Στην "άπειρον γη" ("άπειρος" = απέραντι είναι η "Ήπειρος" στα δωρικά) έζησε και μεγαλούργησε ο Ελληνισμός στο διάβα της Ιστορίας.
Η πόλη κατοικούνταν από βλαχόφωνους Έλληνες και υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα βλαχόφωνα κέντρα, με κύρια ενασχόληση το εμπόριο, την κτηνοτροφία, την κατεργασία μαλλιού, ταπητουργίας και ανάπτυξη βυρσοδεψίας. Περίφημη ήταν η πόλη και για την σιδηρουργία, την αργυροχοΐα και την χαλκουργική της.
Από τον Έλληνα Μακεδόνα
Πιθανού ενδιαφέροντος είναι οι παλαιότερες αναρτήσεις μας στην MGSA-L γιά την "Πρωτοπειρία" (1770) του Μοσχοπολίτη μεγάλου διδασκάλου του Γένους Θεοδώρου Αναστασίου Καβαλιώτη. Το εν λόγω πόνημα περιέχει το πρώτο Νεοελληνικό-Κουτσοβλαχικό-Αλβανικό λεξικό.
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://maillists.uci.edu/mailman/public/mgsa-l/2003-November/002684.html
https://maillists.uci.edu/mailman/public/mgsa-l/2003-November/002689.html
Θεόδωρος Αναστασίου Καβαλιώτης
http://www.vlahoi.net/content/view/98/109/
Αφιέρωμα στην Μοσχόπολη
http://vlahos.xan.duth.gr/draseis/imerologia/1996/introCH.htm
Christos D. Katsetos, MD, PhD, FRCPath
http://www.drexelmed.edu/Home/AboutOurFaculty/ChristosKatsetos.aspx
Ελλάδα παντού!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν υπήρχαν και λιγότερα ορθογραφικά λάθη θα ήταν ακόμα καλύτερα. Εκείνο το "απέραντι" βγάζει μάτι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΥποθέτω ότι εννοούσε απέραντη και το μπέρδεψε με το απέναντι. Πατριωτισμός δεν είναι να βγάζουμε μόνο "δεκάρικους" λόγους, αλλά και πολλά άλλα. Είναι δυνατόν να λέγεται κάποιος πατριώτης και να παραμελεί την ορθογραφία ή με greeklish, δολοφονώντας την γλώσσα μας; Μπορείτε να πείτε ότι τα παραλέω ή ότι τα ψιλολογώ, αλλά πιστεύω ότι ο Διον. Σολωμός ήξερε πολύ καλά τι έλεγε όταν κραύγαζε:
"Δεν έχω τίποτε άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα".
Για το πρώτο Νεοελληνικό-Κουτσοβλαχικό-Αλβανικό λεξικό δεν είμαι βέβαιος ότι είναι του Καβαλιώτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌπως έχω γράψει:
"... πρόκειται για το περίφημο «Τετράγλωσσον Λεξικόν» του Δανιήλ Μοσχοπολίτη στην Ελληνική, Αλβανική, Αρωμουνική (βλάχικα) και Σλαβική, όπου η Σλαβική αντιπροσωπεύεται από το σλαβικό ιδίωμα της Αχρίδος, κατ’ άλλους μεν μία δυτικοβουλγαρική διάλεκτο, κατ’ άλλους δε (Σκοπιανούς) μια πρώτη μορφή της «σλαβομακεδονικής». Αυτό ακριβώς το ιδίωμα ήταν που χρησιμοποιήθηκε ως γλωσσικό υπόστρωμα για την διαμόρφωση του μακεδονικού pidgin. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο πλήρης τίτλος του Λεξικού ήταν: “Εισαγωγική Διδασκαλία περιέχουσα Λεξικόν Τετράγλωσσον των τεσσάρων κοινών διαλέκτων, ήτοι της απλής Ρωμαϊκής, της εν Μοισία Βλαχικής, της Βουλγαρικής και της Αλβανιτικής”, όπου διαπιστώνουμε ότι το σλαβικό ιδίωμα της περιοχής αντιμετωπίζεται ως διάλεκτος της Βουλγαρικής και όχι βέβαια κάποιας δήθεν «Μακεδονικής». Το έργο γράφτηκε και ίσως εκδόθηκε αρχικά στην φημισμένη Μοσχόπολη, στην σημερινή Αλβανία, πιθανόν το 1764 ή λίγο αργότερα, ως «Εισαγωγική Διδασκαλία» — της νεοελληνικής — και ακολούθησε η επανέκδοσή του με τριπλάσια ύλη στην Βιέννη ή σύμφωνα με άλλες πηγές στην Βενετία, στην οποία προστέθηκε το εν λόγω Λεξικό και το συνολικό έργο επανεκδόθηκε το 1802, πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη. Βλ. σχετικά Τρύφων Ε. Ευαγγελίδης, Η παιδεία επί Τουρκοκρατίας – Ελληνικά σχολεία από της Αλώσεως μέχρι Καποδιστρίου, τ. Β΄, Αθήναι 1936 σελ. 341-342...".
Θα ήθελα να εκφράσω τα συγχαρητήρια μου προς τον «Έλληνα Μακεδόνα» και τον διαχειριστή του έγκριτου ιστολογίου «Ακρίτας» γιά την ανάρτηση του video σχετικά με την λησμονημένη Μοσχόπολη, κέντρου διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού και γραμμάτων και κοιτίδα της Ελληνικής «Αναγέννησης» του 18ο αιώνα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΒλ. πόνημα του Δημητρίου Παμπέρη Μοσχοπολίτη «Απαρίθμησις Λογίων Γραικών" (Αμβούργο, 1772). http://www.rarebooks.com.gr/book.asp?catid=361 http://www.vlahoi.net/diaries/1996/evergetes.htm
http://maillists.uci.edu/mailman/public/mgsa-l/2003-November/002714.html
ΧΔΚ
Κε Κατσέτο ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Και εγώ με την σειρά μου θέλω να συγχαρώ για μία ακόμη φορά τον «Έλληνα Μακεδόνα» διότι τα βίντεο του πραγματικά έχουν δώσει μία άλλη διάσταση στο youtube, αυτή του ντόπιου Μακεδόνα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜιά περαιτέρω διευκρίνηση. Πρόκειται περί δύο διαφορετικών λεξικών.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο λεξικό του Θεοδώρου Αναστασίου Καβαλιώτη (Βενετία, 1770) είναι τρίγλωσσο Νεοελληνικό-Κουτσοβλαχικό-Αλβανικό (περίπου 1200 λέξεων) και αποτελεί μέρος της "Πρωτοπειρίας". Αναδημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Johann Thunmann, Über die Geschichte und Sprache der Albaner und der Wlachen (Leipzig, 1774). http://biserica.org/WhosWho/DTR/C/AnastasieCavalioti.html
http://slavic.uchicago.edu/archived/papers/Friedman-170yrsbalkanling.pdf
Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη (Ρωμαιίκα- Βλάχικα - Βουλγάρικα - Αλβανίτικα) είναι μεταγενέστερο [πρώτη έκδοση 1793-4/επανέκδοση 1802].
http://www.oswego.edu/~baloglou/misc/fourway.html
ΧΔΚ
ΥΓ. Τα ορθογραφικά λάθη διορθώνονται. Αυτό που έχει σημασία εν προκειμένω είναι η απόδοση φόρου τιμής στη πολιτιστική κληρονομιά του Ελληνισμού της Μοσχόπολης. Ένα διπλό εύγε στον Έλληνα Μακεδόνα!
Η Μοσχόπολη πράγματι υπήρξε σημαντικό κέντρο του νεότερου Ελληνισμού αλλά καλό είναι να μη ξεχνάμε και τους Βλάχους που, ενώ ήταν "μέτοχοι της Ελληνικής παιδείας" μια και ήταν η χριστιανική "υψηλή κουλτούρα" της οθωμανικής αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή, προωθούσαν την αρμανική ως γραπτή γλώσσα (ίσως και για να ξεφύγουν από το μονοπώλιο της ελληνικής) ή ακόμα και μια κοινή ρουμάνικη-αρμανική, χωρίς απαραίτητα να αισθάνονται ότι ανήκουν σε κοινό "γένος" με τους ελληνόφωνους, παρά τη χρόνια συγκατοίκησή τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκτός από τον Δανιήλ Μοσχοπολίτη, υπήρξε και ο Γεώργιος Ροζίας π.χ.
Αυτά τα αναφέρω απλά προς αποφυγή "απλούστευσης" του φαινομένου, χωρίς παρεξήγηση ελπίζω. Βλέπουμε πάντως πως οι επιλογές των Βλάχων λογίων της εποχής εκείνης ήταν αυτές που οι Βλάχοι ακολούθησαν και αργότερα (Έλληνες, Ρουμάνοι, "αυτόνομοι" -εξαιρούμε τους Βλάχους που έγιναν μέρος του λαού στις περιοχές που κατοικούσαν μια και δεν ήταν διαβαλκανική πρακτική σε σχέση με τα άλλα τρία- με το πρώτο ρεύμα να είναι και το πιο σημαντικό ιστορικά).
Κλείνοντας αυτή την (ελπίζω μικρή) παρένθεση, να ευχαριστήσω κι εγώ με τη σειρά μου το φίλο Μακεδόνα για το συγκεκριμένο αλλά και τα άλλα ενδιαφέροντα βίντεο.
Ανώνυμε παρεκκλίσεις ασφαλώς και υπήρξαν όπως άλλωστε συνέβη και με αμιγώς ελληνόφωνες ομάδες (βαλαάδες δυτικής Μακεδονίας, τουρκοκρητικοί κοκ).
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο "μερικόν" (ρουμανίζοντες και οι απολήξεις τους) δεν μπορεί να εμφανίζεται ως εκπροσωπος του "όλου" (Ελληνοβλάχοι)
Φίλε ανώνυμε 11:18, θέλω να πιστεύω πως δεν υπέπεσα σε τέτοιο σφάλμα. Ήθελα απλά να τονίσω την πολυπλοκότητα του φαινομένου της Μοσχόπολης. Άλλωστε έγραψα καθαρά πως το σημαντικότερο "ρεύμα" που ακολούθησαν ιστορικά οι Αρμάνοι ήταν αυτό του Ελληνισμού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ θρησκεία (η Ορθοδοξία κυρίως) σαφώς και ήταν σημαντικότερη από την ελληνοφωνία. Ο μουσουλμάνος δεν μπορούσε να θεωρηθεί Έλληνας, ακόμα και αν ήταν ελληνόφωνος. Αντίθετα οι μη-ελληνόγλωσσοι Αρβανίτες, Βλάχοι, πατριαρχικοί Σλάβοι κ.λ.π. σαφώς και επέλεξαν σε μεγάλο (μέχρι απόλυτα πλειοψηφικό στην περίπτωση π.χ. των Αρβανιτών) βαθμό να συνταχθούν με το ρωμέικο. Γνωστά σε όλους πιστεύω.
Αυτά - και ελπίζω χωρίς παρεξήγηση αυτή τη φορά!
Παρατηρώ τα τελευταία χρόνια κάποιους "Βλάχους" να υπερτονίζουν την διαφορετικότητά τους, με αποκορύφωμα περιπτώσεις όπως εκείνης του ηγετικού μέλους του ΟΥΡΤΟΞ Παρίση, ο οποίος εμφανίζεται ως "Βλάχος", αλλά όχι Έλληνας. Αυτά περί ρωμιών, θρησκείας κλπ δεν τα καταλαβαίνω και διαπιστώνω ότι διάφοροι κοσμοπολίτες, οικουμενιστές, διεθνιστές, ευρωπαϊστές, βαλκάνιοι και δεν ξέρω τι άλλο, δυσφορούν με τον τίτλο Έλληνας ή ελληνισμός, εφευρίσκοντας όλο και κάτι διαφορετικό! Το βασικό δεν είναι η γλώσσα (ή διάλεκτος) που μιλάει κάποιος ή η θρησκεία του ή κάποια διαφορετικά πολιτιστικά στοιχεία (η παιδεία!), αλλά η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ. Και η κοινή συνείδηση έχει βασικό στοιχείο διαμόρφωσης την πρωτογενή ή δευτερογενή κοινή καταγωγή, γι' αυτό αναφερόμασταν πάντα στο ελληνικό ΓΕΝΟΣ, με άλλα λόγια σε μια διευρυμένη οικογένεια σε τελική ανάλυση. Στην εποχή της κατευθυνόμενης παγκοσμιοποίησης, των εθνομηδενισμών, του "πολυπολιτισμού" και διαφόρων τέτοιων εφευρημάτων, γεωπολιτικών και οικονομικών παιχνιδιών, στα οποία οι λεγόμενες "στρατηγικές" μειονότητες πάιζουν αποφασιστικό ρόλο, κάποιοι ανακαλύπτουν "εθνικά μακεδόνες", περίεργους "βλάχους", "μουσουλμάνους που δεν μπορούν να θεωρηθούν Έλληνες" (γιατί;), αμφισβητούν την ελληνικότητα των νησιωτών Καθολικών και πολλά άλλα παράξενα και καινοφανή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε τις μεταμοντέρνες θεωρίες περί εθνών ως "φαντασιακών κοινοτήτων", ως πρόσφατων κατασκευών της νεωτερικότητας και άλλων τινών, επιχειρούν να μας πείσουν ότι σε τελική ανάλυση είμαστε όλοι απλώς άτομα-καταναλωτές και τα άλλα είναι ρατσιστικά, παρωχημένα, ακροδεξιά κλπ,κλπ.
Προσωπικά θεωρώ ότι τα πράγματα είναι πολύ απλά: Είτε αισθάνεσαι μέλος αυτής της εθνικής κοινότητας που ονομάζεται ελληνική, χωρίς περιστροφές, υποσημειώσεις, ναι μεν, αλλά και άλλες φτηνές δικαιολογίες είτε ΟΧΙ. Στην δεύτερη περίπτωση σε σέβομαι, σε εκτιμώ και αν έχουμε κάποιες διαφορές θα προσπαθήσουμε να τις λύσουμε πολιτισμένα. Αυτά όμως τα διπρόσωπα είναι εκ του πονηρού. Μέσα στον ελληνισμό υπάρχουν ομάδες με κάποια διαφορετικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, οι Πόντιοι, οι γηγενείς Μακεδόνες, οι Μικρασιάτες, οι Αρβανίτες, οι Σαρακατσάνοι, οι Βλάχοι, οι Κρητικοί κ.ο.κ Και λοιπόν; Είναι λιγότερο Έλληνες από τον καθένα μας; Από την άλλη μεριά, όσοι δεν αισθάνονται Έλληνες και θεωρούν ότι είναι πρώτα χριστιανοί ή Βλάχοι ή Ρουμάνοι ή Εσκιμώοι ή Μαντζουριανοί ή ευρωλιγούρηδες, να έχουν το θάρρος να το δηλώσουν. Ελληνισμός δεν σημαίνει ότι είμαι επειδή το γράφει απλώς η αστυνομική μου ταυτότητα. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι πολλά παραπάνω...
Ναι, η συνείδηση (αλλά και η αποδοχή από τα υπόλοιπα μέλη) παίζει το ΜΟΝΟ ρόλο όμως αν δεν υπάρχουν έστω κάποιοι συνεκτικοί δεσμοί, όπως σωστά αναφέρεις - μια "κοινή καταγωγή" στην ουσία, δύσκολα θα υπάρξει και κοινή συνείδηση. Οι καθολικοί φυσικά και είναι Έλληνες, απλά η Ορθοδοξία υπήρξε πιο σημαντική από την ελληνοφωνία στα πρώτα χρόνια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑναφέρω την ιστορία (π.χ. οι Βλάχοι ακολούθησαν διάφορα μονοπάτια ιστορικά, με κύριο αυτό του Ελληνισμού - επαναλαμβάνω), δε σημαίνει ότι δεν αποδέχομαι και την τωρινή, αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα (οι Βλάχοι της Ελλάδας είναι όλοι Έλληνες).
Αυτοί που αμφισβητούν την ελληνικότητα των διάφορων "ομάδων" που αναφέρεις είναι ελάχιστοι (και νομίζω πως μόνο κακό κάνεις να τους αναφέρεις σαν κάτι γιγαντιαίο και απειλητικό - τουλάχιστον αυτή την εντύπωση δίνεις). Είναι συνήθως ξένοι, που δεν αντιλαμβάνονται ουσιαστικά την ιστορία του νέου ελληνισμού, και μερικά ελλαδικά κακέκτυπά τους.
http://maillists.uci.edu/mailman/public/mgsa-l/2009-January/010190.html
ΑπάντησηΔιαγραφήΧΔΚ
O Παρίσης είναι Σκοπιανός. Αν τώρα έχει και κάποιες βλάχικες ρίζες τις οποίες επικαλείται σε συνεννόηση με ομοϊδεάτες του από τη Βέροια αυτό είναι μάλλον επουσιώδες και δεν βλέπω πώς σχετίζεται με το βίντεο για την ελληνικότητα της παλαιάς Μοσχόπολης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι ο αλβανός υπερεθνικιστής Φαν Νόλι ήταν εν μέρει ελληνικής καταγωγής.
Και λοιπόν?
Πολύ καλό το βίντεο και ειδικά η μουσική υπόκρουση!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜία διόρθωση μόνο: η καταστροφή της Μοσχόπολης δεν έχει σχέση με τα Ορλωφικά ή τον ρωσοτουρκικό πόλεμο (1768-1774) αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο της αφόρητης πίεσης που έζησε η Μοσχόπολη και οι γειτονικές της χριστιανικές κοινότητες από τους Τουρκαλβανούς.
Περισσότερα, εδώ:
http://www.theodoro.gr/mosxopoli.htm
Σχετικά με την παραπάνω παρανόηση, γράφει ο Φάνης Μιχαλόπουλος: «Αλλ’η Μοσχόπολι φαίνεται πως δεν πειράχθηκε από την αιτία του πολέμου κι η καταστροφή της δεν έχει άμεση σχέση μ’ αυτόν. Ακόμη δεν είχαν εμφανιστεί στο Αιγαίο πέλαγος οι Ορλώφ κι η επανάσταση δεν είχε κηρυχθεί στο Μωρηά. Οι αντεκδικήσεις εναντίον των Ελλήνων δεν είχαν αρχίσει. Όσα συνεπώς έγραψε ο Κούμας, ο Αραβαντινός κι ιδίως ο Κοντογιάννης κι άλλοι πως η Μοσχόπολι καταστράφηκε από την αφορμή του πολέμου, κατά την περίοδο 1770-1780 δεν είναι αληθινά κι οι χρονολογίες τους είναι ψεύτικες» (Φάνης Μιχαλόπουλος, Μοσχόπολις, Αι Αθήναι της Τουρκοκρατίας. Αθήνα 1941, σ.42).
Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τον κώδικα της Μονής του Ιωάννου του Προδρόμου Μοσχοπόλεως, τον οποίο παραθέτει και ανλύει έξοχα ο Ιωακείμ Μαρτινιανός, μητροπολίτης Ξάνθης κατά το έτος συγγραφής του βιβλίου του (Συμβολαί εις την ιστορίαν της Μοσχοπόλεως. Α' η ιερά μονή του τιμίο Προδρόμου κατά τον εν αυτή κώδικα 1630-1875. Αθήνα 1939).
Ευχαριστώ,
Δημήτρης
Όσον αφορά τον Φαν Νόλι ήταν από το χωριό μου, το αρβανιτοχώρι Ιμπρίκ Τεπέ Ανατολικής Θράκης και ήταν 101% ελληνικής καταγωγής (οι απόγονοι των αδελφών του ζούνε ακόμη και σήμερα στο χωριό μου, στο Τυχερό Έβρου, με το ίδιο επώνυμο που είχε και ο Φαν Νόλι: Μαυρομάτης).
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυγε ! Εισαι αληθινος ακριτας !Οσο για το ορθογραφικο λαθος ,πρεπει καποιος να ειναι πολυ κακοπιστος για να του δωσει σημασια.
ΑπάντησηΔιαγραφή