Του Ευάγγελου Κωφού
Αναδημοσίευση από το Βήμα της Κυριακής (17 Οκτωβρίου 1999)
Αν ο ιστορικός θελήσει να προσδιορίσει μονολεκτικά τον παράγοντα «Μακεδονικό» στον Εμφύλιο, του αρκεί η λέξη καταλύτης. Το πολυδιάστατο αυτό πρόβλημα εσωτερικό ελληνικό, βαλκανικό και διεθνές επηρέασε αποφασιστικά τους σχεδιασμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ τόσο για την έναρξη του ένοπλου αγώνα όσο και για τη διεξαγωγή του. Υπήρξε κεντρικό σημείο αναφοράς στη διαμόρφωση των αποφάσεων του γιουγκοσλάβου ηγέτη Τίτο (άνοιξη 1946) για να παράσχει υλική και πολιτική στήριξη στους έλληνες κομμουνιστές αλλά επίσης και για να τερματίσει κάθε βοήθεια προς αυτούς (θέρος 1949), όταν ο Ζαχαριάδης συντάχθηκε με τον Στάλιν εναντίον του. Προσέλκυσε στις τάξεις των ανταρτών μεγάλο ποσοστό του σλαβόφωνου στοιχείου της Δυτικής Μακεδονίας. Αλλά και συσπείρωσε στο κυβερνητικό στρατόπεδο ευρέα στρώματα του πληθυσμού, διακατεχόμενα από ανησυχία για το ενδεχόμενο ακρωτηριασμού του εθνικού εδάφους. Καταγράφηκε ως υπολογίσιμο στοιχείο στη σκακιέρα του εκκολαπτόμενου την εποχή εκείνη Ψυχρού Πολέμου, καθώς η Μακεδονία βρέθηκε επάνω στο τεκτονικό ρήγμα της διατομής Ανατολής - Δύσης. Διεύρυνε το υφιστάμενο χάσμα μεταξύ των αντίπαλων πολιτικών δυνάμεων της χώρας και λειτούργησε διχαστικά, για δεκαετίες μετά τον Εμφύλιο, δυσχεραίνοντας τη συμφιλίωση. Κατάλοιπά του εντοπίζονται ακόμη και στις μέρες μας, στη διαμόρφωση των σχέσεων της χώρας μας με τους βόρειους γείτονές της και της πολιτικής στους παραμεθόριους νομούς. Τέλος, φορτίζει συναισθηματικά, μέχρι και τρίτης ακόμη γενιάς, τους γόνους των «ηρώων» ή θυμάτων της εμφυλιακής εποχής στον μακεδονικό χώρο.
Οι καταβολές του προβλήματος
Στη δίνη της εμφυλιακής σύγκρουσης, το Μακεδονικό «ταλαιπωρήθηκε» από τους επαγγελματίες προπαγανδιστές των αντιμαχόμενων παρατάξεων σε σημείο ώστε, για πολλά χρόνια μετά, να διαιωνίζονται στερεότυπα της εποχής εκείνης. Αναμφίβολα στο φαινόμενο αυτό συνέργησε και η .....
.....συνειδητή σιωπή που επέβαλαν ενοχές ή κακώς εννοούμενες αντιλήψεις περί εθνικού συμφέροντος. Μαζί οδήγησαν στο θέσφατο ότι «Μακεδονικό δεν υπάρχει». Η σοβαρή ιστορική έρευνα έρχεται πλέον να σηκώσει τον πέπλο της συσκότισης στη βάση ανέκδοτων αρχειακών πηγών.
Το Μακεδονικό δεν ξεπήδησε ξαφνικά στη διάρκεια του Εμφυλίου. Οι καταβολές του είναι γνωστές: Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί Πόλεμοι, συνθήκες ειρήνης, αλυτρωτική βουλγαρική πολιτική, διακηρύξεις της Κομιντέρν για ενιαία Μακεδονία και ταύτιση με αυτές του ΚΚΕ, μεταξική καταπιεστική πολιτική σε βάρος του σλαβόφωνου στοιχείου, βουλγαρική κατοχή στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι επιπτώσεις όμως στον Εμφύλιο έχουν την αφετηρία τους στα χρόνια της Κατοχής.
Είναι η εποχή (1943) που οι γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι πιέζουν την ηγεσία του ΚΚΕ. Της ζητούν να συμπλεύσει σε μια πολιτική που θα οδηγούσε σε προσάρτηση και της ελληνικής Μακεδονίας παράλληλα με τη βουλγαρική σε μια ομόσπονδη μακεδονική δημοκρατία στο πλαίσιο της μεταπολεμικής γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Στα αιτήματα αυτά οι ηγέτες του ΚΚΕ, με στήριξη του ευρύτερου πολιτικού φάσματος του ΕΑΜ, αντιτάσσουν άρνηση. Προβαίνουν όμως σε ορισμένες παραχωρήσεις προς τους σλαβομακεδόνες εθνικιστές. Επιτρέπουν τον σχηματισμό πολιτικής οργάνωσης των Σλαβομακεδόνων, ΣΝΟΦ. Και προς το τέλος της Κατοχής δέχονται τη σύσταση ένοπλων σχηματισμών Σλαβομακεδόνων ενώ επιδεικνύουν παράλληλα ανοχή στη διεξαγωγή εθνικιστικής και αποσχιστικής προπαγάνδας. Ολα αυτά εξέθεταν το Κόμμα σε κατηγορίες των αντιπάλων του για εθνική προδοσία. Είναι γεγονός ότι λίγο πριν από την αποχώρηση των Γερμανών τμήματα του ΕΛΑΣ απώθησαν εκτός Ελλάδας τους «αυτονομιστές». Δεν υπήρξε όμως «άφεση αμαρτιών» από την άλλη πλευρά. Η προπαγάνδα και η φημολογία της εποχής συντηρούσαν την καχυποψία. Σε αυτό συνέτειναν και οι ίδιοι οι Σλαβομακεδόνες με τις πράξεις τους. Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στη γιουγκοσλαβική Μακεδονία, όπου με τη βοήθεια των τοπικών αρχών αναδιοργανώθηκαν στρατιωτικώς με τη σύσταση της 1ης Ταξιαρχίας Κρούσης της Αιγαιατικής Μακεδονίας και απέκτησαν δική τους πολιτική συγκρότηση το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα, ΝΟΦ. Η οργάνωση αυτή λειτούργησε ως η «Αιγαιομακεδονική Επιτροπή» του γιουγκοσλαβικού ή ΚΚ Μακεδονίας.
Πώς οξύνθηκε η κατάσταση
Η δημόσια συνθηματολογία για απελευθέρωση της «Μακεδονίας του Αιγαίου» (Θεσσαλονίκη) δεν περνούσε απαρατήρητη στην Ελλάδα. Νεότερες έρευνες σε γιουγκοσλαβικά αρχεία επιβεβαιώνουν ότι τα συνθήματα αυτά δεν στερούνταν σοβαρότητας, ιδίως για την περίοδο λίγο πριν από την αποχώρηση των Γερμανών. Η συναίνεση του Στάλιν να παραμείνει η Ελλάδα στην αγγλοαμερικανική ζώνη επιρροής ανέστειλε τότε τους μεγαλοϊδεατικούς σχεδιασμούς των γιουγκοσλάβων παρτιζάνων.
Η διάσταση μεταξύ ΚΚΕ και εθνικιστών Σλαβομακεδόνων οξύνθηκε μετά τα Δεκεμβριανά και τη συμφωνία της Βάρκιζας, καθώς το ΝΟΦ όχι μόνο δεν ενέκρινε τη συμφωνία αλλά αρνήθηκε να διακόψει τον ένοπλο αγώνα. Πράγματι μικρές ένοπλες ομάδες του ΝΟΦ συνέχισαν στη διάρκεια του 1945 την τακτική δολιοφθορών. Παρ' όλο που το ΚΚΕ κατάγγειλε τις ενέργειες αυτές, η κυβέρνηση στην Αθήνα θεώρησε τα επεισόδια αυτά αθέτηση της συμφωνίας της Βάρκιζας και μέσω των επιτόπιων οργάνων της στη Μακεδονία επιδόθηκε σε καταδίωξη δικαίων και αδίκων. Ιδιαίτερα πιέστηκε το σλαβόφωνο στοιχείο το οποίο τελούσε όχι βέβαια στο σύνολό του υπό τη διπλή κατηγορία της συνεργασίας με τις βουλγαρικές αρχές κατοχής και της υπόθαλψης αυτονομιστικών σλαβομακεδονικών ανταρτικών ομάδων. Το αποτέλεσμα ήταν ένα νέο ρεύμα προσφύγων προς τη Γιουγκοσλαβία.
Η απόφαση για την έναρξη του ένοπλου αγώνα από το ΚΚΕ προαπαιτούσε τη σύμπραξη του Τίτο. Επειτα από έντονες διαβουλεύσεις σε Βελιγράδι και Σκόπια, στη διάρκεια του 1946, συμφωνήθηκε η επιστροφή των Σλαβομακεδόνων και η ένταξή τους σε ένοπλους σχηματισμούς του ΚΚΕ. Η οργάνωση ΝΟΦ παρέμεινε και στελέχη της ήταν ελεύθερα να αναπτύσσουν τη «διαφωτιστική δουλειά» τους στο σλαβόφωνο στοιχείο. Ποια άλλη αντιπαροχή στον Τίτο πέραν της αναγνώρισης των Σλαβομακεδόνων ως εθνικής μειονότητας ανέλαβε ο Ζαχαριάδης στο Μακεδονικό δεν είναι εξακριβωμένο. Η θέση του Τίτο όμως δεν ήταν άγνωστη. Ηταν η εποχή που ο γιουγκοσλάβος ηγέτης προωθούσε την ιδέα της βαλκανικής ομοσπονδίας υπό τον έλεγχό του, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο (1947), με τις συμφωνίες του με τον βούλγαρο ηγέτη Ντιμίτροφ, βάσει των οποίων η βουλγαρική Μακεδονία θα επροσαρτάτο στη γιουγκοσλαβική στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας των δύο χωρών. Η τύχη του τρίτου σκέλους θα ανέμενε τις εξελίξεις του ένοπλου αγώνα στον Νότο.
Η μαζική είσοδος σλαβομακεδόνων φυγάδων από τη Γιουγκοσλαβία αποτέλεσε την αρχική μαγιά των ένοπλων πυρήνων στη Βόρεια Ελλάδα, όπου στην αρχή φαινόταν να υπερτερούν αριθμητικά. Στα δύο χρόνια που ακολούθησαν, το ΚΚΕ φαινόταν να ελέγχει την κατάσταση. Καθώς όμως οι επιχειρήσεις εστιάζονταν σε σημαντικό βαθμό στη Μακεδονία, διευρυνόταν και η στρατολόγηση του σλαβόφωνου στοιχείου και μεγάλωνε το ποσοστό του στις μονάδες του ΔΣΕ.
Η μοιραία απόφαση
Με τη ρήξη Τίτο - Στάλιν, το θέρος του 1948, οι Σλαβομακεδόνες κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα στους τιτοϊκούς «ομοεθνείς» τους και στη σταλινική ηγεσία του ΚΚΕ. Σημαντική μερίδα Σλαβομακεδόνων κατέφυγε τότε στη Λ.Δ. Μακεδονίας, στερώντας τον ΔΣΕ από μαχητές και πολύτιμες εφεδρείες στην τελευταία κρίσιμη χρονιά του αγώνα.
Προσπαθώντας να αναστρέψει το κύμα φυγής και ίσως για να ασκήσει πίεση στον Τίτο εξαργυρώσιμη στη Μόσχα, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, στην 5η Ολομέλειά της (30/31 Ιανουαρίου 1949), έλαβε μια μοιραία απόφαση. Ανέτρεψε την ως τότε πολιτική του Κόμματος περί ισοτιμίας των Σλαβομακεδόνων εντός της Ελλάδας, αντικαθιστώντας τη με την προπολεμική της Κομιντέρν για ανεξάρτητη και ενιαία Μακεδονία στο πλαίσιο μιας Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας.
Με τον τρόπο αυτό ο Ζαχαριάδης ήλπιζε ότι θα συγκρατήσει γύρω του τους Σλαβομακεδόνες. Παρείχε όμως και έμμεση βοήθεια στον Στάλιν, μετατρέποντας το Μακεδονικό σε μπούμερανγκ για ανατροπή του γιουγκοσλάβου ηγέτη. Ο τελευταίος αντέδρασε διακόπτοντας τη βοήθεια στο ΚΚΕ και κλείνοντας τη μεθόριο στους ενόπλους του ΔΣΕ. Με τη λήξη των επιχειρήσεων στον Γράμμο και στο Βίτσι, εκτός από τα στελέχη του Κόμματος και τους ενόπλους, έφυγαν μαζικά από τη χώρα και οι κατά τεκμήριο πιστοί στο ΚΚΕ Σλαβομακεδόνες.
Τα δύο αυτά γεγονότα έθεσαν τέρμα και στα μεγαλοϊδεατικά οράματα του Τίτο σε βάρος της ελληνικής και βουλγαρικής Μακεδονίας. Στην εξορία, το ΚΚΕ, ανέτρεψε την περιβόητη απόφαση της 5ης Ολομέλειας, η οποία όμως χρεώθηκε με ένα τεράστιο κόστος για το Κόμμα. Επί σειρά ετών στελέχη και οπαδοί οδηγήθηκαν στο απόσπασμα και σε εξορίες για εθνική προδοσία με βάση αυτή την απόφαση. Υπήρξε όμως και εθνικό κόστος, καθώς επί 1/4 του αιώνα συνετέλεσε στη διατήρηση αγεφύρωτου του χάσματος που ανέκοπτε την εθνική συμφιλίωση.
Ο κ. Ευάγγελος Κωφός είναι ιστορικός.
Αναδημοσίευση από το Βήμα της Κυριακής (17 Οκτωβρίου 1999)
Αν ο ιστορικός θελήσει να προσδιορίσει μονολεκτικά τον παράγοντα «Μακεδονικό» στον Εμφύλιο, του αρκεί η λέξη καταλύτης. Το πολυδιάστατο αυτό πρόβλημα εσωτερικό ελληνικό, βαλκανικό και διεθνές επηρέασε αποφασιστικά τους σχεδιασμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ τόσο για την έναρξη του ένοπλου αγώνα όσο και για τη διεξαγωγή του. Υπήρξε κεντρικό σημείο αναφοράς στη διαμόρφωση των αποφάσεων του γιουγκοσλάβου ηγέτη Τίτο (άνοιξη 1946) για να παράσχει υλική και πολιτική στήριξη στους έλληνες κομμουνιστές αλλά επίσης και για να τερματίσει κάθε βοήθεια προς αυτούς (θέρος 1949), όταν ο Ζαχαριάδης συντάχθηκε με τον Στάλιν εναντίον του. Προσέλκυσε στις τάξεις των ανταρτών μεγάλο ποσοστό του σλαβόφωνου στοιχείου της Δυτικής Μακεδονίας. Αλλά και συσπείρωσε στο κυβερνητικό στρατόπεδο ευρέα στρώματα του πληθυσμού, διακατεχόμενα από ανησυχία για το ενδεχόμενο ακρωτηριασμού του εθνικού εδάφους. Καταγράφηκε ως υπολογίσιμο στοιχείο στη σκακιέρα του εκκολαπτόμενου την εποχή εκείνη Ψυχρού Πολέμου, καθώς η Μακεδονία βρέθηκε επάνω στο τεκτονικό ρήγμα της διατομής Ανατολής - Δύσης. Διεύρυνε το υφιστάμενο χάσμα μεταξύ των αντίπαλων πολιτικών δυνάμεων της χώρας και λειτούργησε διχαστικά, για δεκαετίες μετά τον Εμφύλιο, δυσχεραίνοντας τη συμφιλίωση. Κατάλοιπά του εντοπίζονται ακόμη και στις μέρες μας, στη διαμόρφωση των σχέσεων της χώρας μας με τους βόρειους γείτονές της και της πολιτικής στους παραμεθόριους νομούς. Τέλος, φορτίζει συναισθηματικά, μέχρι και τρίτης ακόμη γενιάς, τους γόνους των «ηρώων» ή θυμάτων της εμφυλιακής εποχής στον μακεδονικό χώρο.
Οι καταβολές του προβλήματος
Στη δίνη της εμφυλιακής σύγκρουσης, το Μακεδονικό «ταλαιπωρήθηκε» από τους επαγγελματίες προπαγανδιστές των αντιμαχόμενων παρατάξεων σε σημείο ώστε, για πολλά χρόνια μετά, να διαιωνίζονται στερεότυπα της εποχής εκείνης. Αναμφίβολα στο φαινόμενο αυτό συνέργησε και η .....
.....συνειδητή σιωπή που επέβαλαν ενοχές ή κακώς εννοούμενες αντιλήψεις περί εθνικού συμφέροντος. Μαζί οδήγησαν στο θέσφατο ότι «Μακεδονικό δεν υπάρχει». Η σοβαρή ιστορική έρευνα έρχεται πλέον να σηκώσει τον πέπλο της συσκότισης στη βάση ανέκδοτων αρχειακών πηγών.
Το Μακεδονικό δεν ξεπήδησε ξαφνικά στη διάρκεια του Εμφυλίου. Οι καταβολές του είναι γνωστές: Μακεδονικός Αγώνας, Βαλκανικοί Πόλεμοι, συνθήκες ειρήνης, αλυτρωτική βουλγαρική πολιτική, διακηρύξεις της Κομιντέρν για ενιαία Μακεδονία και ταύτιση με αυτές του ΚΚΕ, μεταξική καταπιεστική πολιτική σε βάρος του σλαβόφωνου στοιχείου, βουλγαρική κατοχή στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι επιπτώσεις όμως στον Εμφύλιο έχουν την αφετηρία τους στα χρόνια της Κατοχής.
Είναι η εποχή (1943) που οι γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι πιέζουν την ηγεσία του ΚΚΕ. Της ζητούν να συμπλεύσει σε μια πολιτική που θα οδηγούσε σε προσάρτηση και της ελληνικής Μακεδονίας παράλληλα με τη βουλγαρική σε μια ομόσπονδη μακεδονική δημοκρατία στο πλαίσιο της μεταπολεμικής γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Στα αιτήματα αυτά οι ηγέτες του ΚΚΕ, με στήριξη του ευρύτερου πολιτικού φάσματος του ΕΑΜ, αντιτάσσουν άρνηση. Προβαίνουν όμως σε ορισμένες παραχωρήσεις προς τους σλαβομακεδόνες εθνικιστές. Επιτρέπουν τον σχηματισμό πολιτικής οργάνωσης των Σλαβομακεδόνων, ΣΝΟΦ. Και προς το τέλος της Κατοχής δέχονται τη σύσταση ένοπλων σχηματισμών Σλαβομακεδόνων ενώ επιδεικνύουν παράλληλα ανοχή στη διεξαγωγή εθνικιστικής και αποσχιστικής προπαγάνδας. Ολα αυτά εξέθεταν το Κόμμα σε κατηγορίες των αντιπάλων του για εθνική προδοσία. Είναι γεγονός ότι λίγο πριν από την αποχώρηση των Γερμανών τμήματα του ΕΛΑΣ απώθησαν εκτός Ελλάδας τους «αυτονομιστές». Δεν υπήρξε όμως «άφεση αμαρτιών» από την άλλη πλευρά. Η προπαγάνδα και η φημολογία της εποχής συντηρούσαν την καχυποψία. Σε αυτό συνέτειναν και οι ίδιοι οι Σλαβομακεδόνες με τις πράξεις τους. Πολλοί από αυτούς κατέφυγαν στη γιουγκοσλαβική Μακεδονία, όπου με τη βοήθεια των τοπικών αρχών αναδιοργανώθηκαν στρατιωτικώς με τη σύσταση της 1ης Ταξιαρχίας Κρούσης της Αιγαιατικής Μακεδονίας και απέκτησαν δική τους πολιτική συγκρότηση το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα, ΝΟΦ. Η οργάνωση αυτή λειτούργησε ως η «Αιγαιομακεδονική Επιτροπή» του γιουγκοσλαβικού ή ΚΚ Μακεδονίας.
Πώς οξύνθηκε η κατάσταση
Η δημόσια συνθηματολογία για απελευθέρωση της «Μακεδονίας του Αιγαίου» (Θεσσαλονίκη) δεν περνούσε απαρατήρητη στην Ελλάδα. Νεότερες έρευνες σε γιουγκοσλαβικά αρχεία επιβεβαιώνουν ότι τα συνθήματα αυτά δεν στερούνταν σοβαρότητας, ιδίως για την περίοδο λίγο πριν από την αποχώρηση των Γερμανών. Η συναίνεση του Στάλιν να παραμείνει η Ελλάδα στην αγγλοαμερικανική ζώνη επιρροής ανέστειλε τότε τους μεγαλοϊδεατικούς σχεδιασμούς των γιουγκοσλάβων παρτιζάνων.
Η διάσταση μεταξύ ΚΚΕ και εθνικιστών Σλαβομακεδόνων οξύνθηκε μετά τα Δεκεμβριανά και τη συμφωνία της Βάρκιζας, καθώς το ΝΟΦ όχι μόνο δεν ενέκρινε τη συμφωνία αλλά αρνήθηκε να διακόψει τον ένοπλο αγώνα. Πράγματι μικρές ένοπλες ομάδες του ΝΟΦ συνέχισαν στη διάρκεια του 1945 την τακτική δολιοφθορών. Παρ' όλο που το ΚΚΕ κατάγγειλε τις ενέργειες αυτές, η κυβέρνηση στην Αθήνα θεώρησε τα επεισόδια αυτά αθέτηση της συμφωνίας της Βάρκιζας και μέσω των επιτόπιων οργάνων της στη Μακεδονία επιδόθηκε σε καταδίωξη δικαίων και αδίκων. Ιδιαίτερα πιέστηκε το σλαβόφωνο στοιχείο το οποίο τελούσε όχι βέβαια στο σύνολό του υπό τη διπλή κατηγορία της συνεργασίας με τις βουλγαρικές αρχές κατοχής και της υπόθαλψης αυτονομιστικών σλαβομακεδονικών ανταρτικών ομάδων. Το αποτέλεσμα ήταν ένα νέο ρεύμα προσφύγων προς τη Γιουγκοσλαβία.
Η απόφαση για την έναρξη του ένοπλου αγώνα από το ΚΚΕ προαπαιτούσε τη σύμπραξη του Τίτο. Επειτα από έντονες διαβουλεύσεις σε Βελιγράδι και Σκόπια, στη διάρκεια του 1946, συμφωνήθηκε η επιστροφή των Σλαβομακεδόνων και η ένταξή τους σε ένοπλους σχηματισμούς του ΚΚΕ. Η οργάνωση ΝΟΦ παρέμεινε και στελέχη της ήταν ελεύθερα να αναπτύσσουν τη «διαφωτιστική δουλειά» τους στο σλαβόφωνο στοιχείο. Ποια άλλη αντιπαροχή στον Τίτο πέραν της αναγνώρισης των Σλαβομακεδόνων ως εθνικής μειονότητας ανέλαβε ο Ζαχαριάδης στο Μακεδονικό δεν είναι εξακριβωμένο. Η θέση του Τίτο όμως δεν ήταν άγνωστη. Ηταν η εποχή που ο γιουγκοσλάβος ηγέτης προωθούσε την ιδέα της βαλκανικής ομοσπονδίας υπό τον έλεγχό του, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τον επόμενο χρόνο (1947), με τις συμφωνίες του με τον βούλγαρο ηγέτη Ντιμίτροφ, βάσει των οποίων η βουλγαρική Μακεδονία θα επροσαρτάτο στη γιουγκοσλαβική στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας των δύο χωρών. Η τύχη του τρίτου σκέλους θα ανέμενε τις εξελίξεις του ένοπλου αγώνα στον Νότο.
Η μαζική είσοδος σλαβομακεδόνων φυγάδων από τη Γιουγκοσλαβία αποτέλεσε την αρχική μαγιά των ένοπλων πυρήνων στη Βόρεια Ελλάδα, όπου στην αρχή φαινόταν να υπερτερούν αριθμητικά. Στα δύο χρόνια που ακολούθησαν, το ΚΚΕ φαινόταν να ελέγχει την κατάσταση. Καθώς όμως οι επιχειρήσεις εστιάζονταν σε σημαντικό βαθμό στη Μακεδονία, διευρυνόταν και η στρατολόγηση του σλαβόφωνου στοιχείου και μεγάλωνε το ποσοστό του στις μονάδες του ΔΣΕ.
Η μοιραία απόφαση
Με τη ρήξη Τίτο - Στάλιν, το θέρος του 1948, οι Σλαβομακεδόνες κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα στους τιτοϊκούς «ομοεθνείς» τους και στη σταλινική ηγεσία του ΚΚΕ. Σημαντική μερίδα Σλαβομακεδόνων κατέφυγε τότε στη Λ.Δ. Μακεδονίας, στερώντας τον ΔΣΕ από μαχητές και πολύτιμες εφεδρείες στην τελευταία κρίσιμη χρονιά του αγώνα.
Προσπαθώντας να αναστρέψει το κύμα φυγής και ίσως για να ασκήσει πίεση στον Τίτο εξαργυρώσιμη στη Μόσχα, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, στην 5η Ολομέλειά της (30/31 Ιανουαρίου 1949), έλαβε μια μοιραία απόφαση. Ανέτρεψε την ως τότε πολιτική του Κόμματος περί ισοτιμίας των Σλαβομακεδόνων εντός της Ελλάδας, αντικαθιστώντας τη με την προπολεμική της Κομιντέρν για ανεξάρτητη και ενιαία Μακεδονία στο πλαίσιο μιας Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας.
Με τον τρόπο αυτό ο Ζαχαριάδης ήλπιζε ότι θα συγκρατήσει γύρω του τους Σλαβομακεδόνες. Παρείχε όμως και έμμεση βοήθεια στον Στάλιν, μετατρέποντας το Μακεδονικό σε μπούμερανγκ για ανατροπή του γιουγκοσλάβου ηγέτη. Ο τελευταίος αντέδρασε διακόπτοντας τη βοήθεια στο ΚΚΕ και κλείνοντας τη μεθόριο στους ενόπλους του ΔΣΕ. Με τη λήξη των επιχειρήσεων στον Γράμμο και στο Βίτσι, εκτός από τα στελέχη του Κόμματος και τους ενόπλους, έφυγαν μαζικά από τη χώρα και οι κατά τεκμήριο πιστοί στο ΚΚΕ Σλαβομακεδόνες.
Τα δύο αυτά γεγονότα έθεσαν τέρμα και στα μεγαλοϊδεατικά οράματα του Τίτο σε βάρος της ελληνικής και βουλγαρικής Μακεδονίας. Στην εξορία, το ΚΚΕ, ανέτρεψε την περιβόητη απόφαση της 5ης Ολομέλειας, η οποία όμως χρεώθηκε με ένα τεράστιο κόστος για το Κόμμα. Επί σειρά ετών στελέχη και οπαδοί οδηγήθηκαν στο απόσπασμα και σε εξορίες για εθνική προδοσία με βάση αυτή την απόφαση. Υπήρξε όμως και εθνικό κόστος, καθώς επί 1/4 του αιώνα συνετέλεσε στη διατήρηση αγεφύρωτου του χάσματος που ανέκοπτε την εθνική συμφιλίωση.
Ο κ. Ευάγγελος Κωφός είναι ιστορικός.
Το 1949 κατά την διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του Εθνικού Στρατού στον Ταΰγετο, βρέθηκαν πάνω σε αντάρτη του λεγόμενου «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος» δύο μικρά βιβλία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πρώτο είχε τον τίτλο «Η Σλαβομακεδονίτισσα στον Αγώνα», με τις ενδείξεις: (Τυπώθηκε τον Μάη του 1948 σε 2000 αντίτυπα στο τυπογραφείο της «Εξόρμησης» στην Ελεύθερη Ελλάδα) [1]. Στην σελίδα 8 εγράφετο, ότι οι «.. στις γραμμές του «ΕΛΑΣ» είχαν ενταχθεί πάνω από 5000 ένοπλοι Σλαβομακεδόνες και 10000 στον εφεδρικό ΕΛΑΣ» και πιο κάτω, «..στην ηρωική δράση του ΚΚΕ που από το 1919 είχε αναγνωρίσει το σλαβομακεδονικό πληθυσμό της Ελλάδας» και ακόμα ότι « ..σλαβομακεδόνες συμμετείχαν στο ηρωικό ΕΑΜ, .. στο αντιφασιστικό μέτωπο της σλαβομακεδονίτισσας γυναίκας και στην βοήθεια που δόθηκε από το ΚΚΕ για την ανεξαρτησία του σλαβομακεδονίτικου λαού».
Το δεύτερο βιβλίο, έφερε τον τίτλο, « Κομμουνιστική Οργάνωση της Μακεδονίας του Αιγαίου» (ΚΟΕΜ), Μάιος 1949. Η πιό πάνω οργάνωση ανεφέρετο «ως τμήμα του ΚΚΕ». Στην σελίδα 10 ανεφέρετο: « Το κίνημα μας από παλιά συνδέεται με το προοδευτικό εργατικό κίνημα της χώρας μας και γίνεται η πιο σταθερή εφεδρεία του ΚΚΕ από τις πρώτες μέρες της ίδρυσης του». Στην σελίδα 20 δηλώνει, « η ΚΟΕΜ σαν αυθύπαρκτη και αυτοτελής κομματική οργάνωση και πολιτική μονάδα ανήκει στο ΚΚΕ». Και στην σελίδα 21 ο λόγος του γραμματέα κλείνει: «Ζήτω ο Μακεδονίτικος λαός, ζήτω το ΚΚΕ».
Στην ανωτέρω συνέλευση της ΚΟΕΜ που πραγματοποιήθηκε στις 27 Μαρτίου του 1949 είχε λάβει μέρος και ο «σ. Ζαχαριάδης», ο οποίος μίλησε εκ μέρους του ΚΚΕ και είπε:
« ..Η δημιουργία μίας ξεχωριστής κομματικής οργάνωσης για τη Μακεδονία του Αιγαίου, , ιστορικά διαγράφεται και καθορίζεται από την πορεία της κοινωνικής εξέλιξης και ανάπτυξης του ίδιου του Μακεδονίτικού λαού. Εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ εύχομαι στην οργάνωσή σας και σε όλους καλό ξεκίνημα και τελική νίκη».
Η ως άνω έκδοση ήτο δίγλωσση, σε παράλληλες στήλες σλαβικά και Ελληνικά [2].
[1] Νίκου Ζέρβη, «Καλαμάτα, Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση», Τόμος Γ, σ. 68.
[2] Evangelos Kofos, {The impact of the Makedonianquestion on civil conflict in Greece (1943-1949), Athens 1989, σ.5. Στο Hellenic Foundation for the Defence and Foreign Policy.
Ο εμφύλιος ξεκίνησε πολύ απλά γιατι υπήρχε η Λευκή Τρομοκρατια του 45-47.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ΕΑΜ ειχε πλειοψηφικο ρεύμα.Επρέπε να χτυπηθεί με την Λευκη Τρομοκρατια,για να μην υπάρχει πρόβλημα στους Ιμπεριαλιστές.
Το ΚΚΕ σύρθηκε στον εμφύλιο.
Αυτα περι 3ου γύρου,και δάχτυλο Στάλιν ή Σλαβομακεδόνων υποκινητων είναι Ιστοριες για αγριιους.
Κ.
Με την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας και την παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ δεν έμελλε να αποκατασταθεί η ειρήνη και η ομαλότητα. Τα πάθη και τα μίση ανάμεσα στα αντιμαχόμενα στρατόπεδα συνεχίστηκαν. Στους μήνες που ακολούθησαν από τη Βάρκιζα μέχρι το δημοψήφισμα του Σεπτέμβρη 1946 εξαπολύθηκε μια πολύμορφη και άγρια βία κατά της Αριστεράς, γνωστή σαν ΛΕΥΚΗ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ.Για να ξεκαθαρίσουμε για της "λευκής τρομοκρατίας". Φυσικά εκείνη την εποχή υπήρχε και η κόκκινη. Το ποιος άρχισε πρώτος είναι δύσκολο να διαπιστωθεί.
ΑπάντησηΔιαγραφήO Κωφός μιλάει επίσης για τα προ 45 όπου σαφώς το ΚΚΕ παρείχε στήριξη στα ανθελληνικά σχέδια των λοιπών κομμουνιστικών κομάτων για απόχιση της Μακεδονίας από την Ελλάδα.
Μαλλον σε αυτο θα αναφερεσαι Ακριτα
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ «Ριζοσπάστης» της 25ης Ιανουαρίου 1925 γράφει:
«Ο Λένιν εκήρυξε και στην πράξη εφήρμοσε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των καταπιεζομένων εθνοτήτων μέχρις αποχωρισμού από το κράτος όπου είναι προσαρτημένες. Γι' αυτό όλα τα αστικό κόμματα δεν θέλουν να ακούσουν το όνομα Λένιν στην Ελλάδα, που διά μέσου του κόμματος μας (προσέξτε το αυτό), ζητεί να πάψει το ανθρωποπαζάρι των πληθυσμών Μακεδονίας και Θράκης και καλεί τους λαούς των ν' αγωνισθούν για ενιαία ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη και για την Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία» .
Αντώνη από εκεί ξεκίνησε η περιπέτεια του Μακεδονικού ως μέρος του εμφυλίου. Μην ξεχνάς ότι ο Κορδάτος παραιτήθηκε από το ΚΚΕ επειδή διαφώνησε με αυτήν την πολιτική: το ξεπούλημα της Μακεδονίας στους Βούλγαρους(ειδικά αυτούς) και Γιουγκοσλάβους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑκριβως Ακριτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕβλεπα πριν λιγο το newstime και εχει απευθυνθει σε σενα ο γνωστος απο την πτολεμαιδα
Καλά που μου το είπες. Για να δούμε τι έγραψε....
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι αυτο
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ΚΚΕ κατέβηκε στις δημοτικές εκλογές το 1929 με το σύνθημα «Ενιαία και ανεξάρτητη Μακεδονία». Τότε ήταν που με εισήγηση του Ελευθερίου Βενιζέλου η Βουλή εψήφισε το περίφημο ιδιώνυμο (Σαράντου Καργάκου: Από το Μακεδόνικο ζήτημα στην Εμπλοκή των Σκοπϊων, Gutenderg 1992 σελ. 167. Από τις σελίδες του πολύτιμου αυτού βιβλίου αντλούμε και πολλά άλλα ιστορικά ντοκουμέντα). Ο Βενιζέλος ευλόγως προσπάθησε έτσι να υπερασπισθει σει την Ελλάδα από τον διαμελισμό της όπως )τον προωθούσε επισήμως τότε το ΚΚΕ. Κι όμως όχι μόνο οι κομμουνιστές, αλλά και οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις δεν συγχωρούν στον αείμνηστο εθνάρχη αυτό το «ολίσθημα», με το οποίο εν τούτοις θέλησε να υπερασπισθεί την ακεραιότητα της Ελλάδας και τη διατήρηση στην ελληνική επικράτεια της Μακεδονίας μας!
Λυπαμαι αλλα οι θεσεις του ΚΚΕ για το Μακεδονικο ηταν η αφορμη και οχι η αιτια για τις διωξεις και τα ξερονησια με το ιδιωνυμο του 29 απο το επισημο αστικο κρατος και για ολη την μεσοπολεμικη περιοδο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑκομα και σημερα το απιστευτο ειναι οτι πολλοι μεταξυ μας δυσκολευονται να δουν το Μακεδονικο ανεξαρτητα απο τις πολιτικες τους προτιμησεις της περιοδου 40-49.
Καλο ειναι παντως σιγα σιγα να μαθουμε να βλεπουμε τα πραγματα πιο συνθετα.
Οι διωξεις πχ της μεταξικης περιοδου επι δικαιων και αδικων σλαβοφωνων Μακεδονων αποξενωσαν ενα κομματι αυτου του κοσμου λιγοτερο απο τις αυτονομιστικες προπαγανδες κατα τη διαρκεια της κατοχης?
Ποια θα ηταν η απηχηση της ΟΧΡΑΝΑ και των αυτονομιστων στην κατοχη αν δεν ειχε προηγηθει το κηνυγητο επι Μεταξα?
Οχι οτι καποιοι δεν θα ειχαν ουτως ή αλλως φιλοβουλγαρικα ή αυτονομιστικα σχεδια αλλα αυτα τα σχεδια δεν θα ειχαν καμια ευρυτερη απηχηση.
4,32 ξεχασες να μας πεις γιατι το ΚΚΕ ειχε εκφρασει αυτες τις ανθελληνικες θεσεις για αποσχιση της Μακεδονιας και της Θρακης
ΑπάντησηΔιαγραφήΑνωνυμε 7:57
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Κομιντερν φορεσε καπελο τη γραμμη της αυτονομης Μακεδονιας και Θρακης στο ΚΚΕ το 1924 και το 1934 την αναγνωριση ξεχωριστου μακεδονικου εθνους.
Με την ιδια λογικη που η αντικομμουνιστικη παραταξη (το λεω σχηματικα)εκανε γαργαρα το θεμα της Κυπρου μετα τον 2ο παγκοσμιο πολεμο και μεχρι το 55 για να μη δυσαρεστηθουν οι μεγαλοι μας συμμαχοι Αγγλοι και Αμερικανοι και με τα γνωστα αποτελεσματα.
Και παλι οι θεσεις του ΚΚΕ για το Μακεδονικο ηταν η αφορμη.
Δεν με ενδιαφερει να αθθωωσω κανεναν.Αλλωστε οπως ξερεις υπηρχε μια αντιφατικη σταση οπου μαζι με τις προηγουμενες θεσεις υπηρξαν και εντελως αντιθετα δειγματα οπως το 44 οπου το ιδιο το ΚΚΕ διελυσε το ΣΝΟΦ που το ιδιο ειχε πριν δημιουργησει,οπως εκανε και με το ΝΟΦ το 49.
Επισης το φθινοπωρο 44 οι μακεδονικες μοναδες του ΕΛΑΣ συγκρουστηκαν και διελυσαν τις αυτονομιστικες σλαβομακεδονικες μοναδες Διμεφσκι και Ρακοσφκι απωθωντας τες εκτος ελληνικων συνορων.
Ακριτα,σημερινη δημοσιευση,πολυ ενδιαφερον
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://skeftomasteellhnika.blogspot.com/2009/09/blog-post_456.html
ΑΣ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΟΤΙ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ 1940 ΣΕ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΤΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΕΚΑΛΕΙΤΟ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΧΩΡΑ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΚΥΡΗΞΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΙΤΣΙΟΥ !
ΑπάντησηΔιαγραφή2) ΕΠΙΣΗΣ ΣΕ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΕΓΡΑΦΕ: ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΗΝ ΠΟΛΕΜΑΤΕ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ ΕΡΓΑΤΕΣ ΑΛΛΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΕΣ !
3)Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΕΓΙΝΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.Ο ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ,ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΤΩΝ ΕΞΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΜΟΥΝΙΣΤΟΦΑΓΟΣ ΟΠΩΣ ΤΟΤΕ ΑΠΕΚΑΛΕΙΤΟ,ΜΗ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΙ ΛΕΝΕ ΣΗΜΕΡΑ,ΔΕΝ ΕΔΩΣΕ ΣΤΟ ΚΚΕ ΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΤΑΞΕΙ.
ΑΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ Ο Γ.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΓΛΥΤΩΝΑΜΕ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ. ΤΟ ΚΚΕ ΕΙΧΕ ΕΓΚΑΤΑΛΗΦΘΕΙ ΣΤΗΝ ΤΥΧΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΜΑΥΡΗ ΤΥΧΗ ΤΗΣ. . .