Πρωτογενές πλεόνασμα και Μνημόνιο.

Σύμφωνα μ’ έναν γενικό καθορισμό,  πρωτογενές έλλειμμα είναι το έλλειμμα που προκύπτει όταν τα έξοδα είναι παραπάνω από τα έσοδα,   αν εξαιρέσουμε από τα έξοδα του κράτους την εξυπηρέτηση του χρέους. Πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει όταν τα έσοδα είναι παραπάνω από τα έξοδα χωρίς φυσικά να υπολογίσουμε πάλι την εξυπηρέτηση του χρέους.

Αυτά είναι γνωστά στο ευρύ κοινό. Όμως το πλεόνασμα που ζητάει η τρόικα και οι υπέρμαχοι του μνημονίου είναι ένα πλεόνασμα το οποίο μας φέρνει σε μια κατάσταση στην οποία ο λογαριασμός δεν βγαίνει.

Και εξηγώ αρχίζοντας από την αρχή ώστε να γίνω ποιο κατανοητός

Η «θεσμική μακροοικονομική θεωρία» του Minsky επιτρέπει την εκτίμηση των εξής τεσσάρων διακριτών, ποιοτικό και ποσοτικά, κατηγοριών χρηματοπιστωτικής κατάστασης του κρατικού τομέα της οικονομίας:

1. Ο δημόσιος τομέας είναι αντισταθμιστής όταν το πρωτογενές πλεόνασμα ισούται με ή είναι μεγαλύτερο από τις συνολικές δανειακές υποχρεώσεις του κράτους.

 

2. Ο δημόσιος τομέας είναι κερδοσκόπος όταν το πρωτογενές πλεόνασμα δημιουργεί ρευστότητα περιορισμένη αλλά ικανή για την αποπληρωμή των τόκων. Ωστόσο, είναι αναγκασμένος να εκδώσει νέο χρέος για να ικανοποιήσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη του.

 

3. Ο δημόσιος τομέας είναι ponzi όταν το πρωτογενές πλεόνασμα δεν δημιουργεί ρευστότητα ικανή να χρηματοδοτήσει την αποπληρωμή του συνόλου των τόκων. Είναι, δηλαδή, αναγκασμένος να εκδώσει νέο χρέος για να ικανοποιήσει το υπόλοιπο της αποπληρωμής των τόκων και του ληξιπρόθεσμου χρέους.

 

4. Ο δημόσιος τομέας είναι ultra ponzi όταν ο κρατικός προϋπολογισμός έχει πρωτογενές έλλειμμα.

 

Η Ελλάδα μέχρι το 2012 ήταν σε κατάσταση ultra ponzi. Όμως από φέτος ακόμη και εάν εφαρμοστούν όλα τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και εσωτερικής υποτίμησης και επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του Μνημονίου, η χρηματοπιστωτική κατάσταση της Ελλάδας θα εξακολουθεί να είναι ponzi.

 

Δηλαδή, η χώρα θα συνεχίσει μέχρι το 2015 να μην έχει επαρκή ρευστότητα για να ικανοποιήσει την πληρωμή των τόκων που δημιουργεί το ψευδο-αναδιαρθρωμένο χρέος της. Άρα, θα κεφαλαιοποιεί τόκους, με συνέπεια, όπως έχει ήδη σημειωθεί, το χρέος να συνεχίζει να αυξάνεται. Θα έχει επίσης ιδιωτικοποιήσει πάνω από το 1/3 της δημόσιας περιουσίας της, που σχεδιάζεται να εκποιηθεί βάσει του Μνημονίου.

 

Μετά το 2015 το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας θα συνεχιστεί, δηλαδή η αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεών της θα εξακολουθήσει να εξαρτάται από νέο δανεισμό μέχρι το 2020.  Η ανάγκη νέου δανεισμού θα είναι συνάρτηση του μεγέθους του πρωτογενούς πλεονάσματος. Όσο μικρότερο θα είναι το δημοσιονομικό πλεόνασμα τόσο μεγαλύτερη θα είναι η εξάρτηση της χώρας από εξωτερική ρευστότητα.

 

Η εφαρμογή του Μνημονίου έχει ελάχιστες πιθανότητες να δημιουργήσει το προσδοκώμενο πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο, σύμφωνα με το σενάριο του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, είναι αναγκαίο προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι δανειακές υποχρεώσεις της χώρας. Επίσης, η αρχιτεκτονική οικονομικής πολιτικής του Μνημονίου δεν μπορεί να έχει κοινωνική αποδοχή και υποστήριξη, καθώς καθιστά την ελαχιστοποίηση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της.

 

Υπενθυμίζω ξανά ότι πρωτογενές πλεόνασμα για την Τρόικα, είναι όχι μόνο τα έσοδα να είναι παραπάνω από τα έξοδα, αλλά να εξυπηρετούνται οι δανειακές ανάγκες του ελληνικού χρέους, προκειμένου αυτό να πέσει από το...180% στο 120% το 2020.

 

Το οξύμωρο στην υπόθεση είναι  ότι το ΔΝΤ(Greece: Preliminary Debt Sustainability Analysis”, IMF, Ουάσινγκτον, 5 Φεβ 2012) είχε προβλέψει ότι , αν το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφωνόταν στο 2,5% του ΑΕΠ (ενώ ο στόχος ήταν 3,5-4,5%: του ΑΕΠ ετησίως μέχρι το 2020), τότε το χρέος θα συνέχιζε την ανοδική του πορεία. Αν τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις υστερούσαν κατά 10 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 46 δισεκατομμύρια που θα έπρεπε να εισπραχθούν μέχρι το 2020, τότε το χρέος θα έφτανε το 148% του ΑΕΓΙ το 2020 (ενώ ο στόχος ήταν 120%). Αν ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας ήταν κατά 1% μικρότερος από τις προβλέψεις (οι οποίες ήταν 2,3% ετησίως μέχρι το 2020), τότε το χρέος θα ξεπερνούσε το 143% του ΑΕΠ το 2020. Αν το επιτόκιο του ΕΤΧΣ ήταν μεγαλύτερο κατά 100 μονάδες βάσης (σε σχέση με 3,3%-3,9% που είχε καθοριστεί), τότε το χρέος θα έφτανε το 135% του ΑΕΠ το 2020.

 

Αυτή είναι η σημασία του Πρωτογενούς Πλεονάσματος για την Τρόικα και τους υποστηρικτές του Μνημονιακού προγράμματος. Άλλο το δημοσιονομικό κενό και άλλο το χρηματοδοτικό κενό. Από το 2014 πρέπει να πληρώνουμε τα χρέη της Τρόικας. Αυτό είναι το κενό που λένε, και αυτό δεν τους βγαίνει και ζητάνε ΝΕΑ μέτρα προκειμένου να πληρώσουμε τα Δάνεια που πήραμε για να πληρώσουμε τα παλιά δάνεια που άνηκαν σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κυρίως της Γερμανίας και Γαλλίας.

 

Βιβλιογραφία

1- Αγείρτης, 2012, Χρεοκοπία και οικονομική κρίση

2- Ρουμελιώτης, 2012, Το άγνωστο παρασκήνιο της προσφυγής