Η Ε.Ε. εξωθεί την Αθήνα σε βέτο

Δεύτερο μέτωπο εν όψει Δεκεμβρίου το Σκοπιανό

Του Σταυρου Λυγερου
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_18/10/2009_333938

Η έκθεση της Κομισιόν για τη FYROM εισηγείται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων αυτής της χώρας, ανοίγοντας κατ’ αυτό τον τρόπο ένα δεύτερο μέτωπο για την ελληνική διπλωματία εν όψει της συνόδου κορυφής του Δεκεμβρίου. Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι η Ντόρα Μπακογιάννη δεν έκανε τίποτα για να εμποδίσει αυτή την εξέλιξη.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου βρήκε την έκθεση ολοκληρωμένη. Με την παρέμβασή της άλλαξε ορισμένες διατυπώσεις, αλλά όχι τη βασική εισήγηση. Ετσι, η έκθεση ζητάει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά δεν αναφέρει ημερομηνία ή κάποια διατύπωση του τύπου «το συντομότερο δυνατόν». Η επίλυση της εκκρεμότητας του ονόματος θεωρείται βασική, αλλά όχι και προϋπόθεση.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ώθησε τον επίτροπο Ολι Ρεν, που ετοίμασε την έκθεση, να κατεβάσει το θέμα από το ράφι. Και οι δύο έχουν επίγνωση ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν μπορεί να αποδεχθεί μία τέτοια απόφαση. Πιθανότατα θα ζητήσει την παραπομπή του θέματος σε επόμενη σύνοδο κορυφής, με το επιχείρημα ότι είναι νέα κυβέρνηση. Εάν δεν γίνει δεκτό το αίτημά του δεν έχει άλλη επιλογή από το να εμποδίσει με βέτο μία απόφαση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM. Ο Δημήτρης Δρούτσας δεν ανέφερε ρητά το βέτο, αλλά άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι εάν χρειασθεί η Αθήνα θα το ασκήσει.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο Ολι Ρεν άνοιξε δεύτερο μέτωπο στην ελληνική διπλωματία για να της ασκήσει πίεση στο ζήτημα της τουρκικής υποψηφιότητας, η οποία κρίνεται τον Δεκέμβριο. Υπενθυμίζουμε ότι η Ε.Ε. είχε δώσει τον Δεκέμβριο 2006 τρίχρονη παράταση στην Αγκυρα για να εφαρμόσει το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης με την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Αγκυρα, όμως, συνεχίζει να αρνείται, παρ’ ότι το έχει υπογράψει.

Για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο παγώματος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, οι Αμερικανοβρετανοί δεν πιέζουν μόνο τη Λευκωσία να αποδεχθεί πρόσθετη εξάμηνη παράταση. Πιέζουν και την Αθήνα να πιέσει με τη σειρά της τον πρόεδρο Χριστόφια. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η εισήγηση Ρεν για τη FYROM. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, εμμέσως να διασυνδεθεί αυτό το ζήτημα και με τη διαπραγμάτευση που κάνει η ελληνική πλευρά με την Κομισιόν για τα δημοσιονομικά.


Η διαφορά για το όνομα

Η Κομισιόν αντλεί πολιτικό έρεισμα από το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου τον περασμένο Μάρτιο, σύμφωνα με το οποίο η διαφορά για το όνομα είναι διμερής δεν πρέπει να εμποδίσει την ενταξιακή πορεία της FYROM. Το ίδιο ψήφισμα ζητούσε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ορίσει ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρι το τέλος του 2009. Από την πλευρά της, η Αθήνα θεωρεί ότι η διαφορά για το όνομα δεν είναι διμερής, αλλά ζήτημα που παραβιάζει το κριτήριο των σχέσεων καλής γειτονίας.

Ο Νίκολα Γκρούεφσκι θριαμβολόγησε για την έκθεση της Κομισιόν. Η αξιωματική αντιπολίτευση του Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, όμως, του επεσήμανε σωστά ότι η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εξαρτάται από τη λύση του προβλήματος της ονομασίας.
Οπως είναι φυσικό, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν θέλει να αρχίσει στην Ε.Ε. με βέτο. Από την άλλη πλευρά, όμως, εάν του βάλουν το μαχαίρι στον λαιμό, δεν έχει άλλη επιλογή. Θα ήταν πολιτική αυτοκτονία εάν δεν το ασκούσε. Το πολιτικό κόστος, άλλωστε, θα είναι περιορισμένο, γιατί όλοι έχουν προεξοφλήσει την ελληνική αντίδραση. Αυτό φάνηκε και από σχετικά δημοσιεύματα μεγάλων ευρωπαϊκών εφημερίδων.


Τα Δυτικά Βαλκάνια

Για να υπογραμμίσει την εποικοδομητική πρόθεσή του, ο νέος πρωθυπουργός ανακοίνωσε την πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση οδικού χάρτη, με σκοπό την ενσωμάτωση των χωρών της δυτικής Βαλκανικής στην Ε.Ε. μέχρι το 2014 κι αφού έχουν προηγουμένως επιλυθεί τα προβλήματα, που ταλαιπωρούν την περιοχή (Κοσσυφοπέδιο, Βοσνία και Μακεδονικό). Και βεβαίως έσπευσε στο περιθώριο της Διαβαλκανικής στην Κωνσταντινούπολη να συναντήσει τον υπουργό Εξωτερικών της FYROM Αντόνιο Μιλόσοσκι.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, ο Γιώργος Παπανδρέου δείχνει να κατανοεί ότι η άσκηση βέτο είναι ασύμβατη με την παραμονή της Ελλάδας στην Ενδιάμεση Συμφωνία. Οπως είναι γνωστό, τα Σκόπια έχουν από το καλοκαίρι 2008 προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, κατηγορώντας την ελληνική πλευρά ότι στο Βουκουρέστι παραβίασε την Ενδιάμεση Συμφωνία, επειδή εμπόδισε την ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ.

Ο Κώστας Καραμανλής δεν χρειάσθηκε τότε να ασκήσει βέτο, αλλά πολύ πιθανόν να χρειασθεί να το ασκήσει ο Γιώργος Παπανδρέου. Η Ελλάδα δεν έχει συμφέρον η πολιτική επιλογή της να μετατραπεί σε νομική διαμάχη. Η Ενδιάμεση Συμφωνία έχει λήξει από το 2002 και αρκεί μία δήλωση της Αθήνας ότι αποσύρεται για να πάψει να ισχύει (μετά από ένα χρόνο) και ως εκ τούτου να μείνει χωρίς αντικείμενο η προσφυγή των Σκοπίων στη Χάγη. Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν το έπραξε, με αποτέλεσμα η πολιτική της να έχει αντίφαση. Μένει να αποδειχθεί εάν θα το πράξει η νέα κυβέρνηση.