Η «Μαύρη Αθηνά» και οι «αφροκεντριστές»

Εξώφυλλο του Α΄ τόμου της "Μαύρης Αθηνάς"

Η «Μαύρη Αθηνά» και οι «αφροκεντριστές»

(Από το βιβλίο του Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη:«Μη-συμβατικές θεωρίες: Οι κερδοσκόποι του “ελληνισμού” και ο φενακισμός των αφελών» - ΚΥΡΟΜΑΝΟΣ, Θεσσαλονίκη 2007)

Τον Μάρτιο του 1987 κυκλοφόρησε ο Α΄ τόμος ενός βιβλίου [Martin Bernal: «Black Athena»: The Afroasiatic Roots of Classical Civilization – The Fabrication of Ancient Greece 1785-1985 («Μαύρη Αθηνά»: Οι Αφροασιατικές Ρίζες του Κλασσικού Πολιτισμού - Το «κατασκεύασμα» της Αρχαίας Ελλάδας 1785-1985)] που πέρασε μάλλον απαρατήρητο. Το μόνο έντυπο που δημοσίευσε μια δισέλιδη παρουσίαση του βιβλίου ήταν η παλιά νεοϋρκέζικη εβδομαδιαία εφημερίδα της αμερικανικής μαρξιστικής αριστεράς «Guardian» (που έκλεισε το 1992) και παρ’ όλες τις επίμονες προσπάθειες του συγγραφέα κανένα σοβαρό έντυπο δεν ασχολήθηκε με το βιβλίο.

Το 1991 κυκλοφόρησε ο Β΄ τόμος («Black Athena»: The Archaeological and Documentary Evidence (Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες και οι μαρτυρίες των τεκμηρίων), προκαλώντας μια χιονοστιβάδα συζητήσεων, αντεγκλήσεων και αρθρογραφίας τόσο στις Η.Π.Α. όσο και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ενώ αναμένονται τόσο ο Γ΄ τόμος (υπό έκδοση εδώ και 15 χρόνια) με τον προσωρινό τίτλο : «Λύνοντας το αίνιγμα της Σφίγγας και άλλες μελέτες στην Αιγυπτο-Ελληνική μυθολογία» (Γλωσσολογικά επιχειρήματα)*, όσο και ένας Δ΄ τόμος με άγνωστο τίτλο και περιεχόμενο.

Συγγραφέας αυτού του περίεργου και εξ ίσου απροσδόκητου έργου ήταν ο Αγγλοεβραίος Μάρτιν Μπερνάλ, καθηγητής Κυβερνητικών Σπουδών (Government Studies) στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ των Η.Π.Α. Η βασική πανεπιστημιακή του εκπαίδευση ήταν Σινολογία (Κινεζικές σπουδές) και επί 20 χρόνια δίδασκε θέματα σύγχρονης κινεζικής πολιτικής και σχέσεις μεταξύ της διανόησης Κίνας και δυτικού κόσμου στις αρχές του 20ου αιώνα. Όπως αναφέρει ο ίδιος στον Πρόλογο του α΄ τόμου: «…Το 1975 πέρασα την κρίση της μέσης ηλικίας … πολιτικά αυτή η κρίση είχε σχέση με την λήξη του πολέμου στο Βιετνάμ και η συνειδητοποίηση ότι η Μαοϊκή Εποχή στην Κίνα έφθασε στο τέλος της. Ήταν πια φανερό ότι το διεθνές ενδιαφέρον μετατοπίσθηκε και δεν ήταν πια η Ανατολική Ασία, αλλά η Ανατολική Μεσόγειος…» και προσθέτω εγώ : «άρα με κάτι άλλο έπρεπε να ασχοληθώ ώστε να μη μείνω άνεργος με τις κινεζικές σπουδές μου και τις περισπούδαστες αναλύσεις μου για τις οποίες ουδείς πλέον θα ενδιαφερόταν να ανοίξει το πορτοφόλι του». Αυτό βέβαια δεν το ομολογεί ο Μπερνάλ, ο οποίος ....
....συνεχίζοντας την αυτοανάλυσή του για να δικαιολογήσει την συγγραφή της «Μαύρης Αθηνάς» αναφέρει παρακάτω: «Αυτή η μετατόπιση (σημ. ΔΕΕ: στα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου), με οδήγησε να ασχοληθώ με την Εβραϊκή Ιστορία. Το εβραϊκό στοιχείο των προγόνων μου και η εφαρμογή των Νόμων της Νυρεμβέργης (σημ. ΔΕΕ: Οι νόμοι εναντίον των Εβραίων της χιτλερικής Γερμανίας) μου δημιουργούσαν πάντοτε εφιάλτες, αλλά μέχρι τότε δεν είχα ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα ή με τον Εβραϊκό πολιτισμό. Σε αυτό ακριβώς το στάδιο άρχισα να αναζητώ, με έναν ρομαντικό τρόπο, τις ρίζες μου και ξεκίνησα να ρίχνω ματιές στην αρχαία εβραϊκή Ιστορία και δευτερευόντως για τις σχέσεις Ισραηλιτών και των γειτονικών τους λαών, ιδιαίτερα με τους Χαναανίτες και τους Φοίνικες…».

Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος μυρίστηκε σωστά με τι έπρεπε να ασχοληθεί. Βεβαίως είχε την εξυπνάδα να αντιληφθεί ότι δεν υπήρχε περίπτωση να βγει από την ανωνυμία ασχολούμενος με κάποιο κοινότοπο θέμα σε έναν χώρο γεμάτο από ειδικούς. Έτσι διάλεξε ένα ανορθόδοξο θέμα με το οποίο αναδείχθηκε επιπλέον και σε «πολιτιστικό υπερασπιστή» των καταπιεσμένων Νέγρων των Η.Π.Α., οι οποίοι ασφαλώς θα αισθάνονταν ενθουσιασμένοι εμφανιζόμενοι ως οι εμπνευστές και δημιουργοί (μέσω των αρχαίων Αιγυπτίων, τους οποίους ο Μπερνάλ παρουσιάζει ως Νέγρους) του ελληνικού κλασσικού πολιτισμού !!!

(*) Ο τρίτος τόμος κυκλοφόρησε τελικά στις 25/11/2006 με τον υπότιτλο The Linguistic Evidence (βλ. Εικόνα εξωφύλλου παραπάνω).

Δεν ήταν λοιπόν καθόλου τυχαία η επιλογή του Μπερνάλ, αλλά μάλλον ατύχησε στις προσδοκίες του για υποστήριξη από τους πανίσχυρους εβραιοαμερικάνικους κύκλους των Η.Π.Α., οι οποίοι όχι μόνον αδιαφόρησαν για τις περίεργες θεωρίες του, αλλά πήραν και αποστάσεις από το αμφιλεγόμενο «έργο» του για τους δικούς τους λόγους, που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε.


Αντίθετα, το βιβλίο του κέρδισε την ενθουσιώδη αποδοχή από τους Αφροαμερικανούς, οι οποίοι εναγκαλίσθηκαν ασμένως τα Μπερνάλια φληναφήματα που υιοθετήθηκαν και εντάχθηκαν στον «Αφροκεντρισμό», ένα πολιτιστικό κίνημα των Αμερικανών Νέγρων που προσπαθεί να αποδείξει με διάφορα φαιδρά επιχειρήματα [όπως π.χ. ότι ο Αριστοτέλης «έκλεψε» την φιλοσοφία του από την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, αντιγράφοντας έργα Νέγρων σοφών (;) που υπήρχαν εκεί, αποσιωπώντας ή αγνοώντας ότι ο Αριστοτέλης δεν είχε πάει ποτέ στην Αίγυπτο και ότι η Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε μετά τον θάνατό του!] την άποψη ότι η πολιτιστική προσφορά (;) των Νέγρων στην Ανθρωπότητα παραχαράχθηκε από τους Λευκούς (Ευρωπαίους), που διαστρέβλωσαν την Ιστορία εις βάρος των Αφρικανών αποκρύπτοντας π.χ. ότι μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες, όπως ο Αίσωπος, ο Σωκράτης, η Κλεοπάτρα, ο Καρχηδόνιος Αννίβας κ.λπ. ήσαν Νέγροι !!!

Ο Μπερνάλ υποδαύλισε αυτές τις ψευδοϊστορικές ανοησίες για προφανείς λόγους και όπως κατά λέξη αναφέρει στις τελευταίες γραμμές της Εισαγωγής του α΄ τόμου : «Ο πολιτικός στόχος της Μαύρης Αθηνάς είναι να ταπεινώσει την Ευρωπαϊκή πολιτιστική αλαζονεία (υπεροψία)» (σημ. ΔΕΕ !!!).
Ο άνθρωπος «δεν παίζεται» και σε σχέση με τους δικούς μας τσαρλατάνους είναι κλάσεις ανώτερος και ομολογώ ότι του βγάζω το καπέλο. Απλά και μόνο διαβάζοντας τις ατέλειωτες σελίδες βιβλιογραφίας που παραθέτει (αν και μεταξύ των αναφερόμενων βιβλίων υπάρχουν και κάποια για τα πανηγύρια) καταλαβαίνεις ότι έχεις να κάνεις με ικανότατο και, κυρίως, καλά διαβασμένο άτομο. Επαναλαμβάνω ότι δεν υπάρχει καμία σύγκριση με τους δικούς μας «συγγραφείς» ή αν θέλετε είναι σαν να συγκρίνεις τον θρυλικό (λογοτεχνικό) απατεώνα Φαντομά με έναν κοινό κλεφτοκοτά! Προκαλώ, όποιον έχει την δυνατότητα, να διαβάσει στο πρωτότυπο τους δύο τόμους της «Μαύρης Αθηνάς». Είμαι βέβαιος ότι τουλάχιστον θα εντυπωσιασθεί από τα επιχειρήματα και την στοιχειοθέτηση αυτών των επιχειρημάτων μια και ο Μπερνάλ χρησιμοποιεί μια συστηματική και εφευρηματική καπηλεία των αρχαίων πηγών και των κειμένων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, που εμφανίζονται να στηρίζουν την άποψη του Μπερνάλ περί αποικισμού της αρχαίας Ελλάδος από Αιγυπτίους και Φοίνικες στην διάρκεια της 2ης χιλιετίας π.Χ. και οι οποίοι δίδαξαν τον πολιτισμό στους ημιβάρβαρους ιθαγενείς Έλληνες. Η θεωρία αυτή βαφτίστηκε από τον Μπερνάλ «Αρχαίο πρότυπο» (Ancient Model), το οποίο, όπως ισχυρίζεται, στην διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα Ευρωπαϊκοί πολιτικοί και ακαδημαϊκοί κύκλοι, εμφορούμενοι από αντισημιτισμό και ρατσιστικές αντιλήψεις, αντικατέστησαν με το αποκαλούμενο κατά Μπερνάλ «Άριο πρότυπο» (Arian Model) θεώρησης της Ιστορίας. Σύμφωνα με τον ίδιο η «Μαύρη Αθηνά» είναι το έργο που επιχειρεί την θεμελίωση / τεκμηρίωση μιας νέας επιστημονικής «αλήθειας» για την αρχαία Ιστορία και Πολιτισμό, που ο Μπερνάλ βαφτίζει «Αναθεωρημένο Αρχαίο πρότυπο» (Revised Ancient Model).
Στην απογύμνωση και κατάρριψη των «Θεωριών Μπερνάλ» πρωτοστάτησε η Εβραιοαμερικάνα ελληνίστρια, καθηγήτρια Μαίρη Λέφκοβιτς, η οποία βέβαια εισέπραξε την μήνιν των Νεγροαμερικανών πανεπιστημιακών και αφροκεντριστών που την κατηγόρησαν (για τι άλλο!) ως ρατσίστρια και μύρια άλλα όσα, αμέσως μετά την δημοσίευση του πρώτου της άρθρου στο (νεοϋρκέζικο) φιλελεύθερο και διανοουμενίστικο εβδομαδιαίο περιοδικό “New Republic” (Mary R. Lefkowitz, “Not Out of Africa” 10. II. 1992), όπου με ακλόνητα επιχειρήματα κατέρριψε τις θεωρίες του Μπερνάλ και των αφροκεντριστών. Όπως έγραψε η ίδια αργότερα στον Πρόλογο του ομότιτλου βιβλίου της (Mary Lefkowitz: Not Out of Africa - How Afrocentrism Became an Excuse to Teach Myth as History, New York: Basic Books, 1996 – «Όχι από την Αφρική» - Πώς ο αφροκεντρισμός αποτέλεσε δικαιολογία ώστε να διδάσκονται (διάφορα) μυθεύματα ως (πραγματική) Ιστορία):
«…έως τότε αγνοούσα πλήρως την ύπαρξη μιας ολόκληρης φιλολογίας που αρνείται πως οι αρχαίοι Έλληνες επινόησαν την Δημοκρατία, την Φιλοσοφία και την Επιστήμη. Πράγματι, κυκλοφορούν βιβλία που ισχυρίζονται ότι ο Σωκράτης και η Κλεοπάτρα ήσαν αφρικανικής καταγωγής και πως η ελληνική φιλοσοφία είναι κλεμμένη από την Αίγυπτο. Με έκπληξη διαπίστωσα ότι τα βιβλία αυτά, όχι μόνον διαβάζονταν και διαδίδονταν ευρύτατα, αλλά και πως οι ίδιες οι ιδέες τους διδάσκονταν σε σχολεία και Πανεπιστήμια…» (σ.σ. Η επισήμανση δική μου).

Οι διαπιστώσεις αυτές της Λέφκοβιτς σύντομα θα κινητοποιήσουν πολλά μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, οι οποίοι άρχισαν να συνειδητοποιούν το τι συμβαίνει στα αμερικάνικα πανεπιστήμια με την ιδεολογική τρομοκρατία που είχε επιβληθεί από τους αφροκεντριστές και βαθμιαία θα αρχίσουν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας ολοένα και περισσότερα άρθρα εναντίον αυτής της κατάστασης χρησιμοποιώντας το βιβλίο του Μπερνάλ ως αφορμή (βλ. μια τέτοια κριτική, ιδιαίτερα σκληρή είναι η αλήθεια, στην ιστοσελίδα http://www.newcriterion.com/archive/08/dec89/gress.htm.).

Η Λέφκοβιτς, παρά τις προσπάθειες ιδεολογικής της τρομοκράτησης από τους ίδιους κύκλους, όχι μόνον δεν οπισθοχώρησε, αλλά αντεπιτέθηκε προχωρώντας στην έκδοση, μαζί με τον καθηγητή Guy MacLean Rogers, ενός μνημειώδους συλλογικού έργου («Black Athena Revisited» University of North Carolina Press - April 1996) όπου κορυφαίοι επιστήμονες σχετικών ειδικοτήτων από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και τις Η.Π.Α. εξέτασαν τους ισχυρισμούς του Μπερνάλ και τους απέρριψαν απερίφραστα.

Παραθέτω τα ονόματα αυτών των επιστημόνων και τις θέσεις που κατέχουν/κατείχαν σε διάφορα ιδρύματα :
John Baines, professor of Egyptology, University of Oxford
Kathryn A. Bard, assistant professor of archaeology, Boston University
C. Loring Brace, professor of anthropology and curator of biological anthropology in the Museum of Anthropology, University of Michigan
John E. Coleman, professor of classics, Cornell University
Edith Hall, lecturer in classics, University of Reading, England
Jay H. Jasanoff, Jacob Gould Schurman Professor of Linguistics, Cornell University
Richard Jenkyns, fellow and tutor, Lady Margaret Hall, Oxford, and university lecturer in classics, University of Oxford
Mary R. Lefkowitz, Andrew W. Mellon Professor in the Humanities, Wellesley College
Mario Liverani, professor of ancient near eastern history, Universita di Roma, "La Sapienza"
Sarah P. Morris, professor of classics, University of California at Los Angeles
Robert E. Norton, associate professor of German, Vassar College
Alan Nussbaum, associate professor of classics, Cornell University
David O'Connor, professor of Egyptology and curator in charge of the Egyptian section of the University Museum, University of Pennsylvania
Robert Palter, Dana Professor Emeritus of the History of Science, Trinity College, Connecticut
Guy MacLean Rogers, associate professor of Greek and Latin and history, Wellesley College
Frank M. Snowden, Jr., professor of classics emeritus, Howard University
Lawrence
A. Tritle, associate professor of history, Loyola Marymount University
Emily T. Vermeule, Samuel E. Zemurray, Jr., and Doris Zemurray Stone-Radcliffe Professor Emerita, Harvard University
Frank J. Yurco, Egyptologist, Field Museum of Natural History and the University of Chicago

Θα πρότεινα, σε όσους έχουν την διάθεση και τον χρόνο, να περιπλανηθούν στο Διαδίκτυο και να παρακολουθήσουν την βαθμιαία απομόνωση του Μπερνάλ από την διεθνή επιστημονική κοινότητα και την γελοιοποίησή του, μέσα από τις σχετικές κριτικές και αρθρογραφίες, στην οποία καταλυτικό ρόλο, υποθέτω, διεδραμάτισε η ευρύτατη κυκλοφορία του παραπάνω συλλογικού έργου.
Μια προσπάθεια του Μπερνάλ να ανακτήσει το κύρος του με την κυκλοφορία ενός νέου βιβλίου (αντί του πολυαναμενόμενου Γ΄τόμου της «Μαύρης Αθηνάς») με τον τίτλο «Black Athena Writes Back: Martin Bernal Responds to His Critics» - Duke University Press (October 2001), μάλλον έπεσε στο κενό και κρίνοντας από τις κριτικές των αναγνωστών (βλ. σχετική ιστοσελίδα στο amazon.com για το βιβλίο), η απόρριψη των θεωριών του και από το ευρύ κοινό είναι πλέον γεγονός, εκτός βεβαίως από τους αφροκεντριστές, για τους οποίους τα «έργα» του Μπερνάλ αποτελούν κάτι σαν «ιερά κείμενα». Έτσι, αξίζει τον κόπο να διαβάσει κάποιος στην παραπάνω ιστοσελίδα του διεθνούς ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου Amazon την κριτική ενός (και μοναδικού) αναγνώστη από την Ζιμπάμπουε, ο οποίος εκθειάζει το βιβλίο του Μπερνάλ και βρίσκει την αφορμή να επιτεθεί στην «ευρωπαϊκή υπεροψία», ως παράδειγμα της οποίας αναφέρει τις δηλώσεις Ευρωπαίων Χριστιανοδημοκρατών εναντίον της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση !!!
Ποιες υπήρξαν οι αντιδράσεις στην Ελλάδα (*) όλα αυτά τα χρόνια για ένα θέμα που έθιγε τα ίδια τα θεμέλια του αρχαιοελληνικού πολιτισμού;
Θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν από μηδαμινές έως ανύπαρκτες και ελάχιστες προβλήθηκαν στα μεγάλα ΜΜΕ, κυρίως κάποια σκόρπια άρθρα από τον συντηρητικό χώρο με μάλλον ρηχές αναλύσεις (π.χ. Περιοδικό Ἐποπτεία, Ἰούνιος 1992), πατριωτικές κορώνες και ουσία μηδέν. Δυστυχώς, οι «μη-συμβατικές» θεωρίες και οι θιασώτες τους έκαναν και στο θέμα αυτό την βαθμιαία εμφάνισή τους σε έναν απίθανο αχταρμά όπου οι επιθέσεις εναντίον του Μπερνάλ συνδυάζονταν με εξ ίσου φαιδρά επιχειρήματα για άσχετα θέματα, όπως η Ινδοευρωπαϊκή καταγωγή (sic) των Ελλήνων (!!!), κάτι που μόνον οι «μη-συμβατικοί» μπουρδολόγοι υποστηρίζουν.
_______________________________
(*) Εκείνο πάντως που πρέπει να τονιστεί είναι ότι ελαχιστότατοι Έλληνες διάβασαν τον Μπερνάλ στο πρωτότυπο, τα βιβλία του οποίου δεν έχουν μεταφραστεί ακόμα και ως εκ τούτου δεν έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα (2006) στα ελληνικά, αν και έχω πια σοβαρές επιφυλάξεις για την σκοπιμότητα ενός τέτοιου αργοπορημένου εγχειρήματος.

Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση και ιδιαίτερα αποκαλυπτική για τον τρόπο διάδοσης των «μη-συμβατικών» ψευδοθεωριών αποτελεί και η «ανακοίνωση» ενός πολυπράγμονος Δικηγόρου στις 30/5/2000 στο Γ' Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας (!) με θέμα "ΑΘΗΝΑ & ΕΣΠΕΡΙΑ" και τίτλο «Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΜΥΘΟΣ ΤΗΣ "ΜΑΥΡΗΣ ΑΘΗΝΑΣ"». Δεν είμαι σε θέση να αξιολογήσω τις επιδόσεις του εν λόγω συγγραφέως στην Φιλοσοφία και να εκτιμήσω τις «…δεκάδες πρωτότυπες φιλοσοφικές και άλλες εργασίες που έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά ή έχουν παρουσιασθεί σε πανελλήνια και διεθνή επιστημονικά συνέδρια…» όπως αναφέρει σεμνά ο ίδιος στην ιστοσελίδα του, αλλά οι γνώσεις του σε θέματα ανθρωπολογίας, γλωσσολογίας και …ορθογραφίας είναι μάλλον αξιοδάκρυτες.

Αξίζει τον κόπο να μεταφέρω μερικά από τα «μαργαριτάρια» που αλίευσα για να γίνει αντιληπτό το πόσο εύκολα μπορεί να γελοιοποιηθεί κάποιος μη ειδικός όταν καταπιάνεται με θέματα για τα οποία είναι «βαθιά νυχτωμένος» σε σχέση με τις προεκτάσεις τους, τα επιστημονικά συμφραζόμενα, τις ιστορικές, πολιτικές, εθνικές, ιδεολογικές κ.λπ. διαστάσεις που εκφράζουν, αλλά και το πόσο καταστροφικές μπορεί να γίνουν οι «μη-συμβατικές» σαχλαμάρες στην προσπάθεια στήριξης ενός σοβαρού ζητήματος ή στην καταπολέμηση μιας βαθιά ανθελληνικής ψευδοθεωρίας :
«…Είναι γεγονός ότι η επιστημονική μελέτη της προελεύσεως του Ελληνικού έθνους δεν έχει καταλήξει σε μία πλήρως αποδεκτή θεωρία από όλους τους μελετητές. Έχουν εμφανισθεί τρεις βασικές σχετικές θεωρίες:
α΄) Η θεωρία της ινδοευρωπαϊκής καταγωγής των Ελλήνων, η οποία βασίζεται μόνο σε επιδέξιες γλωσσολογικές συγκρίσεις και αναλύσεις χωρίς αρχαιολογικές, φιλολογικές ή άλλες αποδείξεις. Την υποστηρίζουν κυρίως διάφοροι Συγκριτικοί Γλωσσολόγοι.
β΄) Η θεωρία της αυτοχθονίας, την οποία υπεστήριζαν οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες και επαληθεύεται από την σύγχρονη Ανθρωπολογία. Κύριος εκφραστής αυτής της θεωρίας είναι ο Colin Renfrew στην ιστορική επιστήμη και ο Άρης Πουλιανός στην Ανθρωπολογία.
γ΄) Η σύγχρονη αφροκεντρική θεωρία, κατά την οποία η αρχαία Ελλάς ήταν το αποτέλεσμα Αιγυπτιακού και Φοινικικού εποικισμού κατά την δευτέρα χιλιοετηρίδα (sic!) προ Χριστού. Ο μεγαλύτερος υποστηρικτής αυτής της θεωρίας σήμερα είναι ο Martin Bernal…».

Όταν πέφτω πάνω σε τέτοιες πομπώδεις και δογματικές αερολογίες που βρίθουν από ανατριχιαστικές ανακρίβειες πρέπει να παραδεχθώ ότι γίνομαι εκτός εαυτού.

Πρώτα-πρώτα το θέμα της εθνογένεσης των Ελλήνων (*) είναι τόσο περίπλοκο και ακανθώδες, που μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει επιστημονικά κατασταλαγμένη τοποθέτηση, πλην βεβαίως των «μη-συμβατικών» τσαρλατάνων. Αναφέρομαι προφανώς στους σύγχρονους Έλληνες, μια και η εθνογένεση των αρχαίων Ελλήνων θεωρείται ότι έχει διευκρινισθεί σε σημαντικό βαθμό. Έτσι, το να ισχυριζόμαστε ότι υπάρχουν μόνον τρεις θεωρίες για την καταγωγή των Ελλήνων είναι τουλάχιστον λάθος, διότι αν συμπεριλάβουμε και τις «μη-συμβατικές» θεωρίες τύπου Μπερνάλ και αφροκεντριστών, τότε έχουμε μπόλικες, μια και πρέπει να αναφέρουμε και τις θεωρίες για καταγωγή από «…ανθρωποειδείς 3.000.000 ετών που βρέθηκαν στην Πτολεμαΐδα, στην θέση Περδίκα…», για καταγωγή από τον Σείριο, τον Βέγα, το Δ του Ωρίωνα, το Ε του Λαγού, την Ατλαντίδα και ένα σωρό ακόμα.

Όσο για τα περί «ινδοευρωπαϊκής καταγωγής των Ελλήνων», που την «υποστηρίζουν κυρίως διάφοροι Συγκριτικοί Γλωσσολόγοι» είναι τόσο αστεία που τα αντιπαρέρχομαι. Παρακαλώ όμως τους αναγνώστες, πριν συνεχίσουν, να μελετήσουν το κείμενο με τίτλο «Η μεθοδολογία της ιστορικής γλωσσολογίας» που βρίσκεται στα Παραρτήματα, στο τέλος του βιβλίου (έχει αναρτηθεί παραπάνω στο ιστολόγιο), ώστε να έχουν άποψη για το τι υποστηρίζεται σήμερα από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για το ζήτημα των Ινδοευρωπαϊκών (σωστότερα Αριοευρωπαϊκών, όπως επιμένω) γλωσσών και για την μεθοδολογία που χρησιμοποιείται από τους ειδικούς επιστήμονες στα γλωσσολογικά ζητήματα και που δεν έχουν βεβαίως καμιά σχέση με τους «μη-συμβατικούς» γλωσσολόγους των σαλονιών και τους τσαρλατάνους τύπου Μπερνάλ.
____________________________________
(*) Προφανώς αυτό εννοεί με την εκλαϊκευμένη έκφραση «προέλευση του Ελληνικού έθνους», που μπορεί μεν να την χρησιμοποιούμε στο καφενείο για λόγους ευκολίας, αλλά από την στιγμή που αναφερόμαστε σε «επιστημονικές μελέτες» πρέπει να προσδιορίσουμε τι εννοούμε με την λέξη προέλευση (γεωγραφική; ανθρωπολογική; πολιτιστική;) και το κυριότερο να ξεκαθαρίσουμε σαφώς τον όρο έθνος, για τον οποίον υπάρχουν δεκάδες ορισμοί.

Και όμως ο «συγγραφέας» μας συνεχίζει ακάθεκτος: «…Παρά την ευρεία διάδοσή της, η ινδοευρωπαϊκή θεωρία δεν στηρίζεται στις πηγές και στα αρχαιολογικά ευρήματα παρά μόνο στην Συγκριτική Γλωσσολογία…». Αφού λοιπόν έχει «ευρεία διάδοση» και την αποδέχονται όλοι οι σοβαροί επιστήμονες, Γλωσσολόγοι, Ανθρωπολόγοι, Ιστορικοί, Αρχαιολόγοι κ.λπ. ως βάση για τις δικές τους εργασίες, υποθέσεις ή θεωρίες τότε ποιος λογικός άνθρωπος θα την απέρριπτε; Επειδή δεν στηρίζεται στις «πηγές»; Μα είναι δυνατόν να υποστηρίζει κάποιος ένα τέτοιο γελοίο επιχείρημα; Μα και ο ηλεκτρισμός, η βόμβα υδρογόνου, η κινητή τηλεφωνία, η θεωρία της εξέλιξης των ζωντανών οργανισμών, της ισοδυναμίας μάζας και ενέργειας και ένα σωρό ακόμη επιστημονικές θεωρίες και ανακαλύψεις δεν αναφέρονται στις αρχαίες πηγές. Και λοιπόν; Θα πρέπει να τις αγνοήσουμε και να δεχθούμε ότι δεν υπάρχουν; Είμαι βέβαιος ότι ο κ. Δικηγόρος δεν χρησιμοποιεί τέτοια αστεία επιχειρήματα στα Δικαστήρια όταν δικάζονται υποθέσεις πελατών του γιατί σίγουρα θα έμενε σύντομα χωρίς δουλειά. Νομιμοποιείται λοιπόν να τα χρησιμοποιεί σε άλλους επιστημονικούς κλάδους των οποίων αγνοεί βασικά στοιχεία, όπως αποδεικνύει και ο ισχυρισμός του ότι «…η ινδοευρωπαϊκή θεωρία δεν στηρίζεται (…) στα αρχαιολογικά ευρήματα παρά μόνο στην Συγκριτική Γλωσσολογία…»;


Ο ισχυρισμός αυτός είναι κατ’ αρχάς ψευδέστατος (ή προϊόν παχυλής αμάθειας). Μια από τις μεγάλες προσωπικότητες διεθνούς κύρους που συνεισέφεραν αποφασιστικά στην θεμελίωση της νεώτερης Ινδοευρωπαϊκής θεωρίας ήταν η διάσημη (για τις μελέτες της σχετικά με την προϊστορική Ευρώπη) Αμερικανίδα (Λιθουανικής καταγωγής) αρχαιολόγος Marija Gibutas, γνωστή και από τις ανασκαφές της στις σημαντικές νεολιθικές θέσεις των Σιταγρών (Φωτολείβος) της Δράμας (1968-69) και στο Αχίλλειον (κοντά στα Φάρσαλα) της Θεσσαλίας (1973-75). Θα ήταν κουραστικό να αναφέρω δεκάδες άλλους επιστήμονες όχι μόνον Αρχαιολόγους, αλλά και Ιστορικούς, Εθνολόγους, Ανθρωπολόγους κ. ά. που όχι μόνον αποδέχονται, αλλά έχουν συνεισφέρει με τις μελέτες και τις εργασίες τους στην καθιέρωση παγκοσμίως της Ινδοευρωπαϊκής (Αριοευρωπαϊκής) θεωρίας. Δεν θέλω να γίνω ιδιαίτερα κακός, αλλά αναρωτιέμαι αν ο εν λόγω κύριος γνωρίζει τι ακριβώς είναι η «Συγκριτική Γλωσσολογία» και ποιο είναι το επιστημονικό της αντικείμενο.

Είναι λοιπόν δυνατόν να κάνει κάποιος «ανακοινώσεις» σε επιστημονικά Συνέδρια, έστω φιλοσοφίας, και να υποστηρίζει ότι :
«…Το σημαντικότερο συμπέρασμα είναι ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν αυτόχθονες και οι μετακινήσεις των ποικίλλων (sic) Ελληνικών φύλλων (sic) και γενών εντός και πέριξ της Αιγηΐδος (σ.σ. !!!) προκάλεσαν φαινόμενα και αναστατώσεις, όπως η κάθοδος - επιστροφή των Δωριέων στην Πελοπόννησο…»; Ή ότι «…η κρητική γλώσσα της μινωικής εποχής ήταν Ελληνική, όπως αποδεικνύεται από την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β γραφής…» συγχέοντάς την προφανώς με την Γραμμική Α, η οποία χρησιμοποιήθηκε όντως για καταγραφές της κρητικής γλώσσας της μινωικής εποχής που δεν ήταν ελληνική και γι’ αυτό οι πινακίδες της Γραμμικής Α δεν πρόκειται να αποκρυπτογραφηθούν ποτέ, εκτός εάν κάποια νέα αρχαιολογική ανακάλυψη φέρει στο φως συγκλονιστικά στοιχεία;

Είναι δυνατόν κάποιος να γλωσσολογεί εκ του προχείρου και να εκτοξεύει στους δύστυχους φιλοσόφους-αναγνώστες της «ανακοίνωσής» του, γλωσσολογικές αστειότητες του τύπου: «… Αιγυπτίους, οι οποίοι έγιναν γνωστοί με την ελληνική τους ονομασία, που, κατά την άποψή μας, σημαίνει υπτίως του Αιγαίου πελάγους…»;

Είναι δυνατόν κάποιος να ισχυρίζεται σε Συνέδριο (οποιουδήποτε επιπέδου και σοβαρότητος) φάσκοντας και αντιφάσκοντας ότι : «… η αρχική μορφή της Ελληνικής συνταυτίζεται με την υποθετική ινδοευρωπαϊκή πρωτογλώσσα. Έτσι, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι διαδοχικά μεταναστευτικά, εκστρατευτικά ή εμπορικά-εκπολιτιστικά κύματα των νεολιθικών κατοίκων της Αιγηίδος ξεκίνησαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με κατεύθυνση όλη την Ευρασία…»;

Είναι δυνατόν κάποιος κραυγαλέα ημιμαθής να έχει το θράσος να υποδεικνύει και να απαιτεί ώστε : «… η Ελληνική πανεπιστημιακή κοινότης με πρώτους τους Γλωσσολόγους οφείλει να απομακρυνθεί από την ατυχή ινδοευρωπαϊκή θεωρία και να αναπτύξει την θεωρία της αυτοχθονίας των Ελλήνων, προς την οποία δείχνουν και κραυγάζουν όλα τα διαθέσιμα στοιχεία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος οι Έλληνες επιστήμονες να επηρεάζονται από αβάσιμες θεωρίες και θεωρήσεις της Ιστορίας μόνο και μόνο επειδή διδάσκονται σε κάποια ξένα πανεπιστήμια (ινδοευρωπαϊκή θεωρία, φοινικικό αλφάβητο κλπ.) …»;


Και όμως, ναι, διότι στον χώρο των «μη-συμβατικών» θεωριών και στην χώρα του «είμαι ό,τι δηλώσω», τα πάντα είναι δυνατά!

Δυστυχώς, τέτοιες «ανακοινώσεις», επιβεβαιώνοντας πλήρως το «φαυλοκυκλικό αεικίνητο» (αναφορές στην Αιγηΐδα και παραπομπές σε ανάλογα «έργα») που αναλύσαμε και περιγράψαμε στο πρώτο μέρος αυτού του Κεφαλαίου, αποτελούν σημείο αναφοράς για κάποιους επίδοξους «διανοούμενους» της επαρχίας, οι οποίοι τις αναπαράγουν παρουσιάζοντάς ’τες ως δικά τους «πονήματα» και ο «χορός καλά κρατεί». Αναφέρομαι στο άρθρο της καθημερινής Βεροιώτικης εφημερίδας ΗΜΕΡΗΣΙΑ της 21ης Ιουλίου 2006 όπου ο αρθρογράφος (Δάσκαλος Δημοτικού Σχολείου στην περιοχή της Βέροιας) αντιγράφει (ακόμα και τα ορθογραφικά λάθη! – ποικίλλων, ελληνικά φύλλα, Άρειο μοντέλο) ουσιαστικά την παραπάνω «ανακοίνωση» που σχολιάσαμε, προσθέτοντας βέβαια και κάποιες δικές του «μη-συμβατικές» σάλτσες για την «πινακίδα της Καστοριάς» του 5260 π.Χ. χαραγμένη με σύμβολα «…κοινά με της Γραμμικής Β΄ της Κυπριακής γραφής και του Ιωνικού αλφαβήτου…» (!) και άλλα τινά.

Στον χώρο της Αριστεράς τώρα, με καθυστέρηση δεκαετίας (βλ. π.χ. ειδικό αφιέρωμα στο περιοδικό «Σύγχρονα Θέματα» τ. 64 Δεκέμβριος 1997), υπήρξε κάποια ενασχόληση, ίσως λόγω της (τότε) πρόσφατης κυκλοφορίας στα ελληνικά («Κάκτος» 1997) του βιβλίου-καταπέλτη της Μαίρης Λέφκοβιτς «Όχι από την Αφρική» στο οποίο θα αναφερθούμε παρακάτω. Στο εν λόγω περιοδικό εμφανίστηκε μια σειρά από άρθρα (μεταξύ των οποίων και άρθρο του ίδιου του Μπερνάλ!) με εμφανείς και συστηματικές προσπάθειες «διεθνιστικής προσέγγισης», με τους περισσότερους μαρξιστές και μαρξιστογενείς αρθρογράφους μάλλον να επικροτούν έστω και συγκεκαλυμμένα τις θέσεις του Μπερνάλ. Ανάμεσα στα άρθρα ξεχωρίζει και το κακομεταφρασμένο (*) κείμενο της φανατικής σιωνίστριας Sarah P. Morris, καθηγήτριας κλασσικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες, από το συλλογικό έργο «Black Athena Revisited», ίσως επειδή θεωρήθηκε ως το μόνο φιλικό πρόσωπο προς τον Μπερνάλ, μια και την αναφέρει ευχαριστώντας την στον Πρόλογο του Β΄ τόμου της «Μαύρης Αθηνάς».
_________________________________
(*) Αναφέρω πρόχειρα δύο παραδείγματα : Κατ’ αρχάς ο τίτλος του βιβλίου «Black Athena Revisited» μόνον από έναν αδαή μεταφραστή είναι δυνατόν να αποδοθεί στα ελληνικά ως «Η Επιστροφή στην Μαύρη Αθηνά» (!), όχι μόνον διότι δεν είναι συμβατός, λόγω της αμφισημίας της λέξης «επιστροφή», με τον σκοπό για τον οποίο γράφτηκε (αντίκρουση θεωριών Μπερνάλ), αλλά είναι και εννοιολογικά λανθασμένος. Νομίζω ότι γίνεται εύκολα αντιληπτό το λάθος εάν λάβουμε υπ΄ όψη την ελληνική έκφραση «επιστροφή στις ρίζες». Με άλλα λόγια οι συγγραφείς του βιβλίου δεν απέτυχαν στις γενικότερες θεωρήσεις και τις θέσεις τους ώστε να «επιστρέφουν» στην θεωρία της «Μαύρης Αθηνάς»! Απεναντίας, στο συγκεκριμένο έργο «ξετινάζουν» τους ισχυρισμούς του Μπερνάλ.
Μια καλή λοιπόν ελεύθερη μετάφραση του τίτλου θα ήταν «Η επαναπροσέγγιση της Μαύρης Αθηνάς». Η σωστότερη όμως από κάθε άποψη είναι αυτή που συνυπολογίζει και το γεγονός ότι οι επιμελητές του έργου (Mary R. Lefkowitz και Guy MacLean Rogers) είναι κορυφαίοι κλασσικιστές, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και διανοούμενοι και είτε σκόπιμα είτε υποσυνείδητα επέλεξαν την λέξη revisited όχι με την συνήθη έννοια (to visit again), αλλά σε μια περισσότερο εκλεπτυσμένη γραφή («σοφιστικέ» θα την έλεγαν οι γλωσσομαθείς δημοσιογράφοι μας) αναφερόμενοι στην έννοια αναθεωρώ (to revise) που σύμφωνα με το Λεξικό Webster έχει περιπέσει σε αχρηστία (obsolete). Επομένως πιστεύω ότι η ακριβέστερη μετάφραση είναι «Η Αναθεώρηση της Μαύρης Αθηνάς».
Και για μεν το παραπάνω η άγνοια του μεταφραστή μπορεί να είναι δικαιολογημένη ως ένα βαθμό, αλλά στα υπόλοιπα είναι επιεικώς απαράδεκτος και οι απόπειρές του να μεταφράσει κατά λέξη με την βοήθεια κάποιου λεξικού, μόνον καγχασμούς προκαλούν :
«…some more plausible scenarios in reconstructing Aegean relations with the Eastern Mediterranean in the Bronze Age…» δεν μεταφράζεται, σε καμιά περίπτωση ως «…κάποια περισσότερο αληθοφανή σενάρια για την ανακατασκευή (σ.σ. !!!) των σχέσεων ανάμεσα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο κατά την Εποχή του Χαλκού…» παρά μόνον σκόπιμα, ώστε να γελάσει κάθε πικραμένος. Είναι δυνατόν να μεταφράζει κάποιος «to reconstruct a crime» ως «ανακατασκευάζω ένα έγκλημα» ; Έλεος ! «Αναπαράσταση» και σωστότερα «ανασύνθεση» είναι η κατάλληλη λέξη. Το «plausible» δεν μεταφράζεται «αληθοφανή», αλλά «ευλογοφανή» για ευνόητους λόγους. «Bronze Age» δεν είναι η «Εποχή του Χαλκού» (ή αλλιώς Χαλκολιθική), αλλά η Εποχή του Ορειχάλκου, που είναι ακριβώς το επόμενο στάδιο πολιτισμικής ανάπτυξης σύμφωνα με την Αρχαιολογία. «Tradutore traditore» όπως λένε και οι Ιταλοί !

Εκείνο πάντως που με προβλημάτισε ήταν η παρεμβολή μιας ολόκληρης παραγράφου στο μεταφρασμένο κείμενο, όπου η Sarah Morris αναρωτιέται, σε σχέση με τα ελληνοσκοπιανά εκείνης της εποχής, πώς θα αντιδρούσαν οι Αμερικανοί εάν η μετα-κομμουνιστική Κούβα αποφάσιζε να ονομαστεί Φλόριντα και η οποία δεν υπάρχει στο πρωτότυπο! Τι ακριβώς συνέβη αδυνατώ να εξηγήσω. Φαντασίωση του μεταφραστή, μπέρδεψε τις μεταφράσεις ή μετέφρασε από άλλο κείμενο και όχι από το πρωτότυπο άρθρο που βρίσκεται στο βιβλίο «Black Athena Revisited»; «Μυστήρια πράγματα» όπως θα έλεγε και ο Χάρυ Κλιν !

Σε μια εξαιρετική και εξ ίσου αυστηρή κριτική (βλ. Το ΒΗΜΑ, 30/05/1999 Το μουστάκι και το χρώμα - Οι αφροκεντριστές ξαναχτυπούν) για το (τότε) πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του δημοσιογράφου της γνωστής (και μη εξαιρετέας) εφημερίδας «The New York Times» Ρίτσαρντ Πόου «Black Spark, White Fire» («Μαύρη σπίθα, λευκή φωτιά»), όπου υποστηρίζονται αφροκεντρικές και ανθελληνικές ανοησίες, ο εκδότης του περιοδικού «Mondo Greco» Ντίνος Σιώτης αναφέρει μεταξύ των άλλων και τα εξής ενδιαφέροντα για την εν λόγω κυρία:
«… Τίποτε δεν αφήνει όρθιο ο μέχρι πρότινος δημοσιογράφος που έγινε εμβριθής μελετητής του αρχαίου κόσμου… (Έτσι, στο βιβλίο του Πόου) μαθαίνουμε για τον Οδυσσέα ότι ήταν ήρωας φοινικικής καταγωγής και ότι η Οδύσσεια του Ομήρου δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα συνονθύλευμα παλαιών παραμυθιών που κληρονόμησαν οι Έλληνες από τους Φοίνικες. Αυτή η θεωρία ανήκει στον γάλλο επιστήμονα Βικτόρ Μπεράρ («Οι Φοίνικες και η Οδύσσεια», δύο τόμοι, Librairie Armand Colin, Paris, 1902) και επί δεκαετίες εθεωρείτο γελοία. Σήμερα, όμως, υποστηρίζει ο Πόου, έχει ξανακερδίσει τον σεβασμό της επιστήμης και για να μας πείσει αναφέρει το άρθρο της Sarah Morris: Greece and the Levant, στο περιοδικό «Journal of Mediterranean Archaeology», Ιούνιος 1990…» (σ.σ. Oι επισημάνσεις δικές μου).

Εν πάση περιπτώσει και για να τελειώνουμε, οι αρθρογράφοι του περιοδικού «Σύγχρονα Θέματα» παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειές τους δεν κατάφεραν να ασκήσουν κάποια ουσιαστική κριτική (θετική ή αρνητική, αδιάφορο) στις θέσεις του Μπερνάλ, περιοριζόμενοι σε κάποιες δυσνόητες, γενικόλογες και μάλλον άσχετες «αναλύσεις» περί της «Πολυπολιτισμικής ανάγνωσης της αρχαιότητας» και άλλων τινών με την γνωστή και απωθητική «ξύλινη γλώσσα» της πλειονότητας των άρθρων, χαρακτηριστικής της ψευδοαριστερής θολοκουλτούρας των τελευταίων δεκαετιών, εκφυλίζοντας το θέμα σε μια αντι-εθνικιστική ρητορεία.

Για να μη είμαι όμως τόσο αυστηρός και δογματικός πιστεύω ότι το μόνο θετικό και η όλη συνεισφορά του αφιερώματος μπορεί να συμπυκνωθεί στην παρακάτω τοποθέτηση ενός αρθρογράφου με την οποία συμφωνώ απόλυτα :
«…Η απουσία μιας σοβαρής κριτικής παρουσίασης των θέσεων του Bernal από τους έλληνες επιστήμονες και μελετητές της αρχαιολογίας, της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, της ιστορίας και του πολιτισμού θα μπορούσε να αποδοθεί στο ότι η ελληνική αρχαιογνωστική επιστήμη, επειδή αισθάνεται ακόμη την προστασία των μεγάλων ευρωπαϊκών παραδόσεων που την ανέθρεψαν από τον 19ο αιώνα, καθώς και την ασφάλεια που παρέχει η ελληνική γλώσσα της κλασικής γραμματείας και η ιδιοκτησία των αρχαίων τόπων, δεν ένιωσε μέσα στην αυτάρκειά της την ανάγκη να κατακτήσει κάποια σημαντική θέση στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η παρατεταμένη απουσία από τις εξελίξεις στον διεθνή διάλογο των τελευταίων τριών δεκαετιών για ζητήματα θεωρίας και μεθόδου, που έχουν αναμορφώσει τη φυσιογνωμία των αρχαιογνωστικών επιστημών, έχει εντείνει την εσωστρέφεια και την απομόνωση…» (σ.σ. Η επισήμανση δική μου).

Είναι πράγματι γεγονός ότι πλην σπανιοτάτων εξαιρέσεων ο πανεπιστημιακός και ακαδημαϊκός χώρος γενικότερα τήρησε αιδήμονα σιγή, πιθανότατα υποθέτω, μη τυχόν κατηγορηθούν ως «συντηρητικοί», «ρατσιστές» ή ακόμη χειρότερα «αντισημίτες».

Κλείνοντας το θέμα δεν μπορώ να αφήσω ασχολίαστα τα κατορθώματα ενός εκδοτικού οίκου (ο οποίος θα μας απασχολήσει και στο επόμενο Κεφάλαιο), ο ιδιοκτήτης του οποίου κόπτεται συχνά-πυκνά για την «μνημειώδη» προσπάθεια που ανέλαβε ώστε να εκδώσει τον πλούτο της αρχαιοελληνικής γραμματείας (υπήρξαν και άλλες προσπάθειες στο παρελθόν πολύ περισσότερο αξιόπιστες), για την ανάγκη να γνωρίσουν οι νεοέλληνες τα έργα των προγόνων μας (αγοράζοντας βεβαίως τις συγκεκριμένες εκδόσεις) και άλλα τέτοια, τα οποία διακηρύττει με κάθε αφορμή εμφανιζόμενος κατά καιρούς στην γνωστή μεταμεσονύκτια εκπομπή του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου.
Εκείνο όμως που δεν ανέφερε ποτέ είναι τα ατοπήματα (μάλλον μετριοπαθής χαρακτηρισμός) του εκδοτικού του οίκου με πλέον χαρακτηριστική περίπτωση την μετάφραση στα ελληνικά του βιβλίου της Μ. Λέφκοβιτς “Not Out of Africa” («Όχι από την Αφρική»), το οποίο κυκλοφόρησε (1997) με τον παραπλανητικό τίτλο «Η Μαύρη Αθηνά – Μύθοι και πραγματικότητα», που συμπληρώθηκε (!) στο εσώφυλλο : «ή οι παραποιήσεις του αφροκεντρισμού». Μεταφραστής ήταν κάποιος απίθανος «διδάκτορας φιλολογίας» (αυτό υποθέτω σημαίνει το δ.φ. δίπλα στο όνομά του), ο οποίος ασέλγησε κατά τρόπο απαράδεκτο εναντίον του ιδίου του βιβλίου που ανέλαβε να μεταφράσει, επιχειρώντας να ανατρέψει βλακωδώς ολόκληρη την φιλοσοφία και το πνεύμα με το οποίο γράφτηκε!

Όπως εύστοχα αναφέρθηκε σε σχετική κριτική:
«…μέσα σέ δυόμισι σελίδες:
- Προβάλλει τό κίνημα τοῦ ἀφροκεντρισμοῦ ὡς «...σημαντική συνιστῶσα τῶν ἀρχαιογνωστικῶν σπουδών».
- Ἐκθειάζει τόν Μάρτιν Μπέρναλ ὡς «...ἀνήσυχο καί "αἰσιόδοξο" προοδευτικό στοχαστή».
- Οἰκτίρει τό ἑλληνικό κοινό πού ἡ «Μαύρη Ἀθηνᾶ» δέν ἔχει ἐκδοθεῖ στή γλῶσσα μας.
- Περιορίζει τήν ἀξία τοῦ ἔργου τῆς Λέφκοβιτς ἐκτιμώντας ὅτι ἀπαντᾶ στίς «ἀκρότητες ὁρισμένων ἐκπροσώπων» τοῦ ἀφροκεντρισμοῦ, ἐνῶ αὐτή ἐπιτίθεται ἐναντίον τοῦ ἀφροκεντρισμοῦ συνολικά…
- Ἀναπαράγει ἐπιχειρήματα τῶν ἀφροκεντριστῶν, ἀνατρέποντας (πρίν τεθοῦν στόν ἀναγνώστη) βασικές θέσεις τοῦ βιβλίου πού ὁ ἴδιος μεταφράζει…» (βλ. Παραρτήματα, όπου το πλήρες κείμενο της κριτικής)

Όσο για τα μεταφραστικά «κατορθώματα» αυτού του πιθανού ομοϊδεάτη του Μπερνάλ δεν θέλω να κουράσω και πάλι τους αναγνώστες και θα περιορισθώ να αναφέρω απλώς ένα δείγμα:

Υπάρχει κάποιος γαλλόφωνος συγγραφέας, ο Αντά Ντιόπ από την πρώην γαλλική αποικία της Σενεγάλης στην Δυτ. Αφρική, ο οποίος παριστάνει τον νέγρο διανοούμενο και φιλόσοφο, στα «έργα» του οποίου μπορείς να διαβάσεις ένα πλήθος από αφροκεντρικές παλαβομάρες. Ο Ντιόπ χαίρει μεγάλης εκτίμησης (προφανώς!) στους αμερικάνικους αφροκεντρικούς κύκλους και είναι ο εμπνευστής και θεωρητικός καθοδηγητής πολλών αφροαμερικανών «στοχαστών» και «συγγραφέων».

Η Λέφκοβιτς απέδειξε με ακλόνητα επιχειρήματα ότι όχι μόνον οι απόψεις του είναι φαιδρές, αλλά πρόκειται και για συνειδητό ψεύτη και συκοφάντη.
Ο εν λόγω σενεγαλέζος «μελετητής» αυτοαποκαλείται «σεΐχης», ένας τιμητικός τίτλος ανάμεσα στους Άραβες και γενικότερα στους μουσουλμάνους (κυρίως στον Σουφισμό), με την σημασία του ηγέτη, του (σοφού) γέροντα ή ατόμου ευγενικής καταγωγής. Ο Ντιόπ, χρησιμοποιώντας αυθαίρετα αυτόν τον τίτλο και προτάσσοντάς τον στο όνομά του, αναφέρεται στα γαλλικά ως Cheikh Anta Diop, αλλά και στα αγγλικά, όπου κανονικά ο τίτλος έπρεπε να μεταγράφεται ως Sheikh.

Από όλα αυτά βέβαια ο μεταφραστής δεν έχει ιδέα και μάλλον νομίζει ότι το Cheikh (Σσεΐκ) είναι …το μικρό όνομα του Ντιόπ και το μεταφράζει ως Χεΐκχ !!!

Πολλές φορές πάντως αισθάνθηκα θλίψη για το γεγονός ότι το εκπληκτικό έργο «Black Athena Revisited» («Η Αναθεώρηση της Μαύρης Αθηνάς»), που αποτελεί την αντεπίθεση της Λέφκοβιτς και ένα καίριο πλήγμα στις μωρολογίες του αφροκεντρισμού δεν μεταφράστηκε ποτέ στα ελληνικά και παραμένει ουσιαστικά άγνωστο στην Ελλάδα. Θα ήταν ένα πολύτιμο απόκτημα για τον καθένα, όχι τόσο ως έργο πολεμικής, αλλά κυρίως ως έργο επιστημονικής σκέψης και μεθοδολογίας.

Από την άλλη μεριά, αναλογιζόμενος την μεταχείριση που επιφυλάχθηκε στο αρχικό βιβλίο της Λέφκοβιτς, πιστεύω ότι ίσως έτσι ήταν καλύτερα, προκειμένου και αυτό το σπουδαίο συλλογικό επιστημονικό έργο να κατακρεουργηθεί στα χέρια αδίστακτων «εκδοτών» που επιλέγουν κακοπληρωμένους (άρα άσχετους) μεταφραστές ώστε να έχουν χαμηλό κόστος, αλλά δυστυχώς και φτηνιάρικες εκδόσεις. Θεώρησα πάντως χρήσιμο για τους αναγνώστες να συμπεριλάβω στα Παραρτήματα (-δ.) το κείμενο μιας κατατοπιστικής συνέντευξη της Μ. Λέφκοβιτς στα "TA NEA" (Σάββατο, 14 Ιουλίου 2001) από την οποία πιστεύω ότι θα αποκομίσουν χρήσιμα διδάγματα.

Τέλος, φαίνεται ότι η «μη-συμβατική ιστορία» δεν ευδοκιμεί μόνον στην χώρα μας, αλλά ανθεί και στις Η.Π.Α. με ιδιαίτερη ένταση, ένα κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο παρακμής και κοινωνικής αποσύνθεσης, για το οποίο θα αναφερθούμε σε επόμενο Κεφάλαιο. Ευτυχώς όμως εκεί υπάρχουν εξέχουσες προσωπικότητες και άνθρωποι του πνεύματος που δεν διστάζουν να ορθώσουν το ανάστημά τους, καταγγέλλοντας αυτές τις παρεκτροπές. Περιπτώσεις όπως της Λέφκοβιτς δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά δεν απολαμβάνουν και την ίδια δημοσιότητα.

Αξίζει έτσι να επισημάνουμε μια αντίστοιχη προσπάθεια που ανέλαβε ο Αμερικανός καθηγητής Bruce Thornton του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Fresno, με τα βιβλία του «Plagues of the mind», 1999 («Πανούκλες του μυαλού») και «Greek Ways», 2000 («Ελληνικοί δρόμοι»), που απαξιώνοντας να ασχοληθεί με τον Μπερνάλ, καταγγέλλει τις διδασκαλίες της Ψευδοϊστορίας και τις επιθέσεις διαφόρων «μεταμοντερνιστών» εναντίον της αρχαίας Ελλάδας στα αμερικάνικα Πανεπιστήμια, ενώ προβάλλει παράλληλα τις αρχαιοελληνικές αξίες. Και για να μη θεωρηθεί ότι τα βγάζω από το μυαλό μου, παραθέτω στο πρωτότυπο σχετική κριτική από το Amazon.com :
«Bruce Thornton (Professor of classics and humanities, California State University - Fresno) reasserts the crucial role of Greek city-states of 2,500 years ago in the subsequent history of the Europe and its diaspora.

He is reacting to contemporary academics that question the traditional view of Greek primacy» (Ο Μπρους Θόρντον – Καθηγητής κλασσικών και ανθρωπιστικών σπουδών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας του Φρέσνο - επαναβεβαιώνει τον καίριο (κρίσιμο) ρόλο των Ελληνικών πόλεων-κρατών πριν από 2500 χιλιάδες χρόνια στην μετέπειτα ιστορία της Ευρώπης και στις μετεγκαταστάσεις της. Αντιδρά επίσης στους σύγχρονους πανεπιστημιακούς που αμφισβητούν την παραδοσιακή άποψη για την ελληνική υπεροχή).
Μπορούμε λοιπόν ακόμα να ελπίζουμε …

Δ.Ε.Ε.
Αναδημοσίευση από το blog  Έθνο-λογικά