέντρο κι άλλους κομουνιστές, πιάστηκε μετά από ανταλλαγές πυροβολισμών κι εκτελέστηκε από τους Γερμανούς Η Χωροφυλακή θεωρούσε ότι ο Καρατζάς είχε δηλώσει Έλληνας, αλλά είχε γραφτεί τη Βουλγαρική Λέσχη για να έχει την προστασία της σε περίπτωση ανάγκης. Οι ίδιοι θεωρούσαν ότι αν και φαινομενικά το ΚΚΕ υποστήριζε τη Βουλγαρική Λέσχη, στην ουσία δρούσε εναντίον των αρχών Κατοχής και της Δημοσίας Ασφαλείας του τόπου.
7. Κέντρος Πέτρος, 32 χρονών, Αρβανιτόβλαχος από το Μοναστήρι(Μπίτολα), κάτοικος Φλώρινας. Φοίτησε τρία χρόνια στο Γυμνάσιο.Χρημάτισε πρόεδρος στο Σωματείο Τσαγκάρηδων της πόλης το 1932μαθαίνοντας παράλληλα βιολί. Φυλακίστηκε κι εξορίστηκε πρώτη φορά το1935 με κατήγορο τον παλαιό οπλαρχηγό Στέφανο Γρηγορίου ή καπετάν Στέφο. Επί Κατοχής κινούνταν μεταξύ Αθήνας -Θεσσαλονίκης. Όταν επικηρύχτηκε από το ελληνικό κράτος για τη μάχη κατά τη σύλληψη του Καρατζά, μετατέθηκε στα παράνομα τυπογραφεία του ΕΑΜ/ΚΚΕ της Αθήνας χρηματίζοντας και σύνδεσμος μεταξύ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και ΚΚΕ. Μετά την απελευθέρωση εκλέχτηκε στέλεχος του Εργατικού Κέντρου Φλώρινας, όπου κι έδρασε.
8.Μόσχος Λάμπρος από το Δενδροχώρι, 56 χρονών. Όταν επέστρεψε απότον Καναδά, ανέλαβε μέλος της ΑΕ του ΚΚΕ Καστοριάς. Στο σπίτι τουλάβαιναν χώραν «κομμουνιστικαί συνεδριάσεις», εξ αιτίας των οποίων εκτοπίστηκε υιός του εκτελέστηκε από τους ίδιους το καλοκαίρι του 1942. Επί Κατοχής εργάστηκε στον εκδοτικό μηχανισμό του ΕΑΜ/ΚΚΕ και ΣΝΟΦ Καστοριάς, ενώ στον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο στον αντίστοιχο του ΝΟΦ. Πέθανε στη Βουλγαρία. Οι τρεις αναφερόμενοι Δενδροχωρίτες άπλωσαν τις ιδέες του κομουνισμού όχι μόνο μέσα στο χωριό τους αλλά και στα περίγυρα προσφυγικά χωριά, όπως η Κορομηλιά.
9. Μποζίνης Λάζαρος από το χωριό Απόσκεπος Καστοριάς. Ο «βουλγαρόφρων» υιός του κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε στην εκτέλεση ενός χωριανού του εθνικιστή, η οικογένεια του οποίου διατηρούσε συχνές επιστολικές επαφές με το βουλευτή Φίλιππο Δραγούμη.
10. Πέικος Αθανάσιος από το Βαψώρι (Ποιμενικόν) Κορεστίων, όπου κατά μία αδιασταύρωτη πηγή, «άπαντες σχεδόν οι κάτοικοι ...είχον εκδηλωθεί [το 1941 -42] ως βουλγαρόφρονες». Διήνυε το 22ο έτος της ζωής του όταν το 1925 εξέδιδε στη Φλώρινα τη σατιρική εφημερίδα Κουνούπι. Πέντε χρόνια αργότερα χρημάτισε συντάκτης της εφημερίδας Μακεδονικός Αστήρ, που εξέδιδε στη Φλώρινα ο δικηγόρος Μενέλαος Γέλες. Επί Μεταξά όντας διευθυντής της εφημερίδας Επαρχία οι αντίπαλοί του έκαψαν τη βιβλιοθήκη του μάλλον επειδή είχε χρηματίσει διευθυντής του γραφείου του Ανδρέα Τζήμα στις εκλογές του 1936. Εκτοπίστηκε στη Σίκινο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Απελευθερωθείς «βουλγαρογράφτηκε» χρηματίζοντας γραμματέας του δήμου Δράμας, ιδιότητα με την οποία κατέφυγε στη Βουλγαρία. Η πληροφορία ότι διαγράφτηκε από το ΚΚΕ δεν ισχύει, διότι κατά τον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο εργάστηκε στον εκδοτικό μηχανισμό του ΚΚΕ στη Ρουμανία δημοσιεύοντας κείμενά του ως Θανάσης Πέικωφ. Μετέφρασε στα βουλγαρικά Έλληνες συγγραφείς.
11. Πυλάης Κυριάκος, 29χρονος αγρότης από το Ξινό Νερό, γραμματέας ΑΕ Αμυνταίου με το ψευδώνυμο Πέτρος. Στην αρχή εκτοπίστηκε στην Πελοπόννησο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Διορίστηκε Α' γραμματέας της ΠΕ Φλώρινας του ΣΝΟΦ κι Εθνοσύμβουλος στην ΠΕΕΑ του ΕΑΜ διατελώντας πιστό μέλος του ΚΚΕ. Κατά τις εφημερίδες της εποχής φυλακίστηκε επειδή στις δημόσιες ομιλίες του χρησιμοποιούσε τη «βουλγαρική γλώσσα» και υποστήριζε τους «Βουλγαροεαμίτες», αλλά μάλλον διότι θεωρήθηκε «οργανωτής» ενέδρας ανταρτών του ΝΟΦ, κατά την οποία σκοτώθηκε ένας χωροφύλακας κι εκτελέστηκε απαχθείς ένας εθνοφύλακας. Πολιτεύτηκε αργότερα με την ΕΔΑ και το ΚΚΕ. Εξέδωσε απομνημονεύματα με την αρωγή του δασκάλου Παύλου Κούφη.
12. Τζήμας Ανδρέας. Φοιτητής της Νομικής, με πατέρα δικηγόρο στην Καστοριά και πολιτευτή του κόμματος Μεταξά, εξορίστηκε πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1931 στη Γαύδο ως κομουνιστής «Συναρπαστικός ρήτωρ», ιδεολόγος κι ευγενής εξελέγη βουλευτής στο νομό Φλώρινας το 1936. Όταν απελευθερώθηκε από την Ακροναυπλία ως Βούλγαρος ανέλαβε αναπληρωματικό μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ και πολιτικός καθοδηγητής του ΓΣ του ΕΛΑΣ με τα ψευδώνυμα Εύμαιος και Βασίλης Σαμαρινιώτης. Το καλοκαίρι του 1943 στο Τσοτύλι δηλώθηκε υπέρμαχος της συνεργασίας με τους Βαλκάνιους αντάρτες και την ίδια εποχή επισκέφτηκε το Κάιρο, όπου κατά μία πηγή παντρεύτηκε με μία πλούσια γυναίκα. Αμέσως μετά καθαιρέθηκε από το ΓΣ του ΕΛΑΣ και στάλθηκε στη Γιουγκοσλαβία. Το 1944 «εκλέχτηκε» με 2200 ψήφους Εθνοσύμβουλος του ΕΑΜ στην Καστοριά. Χάνοντας όμως την πρώτη του αίγλη, επειδή υπερτόνιζε τη Γιουγκοσλαβία αντί για τη Σοβιετική Ένωση εξέπεσε το 1945 σε γραμματέα της ΠΕ του ΚΚΕ Κοζάνης. Το επόμενο έτος συνελήφθη στην Καστοριά ως απεσταλμένος «αντιπρόσωπος του ΕΑΜ Μακεδονίας - Θράκης», αλλά απελευθερώθηκε σχεδόν αμέσως. Η αξία του είχε εξανεμιστεί μέσα στους κομουνιστικούς κύκλους, «μέχρι και τρελό τον είχαν βγάλει». Κατέφυγε στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας όπου προσποιήθηκε το «σκουπιδιάρη», για να μπορέσει να δραπετεύσει στην Ουγγαρία, όπου φυλακίστηκε ως «τιτικός πράκτορας» και εισήχθη σε ψυχιατρείο. Πέθανε αγνοημένος στην Τσεχοσλοβακία
13. Τσίπας Ανδρέας, καπνεργάτης από τον Άγιο Παντελεήμονα Φλώρινας, προπολεμικός υπεύθυνος της ΕΜΕΟ Δυτικής Μακεδονίας Στις βουλευτικές εκλογές του 1932 είχε λάβει 184 ψήφους. Το 1935 εκλέχτηκεαναπληρωματικός στην ΚΕ του ΚΚΕ και το ίδιο έτος έφτασε στη Μόσχα ωςαντιπρόσωπος του ελληνικού τμήματος της ΕΜΕΟ, επίσκεψη που αγνοούσαν οι Ελληνικές Αρχές. Το 1936 κατέβηκε πάλι στον πολιτικό στίβο. Μετά την απόλυση από την Ακροναυπλία εξελέγη, μάλλον με βουλγαρική προτροπή, γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά παραμερίστηκε από τους ομοϊδεάτες του, επειδή μεθούσε, «σύχναζε σε κακόφημα κέντρα» και είχε «ύποπτες σχέσεις» με τη βουλγαρική Πρεσβεία. Χολωθείς κατέφυγε στη Σόφια κι όταν τελικά επέστρεψε στο χωριό του, συνελήφθη από την ΟΠΛΑ, την πρώην «υπηρεσία πληροφοριών» του ΚΚΕ, και προωθήθηκε στο ΓΣ του ΕΛΑΣ, όπου εργάστηκε ως «νοσοκόμος». Βρετανικές πηγές του1945, τον ονομάζουν Κωνσταντίνο και τον θεωρούν γραμματέα του ΜΓ του ΚΚΕ και αξιωματούχο με επιρροή, αλλά η αξιοπιστία τους είναι αμφίβολη. Μεταπολεμικά βρισκόταν στα Σκόπια συγγράφοντας πολιτικά και ιστορικά άρθρα. Εκεί πέθανε ίσως από το πολύ ποτό.
14. Τσιστίνας ή Ντάλης Διαμαντής, γουναροεργάτης από το Άργος Ορεστικό. Στις δημοτικές εκλογές του 1934 έλαβε 70 μόνο ψήφους στην πόλη της Καστοριάς, το 1/10 περίπου των αντιπάλων του. Το Σεπτέμβριο του επομένου έτους ηγούνταν του Δημοκρατικού Αντιφασιστικού Συνασπισμού της περιοχής. Το 1935 χρημάτισε υποψήφιος βουλευτής του ΠΑΜΕ Καστοριάς, και το 1939 «περιφερειακός καθοδηγητής» του ΚΚΕ στα Γρεβενά. Μετά την απόλυσή του από την Ακροναυπλία διορίστηκε γραμματέας της ΠΕ του ΚΚΕ Κοζάνης με το ψευδώνυμο Αλέκος και το 1944 «εξελέγη» Εθνοσύμβουλος της ΠΕΕΑ στην Καστοριά. Επί Εαμοκρατίας ανέλαβε πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου της ιδίας πόλης και παντρεύτηκε σε μία περίοδο όπου το κύρος των στελεχών του ΚΚΕ είχε ανεβεί κατακόρυφα. Συνελήφθη και φυλακίστηκε το 1945 μένοντας δύο δεκαετίες στη φυλακή. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη, όπου είχε μεταβεί μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ [2]
Είναι δύσκολο να διανοηθεί κανείς ποιος και για ποια αιτία έπεισε τη Γκεστάπο ν' αφήσει ελεύθερους τους πιο φανατικούς φιλοβούλγαρους κομμουνιστές από την Ακροναυπλία. Παρ' όλο που είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, είκοσι επτά μέλη του ΚΚΕ αφέθηκαν ελεύθερα οκτώ μέρες μετά την επίθεση της Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Η απελευθέρωση αυτών των δυναμικών κομμουνιστών ήταν ένα από τα μυστήρια της πρώτης χρονιάς της κατοχής και παρέμεινε μυστήριο γι' αρκετό χρόνο. Δεν πρέπει ν' απορεί κανείς γιατί αυτό το ανήκουστο επεισόδιο δημιούργησε σοβαρή ένταση στις σχέσεις των ηγετών του ΚΚΕ, οι οποίοι δεν διέκειντο φιλικά προς τους φιλοβούλγαρους συντρόφους.
Είναι πλεόν ιστορικά εξακριβωμένο ότι οι απελευθερωθέντες κομμουνιστές είχαν υπογράψει αιτήσεις για βουλγαρική υπηκοότητα ή δέχτηκαν σιωπηλά να υποστηρίξουν τις βουλγαρικές διεκδικήσεις στη Μακεδονία, τον ισχυρισμό ότι όλοι οι σλαβόφωνοι της Ελλάδας ήταν Βούλγαροι και τα βουλγαρικά όνειρα για μια «Μεγάλη Βουλγαρία». Το σημαντικότερο γεγονός από τη σημερινή σκοπιά είναι ότι κανείς από τους ελευθερωθέντες κομμουνιστές δεν ισχυρίστηκε ότι είναι «Μακεδόνας». Η απαρχή του σλαβομακεδονισμού επήλθε σχεδόν δυο μήνες αργότερα, την 1η Αυγούστου 1941. Η απελευθέρωση των κρατουμένων έδειξε αναμφίβολα ότι υπήρχε μυστική συνεργασία του φασίστα πρωθυπουργού Φίλωφ με τo VMRO και με το ΚΚΒ. Εκ των υστέρων, είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς γιατί το ΚΚΕ, ένα κόμμα το οποίο είχε αρκετούς ικανούς ηγέτες, διάλεξε τον Τζήμα το 1942, γνωστό σύμμαχο των Βουλγάρων, για τη θέση του πολιτικού καθοδηγητή του ΕΛΑΣ, θέση που απαιτούσε τεράστιες διοικητικές και πολιτικές ικανότητες και ευθύνη πάνω στα εθνικά θέματα, όπως το Μακεδονικό πρόβλημα.
ΠΗΓΕΣ και ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω δευτερογενείς πηγές:
[1]-Ιωάννης Κολιόπουλος, Λεηλασία Φρονημάτων, 1994, Βάνιας
[2]-Γεώργιος Παπαβύζας, Αγώνες στον Ελληνικό Βορρά, 2007
[3]-Αθανάσιος Καλλανιώτης, Οι πρόσφυγες στην Δυτική Μακεδονία (1941-1946, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2007
Στα παραπάνω έργα ο ερευνητής μπορεί να βρει και τις πρωτογενείς πηγές που χρησιμοποίησαν οι συγγραφείς.
Μερικοί από τους απελευθερωθέντες Σλαβομακεδόνες Δυτικομακεδόνες ήταν οι εξής:
1. Αδαμόπουλος ή Δαμόπουλος ή Γκρόσδος, Λάζαρος από την Οινόητης Καστοριάς, 40 χρονών. Ξενιτεύτηκε μικρός κι εξορίστηκε ωςκομουνιστής νωρίς, το 1925, όντας σερβιτόρος στη Λάρισα.Αποφυλακιζόμενος διορίστηκε γραμματέας της ΚΟ του ΚΚΕ Λάρισας όπουομοϊδεάτης του τον κατηγόρησε ως «δικτάτορα». Από την άνοιξη του 1942 ωςτο φθινόπωρο του επομένου έτους χρημάτισε γραμματέας της ΠΕ Παραμυθιάς Ηπείρου του ΚΚΕ. Αργότερα ανακλήθηκε στην Καστοριά ως γραμματέας της ΠΕ του ΣΝΟΦ, θέση στην οποία παρέμεινε μετά από σοβαρές ταλαντεύσεις, αφού στις αρχές του 1944 είχε ζητήσει τη διαγραφή του από το ΚΚΕ. Πέθανε στη Γιουγκοσλαβία.
2. Δελιόπουλος Ζήσης από το Καλοχώρι Καστοριάς, 34 χρονών,γυναικάδελφος του (πιο κάτω αναφερθέντα) Ζήση Καλιμάνη. Προπολεμικόςπολιτευτής του ΚΚΕ. Επί Κατοχής ήταν μέλος της ΑΕ του ΚΚΕΚαστοριάς, γι αυτό μάλλον φυλακίστηκε από τους Ιταλούς στηΘεσσαλονίκη. Χρημάτισε αντιπρόσωπος του ΝΟΦ στο μεταπολεμικό ΕΑΜτης Καστοριάς, πριν την ένωσή τους στα τέλη του 1946. Επί κυρίωςΕμφυλίου έλαβε το αξίωμα του λοχαγού Πολιτοφυλακής του ΔΣΕ. Πέθανε σταΣκόπια.
3. Ευθυμιάδης Θεόδωρος, Πρόσφυγας από το Ικόνιο, κάτοικος Καστοριάς. Συνελήφθη πρώτη φορά την Πρωτομαγιά του 1931 να απαγγέλλει «χειρόγραφον ποίημα κομμουνιστικού περιεχομένου προς συγκεντρωμένο πλήθος». Έδρασε έπειτα ως πρόεδρος της Γουνο -Εργατικής Ένωσης Καστοριάς και μέλος της ΠΕ του ΚΚΕ Δυτικής Μακεδονίας, δραστηριότητα εξ αιτίας της οποίας εκτοπίστηκε στη Γαύδο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Απελευθερωθείς εργαζόταν ως μέλος της ΕΠ του ΚΚΕ Αθήνας. Τον Αύγουστο του 1945 εμφανίστηκε στην Κοζάνη ως ομιλητής του ΕΑΜ και τον επόμενο μήνα στη Φλώρινα. Το ελληνικό κράτος τον θεωρούσε«εκπρόσωπο του ΚΚΕ Δυτικής Μακεδονίας», αλλά στην πραγματικότητα ήταν γραμματέας της ΠΕ Φλώρινας του ΚΚΕ. Στον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο από κομματικός αντιπρόσωπος του ΚΚΕ στο ΑΔΜ του ΔΣΕ εξέπεσε κατά μία πηγή σε «ημιονηγό», διότι «έκανε ανεπίτρεπτες χειρονομίες» σε επιστρατευμένα από τους αντάρτες κορίτσια.
4. Ζησιάδης Λάζαρος ή Τερπόφσκι, 40 χρονών από το Δενδροχώρι Καστοριάς. Το τελευταίο από τα πολλά του ψευδώνυμα ήταν Σταύρος Χρηστίδης. Η πληροφορία ότι το 1926 ήταν υπάλληλος στο προξενείο της Βουλγαρίας δεν έχει ελεγχθεί. Διώχτηκε ως κομουνιστής από τον Καναδά το 1927 και παρακολούθησε μαθήματα στο Κομουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ) της Μόσχας. Εκτοπίστηκε πρώτα στην Ανάφη, για τους «σφοδρούς λόγους» που εκφωνούσε στα χωριά της Καστοριάς υπέρ των κομουνιστών υποψηφίων,αφού σε έναν από αυτούς λεγόταν π.χ. ότι «Η νεολαία Ιεροπηγής...καλεί.. για την πραγματοποίηση μιας ενιαίας και αδιάσπαστης αντιφασιστικής πανελλαδικής μάζας που θα τσακίση κυριολεκτικά τα σάπια πλευρά των εγκληματικών υπονομευτών των ελευθεριών της» Η πληροφορία ότι αμέσως μετά την αποφυλάκισή του από την Ακροναυπλία ανέλαβε ΓΓ του ΜΓ του ΚΚΕ πιθανόν ισχύει καθώς, αν δεν οφείλεται στην υποστήριξη του Ανδρέα Τσίπα, στηρίχτηκε στην επίνευση, άμεση ή επιβοηθούσα, της βουλγαρικής Πρεσβείας. Κατηγορήθηκε ότι απολάμβανε της προστασίας των Βουλγάρων στρατιωτών που είχαν εγκατασταθεί στο Μοναστήρι (Μπίτολα), αλλά αν πράγματι η μομφή γίνει αποδεκτή, θα αληθεύει προφανώς μόνο για τα έτη 1941-42, αφού μετέπειτα οι κομουνιστές καταδιώκονταν σκληρά από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Το 1943 δραστηριοποιήθηκε στο ΔΜΓ του ΚΚΕ προσπαθώντας να συμβιβάσει Έλληνες αντάρτες κι ένοπλους Σλαβομακεδόνες χωρικούς. Στις 7 και 23 Μαρτίου 1943 Μαΐου προΐστατο σε συνεδριάσεις ΕΑΜ και Εθνικιστών ανταρτών στη Σιάτιστα και το Τσοτύλι με το ψευδώνυμο «φίλος Σταύρος». Τον επόμενο μήνα κατηγορήθηκε (κι αυτός) ως υπεύθυνος για τις εκτελέσεις Εθνικιστών αξιωματικών στη Βουχωρίνα Βοΐου κι αυτή ήταν μία από τις αιτίες που εκτελέστηκε στα Ίμερα Κοζάνης τον Απρίλιο του 1943 από την τοπική ομάδα της εθνικιστικής οργάνωσης ΕΚΑ. Προς τιμήν του ονοματίστηκε επί Κατοχής η ανταρτική ομάδα του ΣΝΟΦ Κορεστίων «Γκρούπα Τερπόφσκι -Τσακαλάρωφ», ενώ μεταπολεμικά μελοποιήθηκαν ποιήματα με ήρωα τον ίδιο, επαινώντας τον ως «περήφανο αητό». Ο αδελφός του Κωνσταντίνος σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά στην Αθήνα ως αντάρτης του ΕΛΑΣ. Η άποψη ότι τον Τερπόφσκι τον δολοφόνησε το ΚΚΕ, επειδή δεν υπάκουγε στις εντολές του, είναι ψευδής.
5. Καλιμάνης Ζήσης από το Καλοχώρι, 34 χρονών. Τενεκετζής στο επάγγελμα, γυρνούσε στρατολογώντας για το ΚΚΕ. Εκλέχτηκε πρόεδρος στο ΓΣ του χωριού του. Στις εκλογές του 1936 ήταν αντιπρόσωπος του ΚΚΕ στο χωριό Μεσοποταμία, ενισχύοντας και «υλικώς» τους υποψηφίους του κόμματός του. Επί Κατοχής έδρασε αρχικά ως μέλος της ΑΕ Καστοριάς του ΚΚΕ και μετά σε αντίστοιχη θέση στο Βόιο. Σκοτώθηκε το καλοκαίρι του 1942 από τους Ιταλούς έξω από τον Πελεκάνο Βοΐου, όταν δεν σταμάτησε για έλεγχο, ενώ ο συνοδός του Ανδρέας Τζήμας ξέφυγε. Καρατζάς Αναστάσιος από το Δενδροχώρι, 27 χρονών. Όντας έφηβος αποβλήθηκε για κομουνιστική δράση από την Αγροτικής Σχολή Φλώρινας. «Αυτομορφώθηκε» κι έγραφε κείμενα στο Ριζοσπάστη. Εκτοπίστηκε πρώτα στον Άγιο Ευστράτιο. Στην Ακροναυπλία παρέδιδε κομματικά μαθήματα στους συγκρατούμενούς του Σλαβομακεδόνες. Εργάστηκε ως γραμματέας της ΠΕ του ΚΚΕ Κατερίνης καταρτίζοντας (θεωρητικά) το φθινόπωρο του 1941 την πρώτη ανταρτική ομάδα της περιοχής Αναβαθμιζόμενος έπειτα σε μέλος της ΕΠ Θεσσαλονίκης υπεύθυνος για τη νεολαία κυκλώθηκε από χωροφύλακες σε γιάφκα το 1942 μαζί με τον Πέτρο Κέντρο κι άλλους κομουνιστές, πιάστηκε μετά από ανταλλαγές πυροβολισμών κι εκτελέστηκε από τους Γερμανούς Η Χωροφυλακή θεωρούσε ότι ο Καρατζάς είχε δηλώσει Έλληνας, αλλά είχε γραφτεί τη Βουλγαρική Λέσχη για να έχει την προστασία της σε περίπτωση ανάγκης. Οι ίδιοι θεωρούσαν ότι αν και φαινομενικά το ΚΚΕ υποστήριζε τη Βουλγαρική Λέσχη, στην ουσία δρούσε εναντίον των αρχών Κατοχής και της Δημοσίας Ασφαλείας του τόπου.
7. Κέντρος Πέτρος, 32 χρονών, Αρβανιτόβλαχος από το Μοναστήρι(Μπίτολα), κάτοικος Φλώρινας. Φοίτησε τρία χρόνια στο Γυμνάσιο.Χρημάτισε πρόεδρος στο Σωματείο Τσαγκάρηδων της πόλης το 1932μαθαίνοντας παράλληλα βιολί. Φυλακίστηκε κι εξορίστηκε πρώτη φορά το1935 με κατήγορο τον παλαιό οπλαρχηγό Στέφανο Γρηγορίου ή καπετάν Στέφο. Επί Κατοχής κινούνταν μεταξύ Αθήνας -Θεσσαλονίκης. Όταν επικηρύχτηκε από το ελληνικό κράτος για τη μάχη κατά τη σύλληψη του Καρατζά, μετατέθηκε στα παράνομα τυπογραφεία του ΕΑΜ/ΚΚΕ της Αθήνας χρηματίζοντας και σύνδεσμος μεταξύ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και ΚΚΕ. Μετά την απελευθέρωση εκλέχτηκε στέλεχος του Εργατικού Κέντρου Φλώρινας, όπου κι έδρασε.
8.Μόσχος Λάμπρος από το Δενδροχώρι, 56 χρονών. Όταν επέστρεψε απότον Καναδά, ανέλαβε μέλος της ΑΕ του ΚΚΕ Καστοριάς. Στο σπίτι τουλάβαιναν χώραν «κομμουνιστικαί συνεδριάσεις», εξ αιτίας των οποίων εκτοπίστηκε υιός του εκτελέστηκε από τους ίδιους το καλοκαίρι του 1942. Επί Κατοχής εργάστηκε στον εκδοτικό μηχανισμό του ΕΑΜ/ΚΚΕ και ΣΝΟΦ Καστοριάς, ενώ στον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο στον αντίστοιχο του ΝΟΦ. Πέθανε στη Βουλγαρία. Οι τρεις αναφερόμενοι Δενδροχωρίτες άπλωσαν τις ιδέες του κομουνισμού όχι μόνο μέσα στο χωριό τους αλλά και στα περίγυρα προσφυγικά χωριά, όπως η Κορομηλιά.
9. Μποζίνης Λάζαρος από το χωριό Απόσκεπος Καστοριάς. Ο «βουλγαρόφρων» υιός του κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε στην εκτέλεση ενός χωριανού του εθνικιστή, η οικογένεια του οποίου διατηρούσε συχνές επιστολικές επαφές με το βουλευτή Φίλιππο Δραγούμη.
10. Πέικος Αθανάσιος από το Βαψώρι (Ποιμενικόν) Κορεστίων, όπου κατά μία αδιασταύρωτη πηγή, «άπαντες σχεδόν οι κάτοικοι ...είχον εκδηλωθεί [το 1941 -42] ως βουλγαρόφρονες». Διήνυε το 22ο έτος της ζωής του όταν το 1925 εξέδιδε στη Φλώρινα τη σατιρική εφημερίδα Κουνούπι. Πέντε χρόνια αργότερα χρημάτισε συντάκτης της εφημερίδας Μακεδονικός Αστήρ, που εξέδιδε στη Φλώρινα ο δικηγόρος Μενέλαος Γέλες. Επί Μεταξά όντας διευθυντής της εφημερίδας Επαρχία οι αντίπαλοί του έκαψαν τη βιβλιοθήκη του μάλλον επειδή είχε χρηματίσει διευθυντής του γραφείου του Ανδρέα Τζήμα στις εκλογές του 1936. Εκτοπίστηκε στη Σίκινο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Απελευθερωθείς «βουλγαρογράφτηκε» χρηματίζοντας γραμματέας του δήμου Δράμας, ιδιότητα με την οποία κατέφυγε στη Βουλγαρία. Η πληροφορία ότι διαγράφτηκε από το ΚΚΕ δεν ισχύει, διότι κατά τον κυρίως Εμφύλιο Πόλεμο εργάστηκε στον εκδοτικό μηχανισμό του ΚΚΕ στη Ρουμανία δημοσιεύοντας κείμενά του ως Θανάσης Πέικωφ. Μετέφρασε στα βουλγαρικά Έλληνες συγγραφείς.
11. Πυλάης Κυριάκος, 29χρονος αγρότης από το Ξινό Νερό, γραμματέας ΑΕ Αμυνταίου με το ψευδώνυμο Πέτρος. Στην αρχή εκτοπίστηκε στην Πελοπόννησο κι έπειτα στην Ακροναυπλία. Διορίστηκε Α' γραμματέας της ΠΕ Φλώρινας του ΣΝΟΦ κι Εθνοσύμβουλος στην ΠΕΕΑ του ΕΑΜ διατελώντας πιστό μέλος του ΚΚΕ. Κατά τις εφημερίδες της εποχής φυλακίστηκε επειδή στις δημόσιες ομιλίες του χρησιμοποιούσε τη «βουλγαρική γλώσσα» και υποστήριζε τους «Βουλγαροεαμίτες», αλλά μάλλον διότι θεωρήθηκε «οργανωτής» ενέδρας ανταρτών του ΝΟΦ, κατά την οποία σκοτώθηκε ένας χωροφύλακας κι εκτελέστηκε απαχθείς ένας εθνοφύλακας. Πολιτεύτηκε αργότερα με την ΕΔΑ και το ΚΚΕ. Εξέδωσε απομνημονεύματα με την αρωγή του δασκάλου Παύλου Κούφη.
12. Τζήμας Ανδρέας. Φοιτητής της Νομικής, με πατέρα δικηγόρο στην Καστοριά και πολιτευτή του κόμματος Μεταξά, εξορίστηκε πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1931 στη Γαύδο ως κομουνιστής «Συναρπαστικός ρήτωρ», ιδεολόγος κι ευγενής εξελέγη βουλευτής στο νομό Φλώρινας το 1936. Όταν απελευθερώθηκε από την Ακροναυπλία ως Βούλγαρος ανέλαβε αναπληρωματικό μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ και πολιτικός καθοδηγητής του ΓΣ του ΕΛΑΣ με τα ψευδώνυμα Εύμαιος και Βασίλης Σαμαρινιώτης. Το καλοκαίρι του 1943 στο Τσοτύλι δηλώθηκε υπέρμαχος της συνεργασίας με τους Βαλκάνιους αντάρτες και την ίδια εποχή επισκέφτηκε το Κάιρο, όπου κατά μία πηγή παντρεύτηκε με μία πλούσια γυναίκα. Αμέσως μετά καθαιρέθηκε από το ΓΣ του ΕΛΑΣ και στάλθηκε στη Γιουγκοσλαβία. Το 1944 «εκλέχτηκε» με 2200 ψήφους Εθνοσύμβουλος του ΕΑΜ στην Καστοριά. Χάνοντας όμως την πρώτη του αίγλη, επειδή υπερτόνιζε τη Γιουγκοσλαβία αντί για τη Σοβιετική Ένωση εξέπεσε το 1945 σε γραμματέα της ΠΕ του ΚΚΕ Κοζάνης. Το επόμενο έτος συνελήφθη στην Καστοριά ως απεσταλμένος «αντιπρόσωπος του ΕΑΜ Μακεδονίας - Θράκης», αλλά απελευθερώθηκε σχεδόν αμέσως. Η αξία του είχε εξανεμιστεί μέσα στους κομουνιστικούς κύκλους, «μέχρι και τρελό τον είχαν βγάλει». Κατέφυγε στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας όπου προσποιήθηκε το «σκουπιδιάρη», για να μπορέσει να δραπετεύσει στην Ουγγαρία, όπου φυλακίστηκε ως «τιτικός πράκτορας» και εισήχθη σε ψυχιατρείο. Πέθανε αγνοημένος στην Τσεχοσλοβακία
13. Τσίπας Ανδρέας, καπνεργάτης από τον Άγιο Παντελεήμονα Φλώρινας, προπολεμικός υπεύθυνος της ΕΜΕΟ Δυτικής Μακεδονίας Στις βουλευτικές εκλογές του 1932 είχε λάβει 184 ψήφους. Το 1935 εκλέχτηκεαναπληρωματικός στην ΚΕ του ΚΚΕ και το ίδιο έτος έφτασε στη Μόσχα ωςαντιπρόσωπος του ελληνικού τμήματος της ΕΜΕΟ, επίσκεψη που αγνοούσαν οι Ελληνικές Αρχές. Το 1936 κατέβηκε πάλι στον πολιτικό στίβο. Μετά την απόλυση από την Ακροναυπλία εξελέγη, μάλλον με βουλγαρική προτροπή, γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά παραμερίστηκε από τους ομοϊδεάτες του, επειδή μεθούσε, «σύχναζε σε κακόφημα κέντρα» και είχε «ύποπτες σχέσεις» με τη βουλγαρική Πρεσβεία. Χολωθείς κατέφυγε στη Σόφια κι όταν τελικά επέστρεψε στο χωριό του, συνελήφθη από την ΟΠΛΑ, την πρώην «υπηρεσία πληροφοριών» του ΚΚΕ, και προωθήθηκε στο ΓΣ του ΕΛΑΣ, όπου εργάστηκε ως «νοσοκόμος». Βρετανικές πηγές του1945, τον ονομάζουν Κωνσταντίνο και τον θεωρούν γραμματέα του ΜΓ του ΚΚΕ και αξιωματούχο με επιρροή, αλλά η αξιοπιστία τους είναι αμφίβολη. Μεταπολεμικά βρισκόταν στα Σκόπια συγγράφοντας πολιτικά και ιστορικά άρθρα. Εκεί πέθανε ίσως από το πολύ ποτό.
14. Τσιστίνας ή Ντάλης Διαμαντής, γουναροεργάτης από το Άργος Ορεστικό. Στις δημοτικές εκλογές του 1934 έλαβε 70 μόνο ψήφους στην πόλη της Καστοριάς, το 1/10 περίπου των αντιπάλων του. Το Σεπτέμβριο του επομένου έτους ηγούνταν του Δημοκρατικού Αντιφασιστικού Συνασπισμού της περιοχής. Το 1935 χρημάτισε υποψήφιος βουλευτής του ΠΑΜΕ Καστοριάς, και το 1939 «περιφερειακός καθοδηγητής» του ΚΚΕ στα Γρεβενά. Μετά την απόλυσή του από την Ακροναυπλία διορίστηκε γραμματέας της ΠΕ του ΚΚΕ Κοζάνης με το ψευδώνυμο Αλέκος και το 1944 «εξελέγη» Εθνοσύμβουλος της ΠΕΕΑ στην Καστοριά. Επί Εαμοκρατίας ανέλαβε πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου της ιδίας πόλης και παντρεύτηκε σε μία περίοδο όπου το κύρος των στελεχών του ΚΚΕ είχε ανεβεί κατακόρυφα. Συνελήφθη και φυλακίστηκε το 1945 μένοντας δύο δεκαετίες στη φυλακή. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη, όπου είχε μεταβεί μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ [2]
Είναι δύσκολο να διανοηθεί κανείς ποιος και για ποια αιτία έπεισε τη Γκεστάπο ν' αφήσει ελεύθερους τους πιο φανατικούς φιλοβούλγαρους κομμουνιστές από την Ακροναυπλία. Παρ' όλο που είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, είκοσι επτά μέλη του ΚΚΕ αφέθηκαν ελεύθερα οκτώ μέρες μετά την επίθεση της Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Η απελευθέρωση αυτών των δυναμικών κομμουνιστών ήταν ένα από τα μυστήρια της πρώτης χρονιάς της κατοχής και παρέμεινε μυστήριο γι' αρκετό χρόνο. Δεν πρέπει ν' απορεί κανείς γιατί αυτό το ανήκουστο επεισόδιο δημιούργησε σοβαρή ένταση στις σχέσεις των ηγετών του ΚΚΕ, οι οποίοι δεν διέκειντο φιλικά προς τους φιλοβούλγαρους συντρόφους.
Είναι πλεόν ιστορικά εξακριβωμένο ότι οι απελευθερωθέντες κομμουνιστές είχαν υπογράψει αιτήσεις για βουλγαρική υπηκοότητα ή δέχτηκαν σιωπηλά να υποστηρίξουν τις βουλγαρικές διεκδικήσεις στη Μακεδονία, τον ισχυρισμό ότι όλοι οι σλαβόφωνοι της Ελλάδας ήταν Βούλγαροι και τα βουλγαρικά όνειρα για μια «Μεγάλη Βουλγαρία». Το σημαντικότερο γεγονός από τη σημερινή σκοπιά είναι ότι κανείς από τους ελευθερωθέντες κομμουνιστές δεν ισχυρίστηκε ότι είναι «Μακεδόνας». Η απαρχή του σλαβομακεδονισμού επήλθε σχεδόν δυο μήνες αργότερα, την 1η Αυγούστου 1941. Η απελευθέρωση των κρατουμένων έδειξε αναμφίβολα ότι υπήρχε μυστική συνεργασία του φασίστα πρωθυπουργού Φίλωφ με τo VMRO και με το ΚΚΒ. Εκ των υστέρων, είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς γιατί το ΚΚΕ, ένα κόμμα το οποίο είχε αρκετούς ικανούς ηγέτες, διάλεξε τον Τζήμα το 1942, γνωστό σύμμαχο των Βουλγάρων, για τη θέση του πολιτικού καθοδηγητή του ΕΛΑΣ, θέση που απαιτούσε τεράστιες διοικητικές και πολιτικές ικανότητες και ευθύνη πάνω στα εθνικά θέματα, όπως το Μακεδονικό πρόβλημα.
ΠΗΓΕΣ και ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω δευτερογενείς πηγές:
[1]-Ιωάννης Κολιόπουλος, Λεηλασία Φρονημάτων, 1994, Βάνιας
[2]-Γεώργιος Παπαβύζας, Αγώνες στον Ελληνικό Βορρά, 2007
[3]-Αθανάσιος Καλλανιώτης, Οι πρόσφυγες στην Δυτική Μακεδονία (1941-1946, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2007
Στα παραπάνω έργα ο ερευνητής μπορεί να βρει και τις πρωτογενείς πηγές που χρησιμοποίησαν οι συγγραφείς.
Υπάρχει κανένα νέο για τον Vasco Glig. ?
ΑπάντησηΔιαγραφήΚανένα νέο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑρες, μάρες κουκουνάρες και πολύ….μυστήριο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την αρχή της ιδρύσεως του το ΚΚΕ είχε σαν βασικό στόχο την αυτοδιάθεση της Μακεδονίας και Θράκης , ακολουθώντας την γραμμή των Βούλγαρων Κομμουνιστών που ήσαν Εθνικιστές σε αντίθεση με τους ομοϊδεάτες τους ’Ελληνες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο 1923 έγινε στην Μόσχα το τρίτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, καθώς και το συνέδριο της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας και το Συνέδριο του Κ.Κ.Σ.Ε. Εις τα δύο πρώτα απεστάλη ως εκπρόσωπος του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) ο Σαργολόγος. Αυτός προέβη σε τρεις δραστηριότητες. 1) Ψήφισε υπέρ της προτάσεως των Βουλγάρων Βασίλι Κολάρωφ και Γκεώργκη Δημητρώφ εκπροσώπων του Κ.Κ.Β υπέρ της ΑΥΤΟΝΟΜΙΣΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ. 2) Έλαβε από την Κόμιντερν 7500 δολάρια που ήταν η εξαμηνιαία ενίσχυση του ΚΚΕ και 3) Νυμφεύθηκε στην Μόσχα μία Γερμανίδα δακτυλογράφο της Κόμιντερν. Τον Νοέμβριο του 1924 συνήλθε το τρίτο συνέδριο του ΣΑΚΕ. Εις αυτό παρέστησαν και ξένοι Μπολσεβίκοι εισελθόντες στην Ελλάδα παρανόμως Μεταξύ αυτών παρέστη και το στέλεχος της Κόμιντερν , ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντιμίτρι Μανουήλσκι. Αυτός εις τα πρακτικά του συνεδρίου ανεφέρετο (Ριζοσπάστης 27-30 Νοεμβρίου 1924) σαν σύντροφος Μιχάλης, τη εμμονή του οποίου το κόμμα μετονομάστηκε σε ΚΚΕ. Μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις του συνεδρίου αυτού ήταν η ακόλουθη:
« Η Ελληνική πλουτοκρατία καταδυναστεύει ένα μέρος του Μακεδονικού και Θρακικού λαού, κρατώντας με το σίδερο και τη φωτιά την ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΑΚΙΚΗ ΓΗ στην υποταγή της. Αγωνιζόμαστε για την ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ τμημάτων της Μακεδονίας και Θράκης για μία ΕΝΙΑΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΥΠΟΣΤΑΣΗ». Εν συνεχεία το 3ον έκτακτο συνέδριο του ΚΚΕ (7-2-25) αποφάσισε: «Το Συνέδριο παραδέχεται ότι τα συνθήματα που διετύπωσε η 6η και 7η Βαλκανική Κομμουνιστική Συνδιάσκεψη για ΕΝΙΑΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΟΡΘΑ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ».Την ίδια περίοδο το ΚΚΕ οργάνωσε τμήμα δράσεως στον Στρατό , το ΑΜΙ (=αντιμιλιταριστικο). Η ομάδα αριστερών αξιωματικών του ΑΜΙ περιελάμβανε και τους Ευριπίδη Μπακιρτζή (Ερυθρός Συνταγματάρχης) και τον Στέφανο Σαράφη (αργότερα αρχηγό του ΕΛΑΣ).
Το 1928 η Σοβιετική ένωση επεμβαίνει στις αιματηρές διαμάχες των διαφόρων ομάδων του ΚΚΕ (Κεντρώοι, Αρχειομαρξισταί, Τροτσκισταί, κλπ) και μεταξύ άλλων απαιτεί: «Εις το Εθνικό θέμα το ΚΚΕ να αγωνισθεί δια την αυτοδιάθεση μέχρις αποσχίσεως των μειονοτήτων». Την ίδια περίοδο επέβαλε σαν αρχηγό τον Νίκο Ζαχαριάδη άνευ εκλογών δια «κοοπτάτσιας», όπως ονομάζεται στην διεθνή ορολογία του κομμουνισμού αυτή η ενέργεια.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η απόσχιση της Μακεδονίας και Θράκης από την Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ιδεολογίας της αριστεράς από το 1920 μέχρι της μέρες μας όπως εκφράζεται μέσα από διάφορες πολιτικές δράσεις και με αιχμή του δόρατος σήμερα τον Σύριζα και τα προπαγανδιστικά και δημοσιογραφικά του όργανα (εφημερίδα Αυγή , δημοσιογραφική ομάδα Ιού, κλπ).
Akrita,
ΑπάντησηΔιαγραφήO Lazo Trpovski itan theios tis miteras mou. Kserw apo kairo oti POTE ma POTE den akouse kanenas stin oikogeneia mou oti o Lazaros Zisiadis itan "SlavoMakedonas". Pantote dilone sketos kommounistis. Oles oi diloseis oti theorouse to eauto tou "Slavomakedonas" (px. tou Rizospasti) einai paraksenes gia tin oikogeneia mas pou einai diglwssoi gnisioi kai yperifanoi Ellines. I theia tou kai progiagia mou milouse mono Boulgarika kai itan pantremeni me Patriarxiako papa xeirotonimeno apo ton Karavangelli kai o papas ton agapouse poly! Me tous astynomikous tou xwriou itan filos. Mallon ton elegan na prosexei tous Germanous gi'auta pou ekane. Allakse to onoma tou se Trpovski meta pou girise apo ton Kanada kai Mosxa.
Sygxaritiria gia to arthro sou. I alitheia prepei na legetai xwris fobo.
Κίμον, μπορείς να δώσεις πιό πολλά στοιχεία γιά το ΑΜΙ και τη συμμετοχή του Σαράφη;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑνώνυμε(2 Φεβρουάριος 2009 1:28 πμ) τα συγχαρητήρια ανήκουν στον Θανάση Καλλανιώτη και στην πραγματικά εξέχουσα έρευνα του για τους αποφυλακισθέντες της Ακροναύπλιας. Σε ότι αφορά τον Ζησιάδη δυστυχώς ή ευτυχώς υπάρχουν πολλά μαύρα σημεία όπως η ονομασία της γκρούπας « Τερπόφσκι -Τσακαλάρωφ» από το SNOF αλλά και οι επαφές με τους Βουλγάρους.
ΑπάντησηΔιαγραφήAκρίτα είναι σωστά τα ανωτέρω. Σωστή η παράθεση σου να μην ξεχνάμε τον ρόλο που επαιξε η τότε ηγετική ομάδα του ΚΚΕ. Βέβαια στο βιβλίο που παραθέτεις πιο κάτω αναγράφεται και κάτι για τις ευθύνες των ελληνικών προ της κατοχής κυβερνήσεων ως επίσης και του Δικατακτορα των 6 Βουλευτών Ι.Μεταξά. Για αυτά δεν είδα να δημοσιεύεις κάτι. Εν πάσει περιπτωση η ιστορία έχει γραφεί. Ειμαστε στο 2009. Αραγε εκτός απο την καλλιέργεια της Μνήμης (και σωστά κάνεις) έχουν κάποια άλλη αξία αυτά?
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχουν μεγάλη αξία για τη σωστή καταγραφή της Ιστορίας και την αποφυγή παραχαράξης της - τη σύφρονη εποχή, με την έκρηξη της τεχνολογίας, είναι πολύ εύκολο να αλλάξεις την Ιστορία και να περάσεις ψευδή μυνήματα - ιδέες - γεγονότα ως ιστορικές αλήθειες.
ΑπάντησηΔιαγραφήH kritiki otan einai kaloproereti einai panta euprosdekti. Auto isxiei poli perisotero gia anthropous oi opioi autoapokalountai PROODEFTIKOI KAI DHMOKRATES. To blog tou Akrita panta parathetei tekmiriomena kai adiasista stoixeia. H kritiki DEN strefetai kata tis Aristeras alla kata igesion kai siggekrimenon taseon/reumaton pou logo ideologikou fanatismou (i allios ilithiotitas) ypepesan se terastia lathoi, sfalmata kai meiodosies sto onoma enos KOUMOUNISTIKOU DIETHNISMOU. Tin idia stigmi pou oi sintrofoi BOULGAROI, Sintrofoi "ADERFOI SERVOI" kai sintrofoi KROATES-JUGOSLAVOI prospathousan na proothisoun ethnikistika sxedia gia diko tous ofelos. Edw loipon dikaiologite o oros ideologikos fanatismos-ilithiotita.
ΑπάντησηΔιαγραφήOso gia tous Malakadones Kanada-Amerikis kai Australias to mono pou aisthanontai ta teleftea 140 xronia einai oti den einai Ellines. Milane NotioDytikes BOULGARIKES dialektous kai kata kairous dylonoune BOUGARI (Boulgaroi sta Servika. Onoma pou tous apedosan Bosnioi-Exislamismenoi Servoi/Kroates stratiotes stin ypiresia ton Othomanon aufou ws xristes Slavikis glossas tous akougane na milane Boulgarika. Ta opia einai episis Slaviki glossa), BOULGAROI apo ydriseos Exarxias kai meta, SLAVOMAKEDONES kata ton Emfylio, MAKEDONES apo ton TITO. Twra me ton BLAXO GROUGIA (Apo patera-To epitheto proerxete poli pithanon apo to Blaxiko GROUGIA px KOUGIA, BOUGIA etc..) gia prothipourgo einai 100% apogonoi tou Megalou Alexandrou me propapoudes Stratigous, Loxagous kai Stratiotes stis maxes Granikou Gauvgamilon etc...
KARAGIOZIDES...
Η πρακτική της διείσδύσης του ΚΚΕ στο Στρατό απετέλεσε ίσως την πλέον οργανωμένη προσπάθεια του για τον έλεγχο των κρατικών μηχανισμών την δεκαετία του 30, αφού ήταν σε συμφωνία με την αρχή της «Μπολσεβικοποίησης» του κόμματος. Μέχρι της αναλήψεως της ηγεσίας από τον Ζαχαριάδη το κόμμα ήταν πρακτικά ανοργάνωτο ευρισκόμενο μάλλον σε σύγχυση. Η έλλειψη καταστατικού αποτελεί απόδειξη της έλλειψης οργανωτικού πνεύματος. Ο Ζαχαριάδης στο 6ο συνέδριο του κόμματος τον Δεκέμβριο του 1935 κατήρτισε το πρώτο καταστατικό το οποίο προέβλεπε μεταξύ άλλων και την θέση του υπευθύνου της «Κομματικής Οργάνωσης Στρατού Σωμάτων Ασφαλείας, ΚΟΣΣΑ». Ούτος αντικατέστησε την ΚΣΟ και το ΑΜΙ. Η θέση του κομματικού υπευθύνου ΚΟΣΣΑ ήταν η πλέον εμπιστευτική στο κόμμα και αναλαμβάνονταν συνήθως από τον υπεύθυνο του παρανόμου μηχανισμού του κόμματος. Βάσει του καταστατικού του, οι Στρατεύσιμοι Κομμουνισταί (ΣΚ) «οφείλουν να παρουσιάζονται κανονικώς και να μην κηρύσσονται ανυπόταχτοι η λιποτάχτες». Οι ΣΚ εν καιρώ πολέμου υπακούουν μόνο στις εντολές του κόμματος περιλαμβανομένης και της εντολής για στάση η λιποταξία. «Οι ΣΚ είναι χρήσιμοι στο κόμμα για τρεις λόγους. 1) Για να μάθουν τον χειρισμό των όπλων ώστε όταν θα έλθει η ώρα της αναμέτρησης με τα αστικά κόμματα να μπορέσουν να πάρουν την εξουσία, 2) Για να διενεργούν στρατιωτική κατασκοπία , η οποία θα μπορούσε τον κατάλληλο χρόνο να είναι χρήσιμη στις επαναστατικές δυνάμεις, (όπως π.χ. η κατασκοπία και η υπονόμευση του ηθικού του στρατεύματος στη Μικρασιατική Εκστρατεία) και 3) Για να διενεργούν κομμουνιστική προπαγάνδα στα στρατευμένα παιδιά του λαού, τους Υπαξιωματικούς και τους Αξιωματικούς».
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε κάθε τοπική οργάνωση υπήρχε μόνο ένας υπεύθυνος ΚΟΣΣΑ, την ιδιότητα του οποίου γνώριζε μόνο ο Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος (π.χ. ο Ζαχαριάδης). Ο τοπικός υπεύθυνος της ΚΟΣΣΑ οργάνωνε τους κομμουνιστές στρατεύσιμους στην στρατιωτική μονάδα της περιοχής του βάσει των στοιχείων των στρατευσίμων που ελάμβανε από τις κομματικές οργανώσεις (ΚΟ) της περιοχής καταγωγής των στρατιωτών. Το οργανωτικό σύστημα ήταν αυτό της «Τριάδος», όπου οι διαφορετικές τριάδες δεν επιτρέπεται να επικοινωνούν μεταξύ τους και να γνωρίζονται. Τα πλέον έμπιστα μέλη του κόμματος αποτελούσαν την «Κεντρική Τριάδα» και ο επικεφαλής της λεγόταν «Οργανωτής Σύνδεσμος». Οι αξιωματικοί δεν εντάσσονται στις τριάδας και επικοινωνούσαν μόνο με τον υπεύθυνο της ΚΟΣΣΑ στην περιοχή τους. Δεν προέβαιναν σε προπαγανδιστικές ενέργειες αλλά παρείχαν μόνο πληροφορίες στην ΚΕ του κόμματος μέσω του τοπικού υπευθύνου της ΚΟΣΣΑ. Στα σώματα ασφαλείας οι συνωμοτικοί κανόνες ήσαν ακόμη αυστηρότεροι. Λόγω του συνωμοτικού και κλειστού χαρακτήρα της δομής των ΚΟΣΣΑ ελάχιστα στοιχεία ήταν γνωστά για δράση και την δομή τους, οι μηχανισμοί των οποίων άρχισαν να αποκαλύπτονται και να κατανοούνται πλήρως μετά το 1936 μέσω της «υπόθεσης Τιρίμου». Την εποχή αυτή ο Αστυνόμος της Γενικής Ασφαλείας Αθηνών Κ. Λαμπρινόπουλος εισχώρησε εις τα ανώτατα κλιμάκια του ΚΚΕ και κατώρθωσε να διευθύνει επί μακρόν το κόμμα, είχε δε αλληλογραφία και με την Κόμιντερν. Με την βοήθεια του Τιρίμου απεκαλύφθησαν τα δύο παράνομα τυπογραφεία του ΚΚΕ στην Αθήνα (οδός Μ. Βόδα 227 το ένα και πλησίον των νταμαριών Ηλιουπόλεως το άλλο), ενώ ταυτόχρονα εξαρθρώθηκε ολόκληρος ο παράνομος μηχανισμός του κόμματος και συνελήφθη σε σπίτι στην Εκάλη ο Ι. Παπίδας ο οποίος ως υπάλληλος του υπουργείου Εσωτερικών καταχράστηκε 1 εκ δραχμές διαφυγών ακολούθως το 1928 στην Σοβιετική Ένωση. Αφού «σπούδασε » σε διάφορες κομματικές σχολές στην Μόσχα, επέστρεψε στην Ελλάδα το 1936 ως υπεύθυνος του Παρανόμου Μηχανισμου Επικοινωνίας του κόμματος. Επικοινωνούσε με την Κόμιντερν και την Μόσχα μέσω ασυρμάτου. Το 1938 συνελήφθη σε γιάφκα στην Εκάλη μαζί με έναν Βούλγαρο πράκτορα και αφού υπέγραψε «δήλωση μετανοίας», κατέδωσε όλους τους συνεργάτες του και εν συνεχεία αφέθη ελεύθερος. Στην συνέχεια συνελήφθη και εξαρθρώθηκε η ομάδα των Σοβιετικών Πρακτόρων που είχαν φοιτήσει στην σχολή «Λενίνσκ» της ΣΕ και η οποία αποτελείτο από την Όλγα Μπακόλα (Ασπασία), τον Μιλτιάδη Τιμογιάννη , τον Δημήτριο Γιώση, την Χρύσα Κατσίδου, τους Καραφύλα, Χρονόπουλο, Μπουκίδη και Τζωρτζάτο. Ίσως το σημαντικότερο άτομο στην εξάρθρωση του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ ήταν ο Δημήτρης Κουτσογιάννης (Δημητριάδης) ο οποίος ήταν ο πράκτορας της ασφάλειας μέσα στο κόμμα και υπεύθυνος για την εξάρθρωση όλης της διοίκησης του κόμματος, πλην του Μάθεση και του Παπαγιάννη οι οποίοι δεν είχαν συλληφθεί ακόμα ( κατηγορήθηκαν για προδότες από τον Ζαχαριάδη κατόπιν σκευωρίας του Μανιαδάκη που στην ουσία διηύθυνε το κόμμα). Για τον Μάθεση βάσει των στοιχείων που δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες πιστοποιήθηκε ότι «είχε την Στρατιωτική δουλειά, τους Αξιωματικούς, και γνώριζε την τεχνική δουλειά για την ένοπλη εξέγερση..» ο Μάθεσης δηλαδή ήταν ο υπεύθυνος της ΚΟΣΣΑ την περίοδο εκείνη, η δε ασφάλεια μέσω του Δημητριάδη είχε πλήρη εικόνα για την διείσδυση του ΚΚΕ στον στρατό και στα σώματα ασφαλείας (παρά το γεγονός ότι ο Μανιαδάκης ουδέποτε δημοσίευσε καταλόγους κομμουνιστών Αξιωματικών. Ο Σαράφης το 1942 σχημάτισε στην Αθήνα μία μικρή «μη κομμουνιστική» αντιστασιακή οργάνωση μαζί με τους απότακτους (1935) αξιωματικούς Γρηγοριάδη, Χατζημπεη, Μανέτα, Βλάχο και Μπακιρτζή (ΚΚΕ), οι οποίοι αργότερα κατέλαβαν σημαντικές θέσεις στον ΕΛΑΣ. Η διείσδυση του στην ομάδα Κωστόπουλου και τα κωμικοτραγικά γεγονότα της ανάληψης της ηγεσίας του ΕΛΑΣ σε συνεργασία με τον Βελουχιώτη συνηγορούν υπέρ της «ανάθεσης» της αρχηγίας στον Σαράφη από το ΚΚΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την ανάληψη της αρχηγίας του ΕΛΑΣ, ο Σαράφης μιλούσε στις συγκεντρώσεις των ανταρτών ως μέλος του ΚΚΕ!! Σαν στρατιωτικός απαγορευόταν από το καταστατικό του κόμματος να είναι μέλος του. Το ΚΚΕ ουδέποτε θα συνηγορούσε στην ανάληψη της αρχηγίας του ΕΛΑΣ από άτομο μη ελεγχόμενο από αυτό. Τέλος ο Γ. Καρτάλης αναφερθείς στα γεγονότα της ανάθεσης της αρχηγίας σε αυτόν από το ΚΚΕ έγραψε στην εφημερίδα Ακρόπολη (18.2.73, σελ. 9, στήλη 6 ), «Ανηγορεύθη αρχηγός του ΕΛΑΣ διά εμπτυσμού..».
Μην ξεχνάς τον Μανιαδάκη και πως η Ασφάλεια μπόρεσε και δυσείσδησε μέσα στο ΚΚΕ. Απο την άλλη θεωρώ την ηγεσία του τότε δωσίλογη. Δεν έχει σημασία πρός ποιά χώρα, γιατί δεν ήταν μόνο προς μία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητε Ακριτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικη γενικα η προσπαθεια σου και η συμβολη σου στον αγωνα για την ελληνικοτητα της Μακεδονιας.
Ειμαι Ελληνας Μακεδονας κομμουνιστης.Γι αυτο θα μου επιτρεψεις μερικες καλοπροαιρετες παρατηρησεις.
Ι.Ο αγωνας για την ελληνικοτητα της Μακεδονιας μπορει να διεξαγεται το 2009 με ορους παλαιοτερων δεκαετιων?Νομιζω οχι.Γι αυτο περα απο ντοκουμεντα και "ντοκουμεντα" καλο θα ηταν να ξαναδουμε μερικα ζητηματα ειδικα σε σχεση με τα λαθη της Αριστερας αλλα και την οποια προσφορα της.Ειναι αδικο και μειωνει τις προσπαθειες ολων το να δινεται η εντυπωση οτι προτεραιοτητα εχει σημερα ο αντικομμουνιστικος αγωνας και οχι αλλα πραγματα.
ΙΙ.Το βασικο ερωτημα ειναι γιατι η τελευταια ελληνικη κυβερνηση πριν φυγει για τη Μεση Ανατολη δεν ελευθερωσε τους ελληνες κομμουνιστες απο τις φυλακες.Τους παρεδωσε στους Γερμανους με τραγικες συνεπειες για πολλους απο αυτους που εκτελεστηκαν στο Χαιδαρι και αλλου σε διαφορες φασεις κατα τη διαρκεια της κατοχης ή μεταφερθηκαν στη Γερμανια σε στρατοπεδα.
ΙΙΙ Ποσοι απο τους παραπανω που απελευθερωθηκαν με τη μεσολαβηση των Βουλγαρων ειχαν φιλοβουλγαρικη δραση μετα?
Ο Τζιμας-Σαμαρινιωτης επαιξε πρωταγωνιστικο ρολο στην Ελληνικη Αντισταση μαζι με τους Βελουχιωτη,Σαραφη.Μπορει να υπαρχουν διαφωνιες για τους απωτερους σκοπους τους αλλα οι συγκρουσεις και οι μετεπειτα σκοπιμοτητες δεν μπορουν να παραμορφωνουν τα γεγονοτα της κατοχης.Για μηνες τα συνορα της Μακεδονιας μας απεναντι στον Τιτο τα υπερασπιζαν οι μεραρχιες του ΕΛΑΣ Μακεδονιας στις οποιες υπηρετουσαν χιλιαδες Ελληνες σλαβοφωνοι Μακεδονες και ηταν αυτοι που διελυσαν την Βουλγαρικη ΟΧΡΑΝΑ και τις αυτονομιστικες μοναδες Δημεφσκι-Πειου και Ρακοφσκι.
IV.Νομιζω οτι για καποιους απο αυτους (Τερποφσκι)οπως επιβεβαιωνει και ο συγγενης του δεν μπορουμε να μιλαμε ουτε καν για αυτονομιστικη προπαγανδα .Επροκειτο για υπερασπιση των σλαβοφωνων Μακεδονων ως συγκροτημενης γλωσσικης-πολιτιστικης ομαδας εντος του ελληνικου λαου εθνους απεναντι σε μια πολιτικη απαγορευσεων της περιοδου Μεταξα με εξοριες κα γνωστα.
Θα τολμουσα να διατυπωσω δε την αιρετικη αποψη οτι η γραμμη για διαφοροποιηση εθνοτικη-εθνικη σλαβοφωνων Μακεδονων-Ελληνων υλοποιηθηκε σε ολη της την εκταση μονο απο τα στελεχη που επαιρναν γραμμη κατευθειαν απο το ΚΚΜ στα Σκοπια την γνωστη ομαδα(Πειοφ-Κεραμιτζιεφ,Δημεφσκι).
Για τους υπολοιπους η γενιτσαροποιηση να το πω χοντρα αφορα την περιοδο μετα τον εμφυλιο οταν κατεφυγαν αργα ή γρηγορα στα Σκοπια και ξεκινησε μια πορεια εθνικης συγκροτησης υποχρεωτικης και ανωθεν επιβεβλημενης "μακεδονοποιησης".
Με λιγα λογια αμφισβητω οτι η πλειοψηφια των σλαβοφωνων Μακεδονων ανταρτων του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ ειχε την περιοδο του εμφυλιου μια ξεκαθαρη μη ελληνικη μακεδονικη εθνικη συνειδηση.
Νομιζω οτι εκτος απο την ομαδα πρακτορων του Γιουγκ.ΚΚ που ανεφερα πιο πανω η πλειοψηφια στην πραξη διεκδικουσε μια πιο ευρυχωρη Ελληνικη-Ρωμεικη ταυτοτητα στην οποια ολες οι γλωσσικες πολιτιστικες ομαδες που αποτελουσαν ιστορικα το γενος των Ρωμιων θα μπορουσαν να συνυπαρξουν με εναν διαφορετικο τροπο εντος του ελληνικου κρατους.
Ευχαριστω προκαταβολικα για τη φιλοξενια και ποσβλεπω στις παρατηρησεις σου και στη γονιμη κριτικη σου.
Φιλικα
redgreek