Ίων Δραγούμης ήταν γιος του Στέφανου Δραγούμη που διετέλεσε πρωθυπουργός μετά το κίνημα του 1909 στο Γουδί. Γεννήθηκε το Σεπτέμβριο του 1878. Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και το 1899 μπήκε στο διπλωματικό σώμα.
Νωρίτερα, στον ατυχή πόλεμο του 1897 είχε πολεμήσει ως εθελοντής. Υπηρέτησε ως προξενικός υπάλληλος στο Μοναστήρι, στον Πύργο και στην Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας και στην Αλεξάνδρεια και στη συνέχεια ως ανώτατος διπλωματικός υπάλληλος στην Κωνσταντινούπολη, στην Ρώμη και στο Λονδίνο
Πήρε μέρος στον Α' Βαλκανικό πόλεμο και μετείχε στην επιτροπή που διαπραγματεύθηκε την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Στη συνέχεια υπηρετεί στις Πρεσβείες της Βιέννης, του Βερολίνου και της Πετρούπολης μέχρι και το 1915 οπότε και παραιτείται για να πολιτευθεί. Στις 31 Μαΐου 1915 εκλέγεται ανεξάρτητος βουλευτής Φλώρινας αντιπολιτευόμενος το Βενιζέλο.
Το 1916 εκδίδει το περιοδικό "Πολιτική Επιθεώρησις". Εξαιτίας της αρθρογραφίας του εξορίζεται τον επόμενο χρόνο από τους πολιτικούς του αντιπάλους, πρώτα στην Κορσική και μετά στην Σκόπελο, μέχρι το Νοέμβριο του 1919. Υπήρξε επίσης σπουδαίος συγγραφέας με πολλά βιβλία στο ενεργητικό του.
Στις 31 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο) ο Ίων Δραγούμης συλλαμβάνεται και εκτελείται στο κέντρο της Αθήνας (επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας, απέναντι από το Χίλτον) από φανατικούς Βενιζελικούς. Μερικές ώρες νωρίτερα είχε γίνει γνωστή η δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι που μόλις είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών. Τα πολιτικά πάθη άναψαν μονομιάς και το μένος των Βενιζελικών πλήρωσε η ευγενική ψυχή του Ίωνα Δραγούμη.
Ο Δραγούμης υπήρξε πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου αλλά όχι με τη στενή έννοια του όρου. Είχε μια διαφορετική θεώρηση για το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού, μια αλλιώτικη κοσμοθεωρία. Ήταν περισσότερο ιδεαλιστής παρά πρακτικός. Το πάθος του σ' ολόκληρη τη ζωή του υπήρξε η Ελλάδα και ο Ελληνισμός.
Παρ' όλα αυτά είχε έντονες επιφυλάξεις για τη Μεγάλη Ιδέα. Οι Έλληνες της διασποράς ζούσαν ανάμεσα σε πολυπληθέστερους λαούς και μόνο με τον πόλεμο θα τους έδιωχναν αυτούς από τον τόπο τους. Πρώτιστο μέλημα του Δραγούμη να διατηρηθούν οι ελληνικές παροικίες στα Τουρκοκρατούμενα εδάφη και η Ελλάδα να προσπαθούσε να αναπτύξει την άμυνά της προς το βορρά.
Φοβόταν τους Σλάβους περισσότερο από τους Τούρκους γι' αυτό και σκεφτόταν τη δημιουργία μιας "Ανατολικής Ομοσπονδίας" στα πρότυπα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που θ' αναχαίτιζε τους Σλάβους και θα απαλλάσσονταν από την κηδεμονία των ξένων δυνάμεων.
Το κράτος αυτό θ' άρχιζε από την Αδριατική θάλασσα και θα έφτανε ως τη Συρία. Επεδίωκε μ' αυτόν τον τρόπο ο Ελληνισμός να παραμείνει στις εστίες του κυριαρχώντας πολιτισμικά στην Ανατολή. Ο Δραγούμης περιέγραψε ξεκάθαρα το όραμα του Νέου Ελληνισμού. Ήθελε ο νεοελληνικός πολιτισμός να βασισθεί στη γλώσσα, στα έθιμα, στον τρόπο ζωής του απλού ελληνικού λαού ώστε να μεγαλουργήσει και πάλι.
Απεχθανόταν την εισαγόμενη βαυαρική κρατική οργάνωση, τον λογιοτατισμό με την καθαρεύουσα και την στείρα αρχαιολαγνία. Επιθυμούσε την οργάνωση των Ελλήνων σε Κοινότητες - θεσμό κατεξοχήν ελληνικό - θεωρώντας ότι το κράτος που φροντίζει για όλες τις ανάγκες των πολιτών καταστρέφει τις δημιουργικές του δυνάμεις. Έτσι ο πολίτης θα πάψει να ενδιαφέρεται για τα κοινά και θα τα περιμένει όλα από το κράτος.
"Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα ανθρώπου Έλληνος. Να σκοπός μιας ζωής! Δουλεύοντας για τον Ελληνισμό, δουλεύω για τον εαυτό μου. Θέλω να ξοδέψω την ψυχή μου μέσα στο έθνος μου, σε μια αλληλεγγύη με τους ομοφύλους μου".
Ο Ίων Δραγούμης ήταν ένας γνήσιος πατριώτης χωρίς όμως ολοκληρωτικές προκαταλήψεις. Ο Ελληνισμός δεν χάνεται σε στενά εθνικά έργα, θέλει έργα ανθρώπινα. Η Ελληνική ιδέα είναι πλατύτερη της Ελληνικής γης και υπερβαίνει τα καθαρώς εθνικά όρια του Ελληνισμού.
Η ιδέα του Έθνους συνεπαίρνει τον Δραγούμη. Μαζί με τον εαυτό του είναι τα μοναδικά ζωντανά πράγματα για τον άνθρωπο που μονάχα μαζί τους υπάρχουν όλα τ' άλλα. Η εθνική πίστη, η αγάπη προς το έθνος ξεπερνάει κάθε άλλο δυνατό προσωπικό συναίσθημα. Είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την αγάπη προς την οικογένεια.
"Μου αρέσει να ζω μέσα στο έθνος μου για τον εαυτό μου κι ακουμπώντας επάνω του να γίνομαι πιο άνθρωπος, δηλαδή κάτι περισσότερο ή τελειότερο από τον άνθρωπο. Ο καθένας γεννήθηκε σωτήρας του έθνους του. Λίγοι όμως ξέρουν πως γεννήθηκαν τέτοιοι, δηλαδή πως αυτοί θα το σώσουν, αν θέλουν. Πρέπει να φαντάζομαι πως από μένα μόνο εξαρτάται η σωτηρία του έθνους. Και αν δεν ήμουν εγώ, δεν θα ήταν κανένας άλλος που να το σώσει. Ή να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι πως μόνο εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας".
Το Ανατολικό Κράτος όμως που ονειρεύονταν ο Δραγούμης με την πολιτιστική κυριαρχία των Ελλήνων έμεινε απλώς ως σκέψη. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι είχαν επιλέξει το δρόμο της σύγκρουσης και της εθνικής εκκαθάρισης. Ο Δραγούμης έβλεπε διαφορετικά τη Μεγάλη Ιδέα από το Βενιζέλο και στο τέλος συγκρούσθηκε μαζί του. Παραιτήθηκε από τη θέση του προξένου όταν του ζητήθηκε να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις που αφορούσαν την ανταλλαγή πληθυσμών - Τούρκων της Μακεδονίας με Έλληνες της Μικράς Ασίας.
Με τη λήξη δε, του Α' Βαλκανικού πολέμου που όλοι πανηγύριζαν, ο Δραγούμης παρέμεινε σκεπτικός και προειδοποιούσε για τους κινδύνους που θ' αντιμετώπιζε ο υπόδουλος Ελληνισμός εξαιτίας της ανάπτυξης ενός επιθετικού εθνικισμού. Με άρθρα του στο περιοδικό "Noυμάς" στις 29 Δεκεμβρίου 1918 εξέφραζε την αγωνία του για την τύχη του Ελληνισμού.
Το ίδιο δυσάρεστος έγινε και όταν ο Ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη το 1919.
"Ρωτώ, μπορούσε ο ελληνισμός ν' ακολουθήσει δυο δρόμους; Ή τη διατήρηση της Τουρκίας και την καλυτέρεψη της ζωής των Ελλήνων εκεί ή την πολιτική της προσθήκης κομματιών της Τουρκίας στην Ελλάδα: (ή την αυτονόμηση των ελληνικών περιφερειών της Τουρκίας);"
Ο Ίων Δραγούμης - μαζί με τον Περικλή Γιαννόπουλο - διατύπωσε στην εποχή του μια ουτοπική ελληνική πρόταση που ελάχιστα κατανοήθηκε από τους συμπατριώτες του αλλά ήταν αρκετή να τον κατατάξει ανάμεσα στους εκλεκτούς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
"Όσοι ζωντανοί", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
"Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
"Ελληνικός Πολιτισμός", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
Πηγη του άρθρου
http://homepages.pathfinder.gr/koufogiannis/istoria2.htm
ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ
Δεν τους χρειάζομαι τους ανθρώπους των λεγόμενων «νέων ιδεών». Ανθρώπους νέων χαρακτήρων και νέας υγείας μπορείτε να μου φτιάσετε; Αυτό θέλω. Οι ιδέες πάντα θα έρχονται, είτε νέες είτε παλιές. Ο άνθρωπος πάντα ιδέες θα σκαρώνει, μη φοβάστε. Και δεν έχει σημασία αν είναι νέες ή παλιές. Θα είναι πάντα νέες αν προέρχονται από ανθρώπους υγιεινούς και με χαραχτήρα. Οι ιδέες είναι η αντανάκλαση της ζωής, της κάθε κατάστασης τους ανθρώπου, σα μια αίγλη γύρω από τον άνθρωπο, μια φωτοβολή που απ’ αυτόν βγαίνει.
Ημερολόγιο, Βερολίνο, Μάης 1914. Φύλλα ημερολογίου Ε΄ (1913-1917). Ερμής, 1986. 68.
Εκείνο που με συνδέει μ’ έναν τόπο δεν είναι το καλοκαίρι, είναι ο χειμώνας, και με τους ανθρώπους, οι λύπες της αγάπης.
Ημερολόγιο, 10 Ιουνίου 1919. Φύλλα ημερολογίου ΣΤ΄ (1918-1920). Ερμής, 1987. 96.
Η νίκη καθίζει στον κόσμο, σαν αποτέλεσμα, την ιδέα της. Πρώτα του επιβάλλει την ηθική της θεωρία, που απ’ αυτήν έπειτα και άλλες ξεφυτρώνουν ιδέες και θεωρίες αμέτρητες και ανωφέλευτες κα γίνονται η κληρονομία των ανθρώπων, γιατί η ζωή είναι αγνή και παρθένα από θεωρίες, μονάχα ο άνθρωπος με τις νίκες και τις ήττες του βρέθηκε να τις ανακαλύψει για να περνά τον καιρό του.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 55.
Η νίκη κάνει ό,τι τη διατάζει η δύναμη, που τη λεν οι άνθρωποι «βία», επιβάλλει τα θελήματά της και δε ρωτά κανένα.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 56.
Σαν τα άτομα και οι φυλές των ανθρώπων. Νικώντας μια γίνεται ελεύτερη και δημιουργεί αρχιτεκτονικές, πυργοποιίες και θεωρίες και χαίρεται με την ελευτεριά της και με τα καμώματά της, ώσπου ξεπέφτει αγάλι-αγάλι, ξεθυμαίνει, πετρώνει, κρυσταλλώνεται και σκλαβώνεται πια στις θεωρίες, που η ίδια έχει πλάσει. Και φεύγει πάλε η νίκη και φτερουγίζει και πάει αλλού.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 56.
Όμως η νίκη δεν είναι Δόξα, δεν τη μέλει για καμιά Φήμη, όσο και αν κάνει κρότο το πέρασμα της. Δε φταίει αυτή, αν φαίνεται και ακούγεται. Δεν το θέλει, ούτε τη νοιάζει.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 57.
Άνθρωπος είναι εκείνος που έχει οικογενειακή ανατροφή, είτε σε πολιτεία ανατράφηκε είτε σε χωριό, είτε ξέρει γράμματα είτε δεν ξέρει. Άνθρωπος είναι εκείνος που παίρνει τη δουλειά του πατέρα του και την καλυτερεύει.
Κοινότης, έθνος και κράτος, 1923. 10.
Ο άνθρωπος του κάθε τόπου, εκείνος και καλύτερα μπορεί να φροντίζει για τον τόπο του, γιατί εκείνος και πιο κοντά είναι και κάθε μέρα τον βλέπει, δηλαδή τον ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον και τον πονεί περισσότερο.
Κοινότης, έθνος και κράτος. Γνώμαι του Ίωνος Δραγούμη 1907-1919, 1923. 11.
Του Ρωμιού δεν του λείπει η αξιοσύνη να κυβερνιέται πολιτικά ο ίδιος, μα πρέπει μονάχα πρώτα να νιώσει με τι τρόπο έζησαν και ζουν οι Έλληνες στον κόσμο, ποιος κοινωνικός οργανισμός τούς βαστά. Οι Έλληνες ζουν πάντα σε κοινά ιδιοκυβέρνητα. Λοιπόν ο Έλληνας ή οι Έλληνες που θα κυβερνήσουν πολιτικά τους Έλληνες πρέπει όχι να καταστρέψουν τα κοινά αυτά, παρά να τα αφήσουν, να τα περιποιηθούν, να τα μεταχειρίζονται, να τα εκμεταλλεύονται πολιτικά. Μ’ άλλα λόγια είναι ανάγκη να κάνουν ίσα ίσα το αντίθετο από κείνο που έκανε ως τώρα το Ελλαδικό κράτος.
Κοινότης, έθνος και κράτος. Γνώμαι του Ίωνος Δραγούμη 1907-1919, 1923. 19.
Κοσμοπολίτες γίνονται εκείνοι που κουράστηκαν να παλεύουν με τους ανθρώπους κι ευρίσκουν πιο βολικό να ζουν όσο μπορούν πιο ασυλλόγιστα (χωρίς σκοτούρες δηλαδή).
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 99.
Δύο παράδοσες μας κληροδότησε ο βυζαντινός πολιτισμός, μια τη σχολαστική λογιότατη και μια τη λαϊκή δημοτική. Αυτή η δεύτερη παράδοση είναι ο εσωτερικότερος και γνησιότερος κρίκος που μας συνεδένει με τους παλιότερους ελληνικούς πολιτισμούς όλους. Η άλλη μόνο φαινομενικά και εξωτερικά μάς θυμίζει τον αρχαίο ελληνικό και τον ελληνιστικό πολιτισμό και βαστάει ακόμα μερικά ξώφλοια της ψυχής μας, επειδή κολλήθηκε κιόλα του χριστιανισμού, που είναι η θρησκεία του βυζαντινού καιρού και η δική μας ίσαμε τώρα. Η λογιότατη παράδοση είναι το τελευταίο φανερό απομεινάρι του βυζαντινού πολιτισμού, σαν ένα ξερό φύλλο που δεν έπεσε ακόμα από το δέντρο. Ο χυμός του δέντρου είναι η δημοτική παράδοση. [...] Είναι σαν ένα ζεστό ρεύμα ζωής, που περνά αιώνες τώρα στα κατάβαθα της ψυχής των Ελλήνων και βαστά με την αιώνια ροή του την ενότητα ή ομοιότητα της μορφής της.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 189.
Ξεσκέπασε τη δημοτική παράδοση και πρόσωπο με πρόσωπο θα αντικρύσεις γυμνή την ψυχή σου. Έπειτα, καλλιεργώντας την παράδοση αυτή και ανεβαίνοντας κατά τις ρίζες της και προσέχοντας και τη γύρω σου φύση, θα προβλέψεις τους νέους δρόμους που δύνεσαι να ανοίξεις, τον πολιτισμό που μπορείς με το έθνος σου να δημιουργήσεις.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 217.
Με το να μη γίνεται να ξεφορτωθούμε ολότελα τη γλώσσα μας τη λαϊκή, όσο τουλάχιστο ζούμε στον τόπο μας, συνεχίζομε την ψυχή του έθνους μας, μ’ όλα τα ξένα ή τα παλιά που φορτωνόμαστε.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 218.
Η μουσική του τόπου σου συμπυκνώνει όλα τα αισθήματα της φυλής σου και, σαν την ακούς, ξυπνάει μέσα σου όλος ο Ελληνισμός και βράζει και σε αναστατώνει. Τα τραγούδια τα ελληνικά δυναμώνουν την ελληνική ψυχή σου και τη συνθέτουν, αφού την αναλύσουν πρώτα σε μύρια φώτα, πλούτη και χρώματα.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 222.
Γιατί να πασκίζουν να μιμηθούν ξένα μοντέλα κα ξένες τεχνοτροπίες; Γιατί να θέλουν και καλά να κοιτάζουν με ξένα μάτια, όταν είναι τόσο εύκολο τα δικά τους μάτια να ανοίξουν ορθάνοιχτα και να κοιτάξουν γύρω; Θάβρουν ό,τι θέλουν, φτάνει να προσέξουν, και, άμα αισθανθούν τα πράγματα που βλέπουν, θα τα εκφράσουν με το πινέλο τους καλύτερα από κάθε ξένο.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 224.
Η γλώσσα είναι αξιομελέτητη για τα όσα μπορεί να μας αποκαλύψει από την ψυχή μας. Νά η δουλειά του Έλληνα γλωσσολόγου σήμερα. Η γλώσσα μας, άμα την προσέξομε, μπορεί να μας δώσει να νιώσομε το τι είμαστε και οι ξένες γλώσσες το τι δεν είμαστε. Και μας γίνεται έτσι πιο συνειδητή η ελληνική ψυχή μας και τονώνεσαι, αν είσαι δυνατός, και ξεχύνεις στον κόσμο αρμονικά το ξεχείλισμά της.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 225-226.
[Ο κοσμοπολιτισμός] είναι το αποσταμένο αποσπόρι του κάθε πολιτισμού.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 234.
Το κράτος χρησιμεύει διά την αυτοσυντηρησίαν της φυλής, που είναι απείρως πολυτιμοτέρα από την απλήν αυτοσυντηρησίαν του κράτους. Διότι τα κράτη δεν δημιουργούν τίποτε, μόνον συντηρούν και υποβοηθούν, τα έθνη όμως δημιουργούν πολιτισμούς.
«Προγραμματικοί πολιτικοί στοχασμοί», Πολιτική Επιθεώρησις, 1916. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. 90.
Άλλη αθανασία ψυχής δεν υπάρχει παρά τα παιδιά, είτε πραγματικά, από σάρκα και κόκκαλα, είτε πνευματικά από ιδέες.
Σταμάτημα, 1917. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. ιε΄.
Απόλυτη αλήθεια δεν υπάρχει, επειδή δεν υπάρχει και απόλυτη γνώση. Και επειδή δεν ξέρω να υπάρχει κανένα ον υπεράνθρωπο, που να κατέχει την απόλυτη γνώση ούτε και αισθάνομαι την ανάγκη να υπάρχει κανένα τέτοιο ον (εχτός αν ήταν βολετό να ήμουν εγώ αυτό το ον) δεν πιστεύω σε κανένα θεό.
Σταμάτημα, 1917. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. 100.
Σε κάθε εποχή μεγάλου πολιτισμού γεννιέται το αίσθημα του κοσμοπολιτισμού από την εθνική ή την πολιτική κούραση.
«Στο μετόχι». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 119.
Οι ιδέες πρέπει να συμφωνούν με τα πράματα, και για να συμφωνούν πρέπει να βγαίνουν απ’ αυτά.
«Στρατός και άλλα» (1909). Ίων Δραγούμης, 10 άρθρα του στο «Νουμά», Έκδοση «Τύπου», [1920]. 73.
''Σιχαίνομαι τη φρονιμάδα σου. Αν μπορούσα να καταστρέψω μονος μου το κρατος το Ελληνικό θα το έκανα αμεσως.
Τι χρησιμεύει ενα κράτος Ελληνικό που αντί κάθε άλλη εξωτερική πολιτική διορίζει προξένους στην Ανατολή και πρεσβεις στη Δυση και τους ξεπροβαδίζει με την μονάκριβη ευχή και οδηγία ''προσέχετε να μην γεννάτε ζητήματα'', Αν το κράτος δεν νοιώθει τι μπορεί και τι πρέπει να κάνει, δεν αξίζει να ζει.
Έχουμε δυνάμεις αμέρητες και στην Μακεδονία και στην Θράκη και σε όλη την Ανατολή. Και αν το κράτος δεν τις ξερει, δεν θα πει πως πρέπει να μην τις ξέρω και εγώ. Και αν το κράτος τις αφήνει κρυμμένες ή σκόρπιες και δεν θέλει να τις περιμαζέψει, δεν είναι λόγος να μην τις περιμαζέψω εγώ, ή τουλάχιστον να προσπαθήσω. Ναι εσύ θα σώσεις το ρωμέικο, ω φρόνιμε. Ο καθένας πρέπει να ξέρει ότι σε αυτόν έλαχε να σώσει το έθνος του, έτσι θα προσπαθήσουν πολλοί και θα το σώσει όποιος μπορέσει.
Και αλήθεια να ήταν πως ούτε έναν Ελληνα δεν βρίσκεις στην Μακεδονία, πρεπει να ειναι Ελληνική η Μακεδονία. Άλλα κράτη αρπάζουν πολιτείες και χώρες και εμείς, και εκείνα που είναι δικά μας, και εκείνα δεν κρατούμε. Σκιαζόμαστε μην μας πουν οι Ευρωπαίοι πως δεν είναι δικά μας. Με ντροπή μας μεγάλη και δειλά-δειλά ξεστομίζουμε πως έχουμε κάποια επιρροή στην Μακεδονία , γιατί τι θα πει η κοινή γνώμη αν μας ακούσει;
Αφού οι βουλγαροι την έχουν στο μάτι την Μακεδονία και φωνάζουν και την θέλουν δική τους, ταιριάζει να μην την θέλουμε εμείς; Δεν με μέλει αν βάλω σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση, μια κυβέρνηση που δεν την σέβομαι, δεν είμαι καμωμένος για την κυβέρνηση η για το κράτος, έγινα για το έθνος, και το ξέρω επειδή γι' αυτό ίσα-ίσα πονώ. Για την κυβέρνηση μου έρχεται σιχαμός και καταφρόνια, άμα συλλογίζομαι την κυβέρνηση ξεπέφτω, μαργώνω και μαραίνομαι.
Σηκώνομαι, ξανοίγω και ανθοβολώ άμα νοιώθω τον Ελληνισμό. Σε όποια γωνιά του Ελληνισμού και αν βρεθώ, θα πασχίζω πάντα να δυναμώνω, να ξυπνώ, να ζωντανεύω την ψυχή του, και ας γίνει οτι γίνει. Ξυπνώ καθε ύπνο, κεντρίζω καθε βαρεμό, συνδαυλίζω κάθε στάχτη, ξεσκεπάζω καθε σπίθα κρυμμένη και ανάβω κάθε φωτιά σβησμένη, βγάζω κάθε πνοή κουρασμένη και παίζω κάθε χορδή σιωπηλή. Ξυπνώ, ξυπνώ, ξυπνώ . ''
ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ
Πηγή:
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
greekamericannewsagency
Νωρίτερα, στον ατυχή πόλεμο του 1897 είχε πολεμήσει ως εθελοντής. Υπηρέτησε ως προξενικός υπάλληλος στο Μοναστήρι, στον Πύργο και στην Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας και στην Αλεξάνδρεια και στη συνέχεια ως ανώτατος διπλωματικός υπάλληλος στην Κωνσταντινούπολη, στην Ρώμη και στο Λονδίνο
Πήρε μέρος στον Α' Βαλκανικό πόλεμο και μετείχε στην επιτροπή που διαπραγματεύθηκε την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Στη συνέχεια υπηρετεί στις Πρεσβείες της Βιέννης, του Βερολίνου και της Πετρούπολης μέχρι και το 1915 οπότε και παραιτείται για να πολιτευθεί. Στις 31 Μαΐου 1915 εκλέγεται ανεξάρτητος βουλευτής Φλώρινας αντιπολιτευόμενος το Βενιζέλο.
Το 1916 εκδίδει το περιοδικό "Πολιτική Επιθεώρησις". Εξαιτίας της αρθρογραφίας του εξορίζεται τον επόμενο χρόνο από τους πολιτικούς του αντιπάλους, πρώτα στην Κορσική και μετά στην Σκόπελο, μέχρι το Νοέμβριο του 1919. Υπήρξε επίσης σπουδαίος συγγραφέας με πολλά βιβλία στο ενεργητικό του.
Στις 31 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο) ο Ίων Δραγούμης συλλαμβάνεται και εκτελείται στο κέντρο της Αθήνας (επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας, απέναντι από το Χίλτον) από φανατικούς Βενιζελικούς. Μερικές ώρες νωρίτερα είχε γίνει γνωστή η δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι που μόλις είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών. Τα πολιτικά πάθη άναψαν μονομιάς και το μένος των Βενιζελικών πλήρωσε η ευγενική ψυχή του Ίωνα Δραγούμη.
Ο Δραγούμης υπήρξε πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου αλλά όχι με τη στενή έννοια του όρου. Είχε μια διαφορετική θεώρηση για το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού, μια αλλιώτικη κοσμοθεωρία. Ήταν περισσότερο ιδεαλιστής παρά πρακτικός. Το πάθος του σ' ολόκληρη τη ζωή του υπήρξε η Ελλάδα και ο Ελληνισμός.
Παρ' όλα αυτά είχε έντονες επιφυλάξεις για τη Μεγάλη Ιδέα. Οι Έλληνες της διασποράς ζούσαν ανάμεσα σε πολυπληθέστερους λαούς και μόνο με τον πόλεμο θα τους έδιωχναν αυτούς από τον τόπο τους. Πρώτιστο μέλημα του Δραγούμη να διατηρηθούν οι ελληνικές παροικίες στα Τουρκοκρατούμενα εδάφη και η Ελλάδα να προσπαθούσε να αναπτύξει την άμυνά της προς το βορρά.
Φοβόταν τους Σλάβους περισσότερο από τους Τούρκους γι' αυτό και σκεφτόταν τη δημιουργία μιας "Ανατολικής Ομοσπονδίας" στα πρότυπα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που θ' αναχαίτιζε τους Σλάβους και θα απαλλάσσονταν από την κηδεμονία των ξένων δυνάμεων.
Το κράτος αυτό θ' άρχιζε από την Αδριατική θάλασσα και θα έφτανε ως τη Συρία. Επεδίωκε μ' αυτόν τον τρόπο ο Ελληνισμός να παραμείνει στις εστίες του κυριαρχώντας πολιτισμικά στην Ανατολή. Ο Δραγούμης περιέγραψε ξεκάθαρα το όραμα του Νέου Ελληνισμού. Ήθελε ο νεοελληνικός πολιτισμός να βασισθεί στη γλώσσα, στα έθιμα, στον τρόπο ζωής του απλού ελληνικού λαού ώστε να μεγαλουργήσει και πάλι.
Απεχθανόταν την εισαγόμενη βαυαρική κρατική οργάνωση, τον λογιοτατισμό με την καθαρεύουσα και την στείρα αρχαιολαγνία. Επιθυμούσε την οργάνωση των Ελλήνων σε Κοινότητες - θεσμό κατεξοχήν ελληνικό - θεωρώντας ότι το κράτος που φροντίζει για όλες τις ανάγκες των πολιτών καταστρέφει τις δημιουργικές του δυνάμεις. Έτσι ο πολίτης θα πάψει να ενδιαφέρεται για τα κοινά και θα τα περιμένει όλα από το κράτος.
"Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα ανθρώπου Έλληνος. Να σκοπός μιας ζωής! Δουλεύοντας για τον Ελληνισμό, δουλεύω για τον εαυτό μου. Θέλω να ξοδέψω την ψυχή μου μέσα στο έθνος μου, σε μια αλληλεγγύη με τους ομοφύλους μου".
Ο Ίων Δραγούμης ήταν ένας γνήσιος πατριώτης χωρίς όμως ολοκληρωτικές προκαταλήψεις. Ο Ελληνισμός δεν χάνεται σε στενά εθνικά έργα, θέλει έργα ανθρώπινα. Η Ελληνική ιδέα είναι πλατύτερη της Ελληνικής γης και υπερβαίνει τα καθαρώς εθνικά όρια του Ελληνισμού.
Η ιδέα του Έθνους συνεπαίρνει τον Δραγούμη. Μαζί με τον εαυτό του είναι τα μοναδικά ζωντανά πράγματα για τον άνθρωπο που μονάχα μαζί τους υπάρχουν όλα τ' άλλα. Η εθνική πίστη, η αγάπη προς το έθνος ξεπερνάει κάθε άλλο δυνατό προσωπικό συναίσθημα. Είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την αγάπη προς την οικογένεια.
"Μου αρέσει να ζω μέσα στο έθνος μου για τον εαυτό μου κι ακουμπώντας επάνω του να γίνομαι πιο άνθρωπος, δηλαδή κάτι περισσότερο ή τελειότερο από τον άνθρωπο. Ο καθένας γεννήθηκε σωτήρας του έθνους του. Λίγοι όμως ξέρουν πως γεννήθηκαν τέτοιοι, δηλαδή πως αυτοί θα το σώσουν, αν θέλουν. Πρέπει να φαντάζομαι πως από μένα μόνο εξαρτάται η σωτηρία του έθνους. Και αν δεν ήμουν εγώ, δεν θα ήταν κανένας άλλος που να το σώσει. Ή να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι πως μόνο εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας".
Το Ανατολικό Κράτος όμως που ονειρεύονταν ο Δραγούμης με την πολιτιστική κυριαρχία των Ελλήνων έμεινε απλώς ως σκέψη. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι είχαν επιλέξει το δρόμο της σύγκρουσης και της εθνικής εκκαθάρισης. Ο Δραγούμης έβλεπε διαφορετικά τη Μεγάλη Ιδέα από το Βενιζέλο και στο τέλος συγκρούσθηκε μαζί του. Παραιτήθηκε από τη θέση του προξένου όταν του ζητήθηκε να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις που αφορούσαν την ανταλλαγή πληθυσμών - Τούρκων της Μακεδονίας με Έλληνες της Μικράς Ασίας.
Με τη λήξη δε, του Α' Βαλκανικού πολέμου που όλοι πανηγύριζαν, ο Δραγούμης παρέμεινε σκεπτικός και προειδοποιούσε για τους κινδύνους που θ' αντιμετώπιζε ο υπόδουλος Ελληνισμός εξαιτίας της ανάπτυξης ενός επιθετικού εθνικισμού. Με άρθρα του στο περιοδικό "Noυμάς" στις 29 Δεκεμβρίου 1918 εξέφραζε την αγωνία του για την τύχη του Ελληνισμού.
Το ίδιο δυσάρεστος έγινε και όταν ο Ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη το 1919.
"Ρωτώ, μπορούσε ο ελληνισμός ν' ακολουθήσει δυο δρόμους; Ή τη διατήρηση της Τουρκίας και την καλυτέρεψη της ζωής των Ελλήνων εκεί ή την πολιτική της προσθήκης κομματιών της Τουρκίας στην Ελλάδα: (ή την αυτονόμηση των ελληνικών περιφερειών της Τουρκίας);"
Ο Ίων Δραγούμης - μαζί με τον Περικλή Γιαννόπουλο - διατύπωσε στην εποχή του μια ουτοπική ελληνική πρόταση που ελάχιστα κατανοήθηκε από τους συμπατριώτες του αλλά ήταν αρκετή να τον κατατάξει ανάμεσα στους εκλεκτούς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
"Όσοι ζωντανοί", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
"Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
"Ελληνικός Πολιτισμός", Ίωνος Δραγούμη (εκδ. πέλλα).
Πηγη του άρθρου
http://homepages.pathfinder.gr/koufogiannis/istoria2.htm
ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ
Δεν τους χρειάζομαι τους ανθρώπους των λεγόμενων «νέων ιδεών». Ανθρώπους νέων χαρακτήρων και νέας υγείας μπορείτε να μου φτιάσετε; Αυτό θέλω. Οι ιδέες πάντα θα έρχονται, είτε νέες είτε παλιές. Ο άνθρωπος πάντα ιδέες θα σκαρώνει, μη φοβάστε. Και δεν έχει σημασία αν είναι νέες ή παλιές. Θα είναι πάντα νέες αν προέρχονται από ανθρώπους υγιεινούς και με χαραχτήρα. Οι ιδέες είναι η αντανάκλαση της ζωής, της κάθε κατάστασης τους ανθρώπου, σα μια αίγλη γύρω από τον άνθρωπο, μια φωτοβολή που απ’ αυτόν βγαίνει.
Ημερολόγιο, Βερολίνο, Μάης 1914. Φύλλα ημερολογίου Ε΄ (1913-1917). Ερμής, 1986. 68.
Εκείνο που με συνδέει μ’ έναν τόπο δεν είναι το καλοκαίρι, είναι ο χειμώνας, και με τους ανθρώπους, οι λύπες της αγάπης.
Ημερολόγιο, 10 Ιουνίου 1919. Φύλλα ημερολογίου ΣΤ΄ (1918-1920). Ερμής, 1987. 96.
Η νίκη καθίζει στον κόσμο, σαν αποτέλεσμα, την ιδέα της. Πρώτα του επιβάλλει την ηθική της θεωρία, που απ’ αυτήν έπειτα και άλλες ξεφυτρώνουν ιδέες και θεωρίες αμέτρητες και ανωφέλευτες κα γίνονται η κληρονομία των ανθρώπων, γιατί η ζωή είναι αγνή και παρθένα από θεωρίες, μονάχα ο άνθρωπος με τις νίκες και τις ήττες του βρέθηκε να τις ανακαλύψει για να περνά τον καιρό του.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 55.
Η νίκη κάνει ό,τι τη διατάζει η δύναμη, που τη λεν οι άνθρωποι «βία», επιβάλλει τα θελήματά της και δε ρωτά κανένα.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 56.
Σαν τα άτομα και οι φυλές των ανθρώπων. Νικώντας μια γίνεται ελεύτερη και δημιουργεί αρχιτεκτονικές, πυργοποιίες και θεωρίες και χαίρεται με την ελευτεριά της και με τα καμώματά της, ώσπου ξεπέφτει αγάλι-αγάλι, ξεθυμαίνει, πετρώνει, κρυσταλλώνεται και σκλαβώνεται πια στις θεωρίες, που η ίδια έχει πλάσει. Και φεύγει πάλε η νίκη και φτερουγίζει και πάει αλλού.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 56.
Όμως η νίκη δεν είναι Δόξα, δεν τη μέλει για καμιά Φήμη, όσο και αν κάνει κρότο το πέρασμα της. Δε φταίει αυτή, αν φαίνεται και ακούγεται. Δεν το θέλει, ούτε τη νοιάζει.
«Η νίκη». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 57.
Άνθρωπος είναι εκείνος που έχει οικογενειακή ανατροφή, είτε σε πολιτεία ανατράφηκε είτε σε χωριό, είτε ξέρει γράμματα είτε δεν ξέρει. Άνθρωπος είναι εκείνος που παίρνει τη δουλειά του πατέρα του και την καλυτερεύει.
Κοινότης, έθνος και κράτος, 1923. 10.
Ο άνθρωπος του κάθε τόπου, εκείνος και καλύτερα μπορεί να φροντίζει για τον τόπο του, γιατί εκείνος και πιο κοντά είναι και κάθε μέρα τον βλέπει, δηλαδή τον ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον και τον πονεί περισσότερο.
Κοινότης, έθνος και κράτος. Γνώμαι του Ίωνος Δραγούμη 1907-1919, 1923. 11.
Του Ρωμιού δεν του λείπει η αξιοσύνη να κυβερνιέται πολιτικά ο ίδιος, μα πρέπει μονάχα πρώτα να νιώσει με τι τρόπο έζησαν και ζουν οι Έλληνες στον κόσμο, ποιος κοινωνικός οργανισμός τούς βαστά. Οι Έλληνες ζουν πάντα σε κοινά ιδιοκυβέρνητα. Λοιπόν ο Έλληνας ή οι Έλληνες που θα κυβερνήσουν πολιτικά τους Έλληνες πρέπει όχι να καταστρέψουν τα κοινά αυτά, παρά να τα αφήσουν, να τα περιποιηθούν, να τα μεταχειρίζονται, να τα εκμεταλλεύονται πολιτικά. Μ’ άλλα λόγια είναι ανάγκη να κάνουν ίσα ίσα το αντίθετο από κείνο που έκανε ως τώρα το Ελλαδικό κράτος.
Κοινότης, έθνος και κράτος. Γνώμαι του Ίωνος Δραγούμη 1907-1919, 1923. 19.
Κοσμοπολίτες γίνονται εκείνοι που κουράστηκαν να παλεύουν με τους ανθρώπους κι ευρίσκουν πιο βολικό να ζουν όσο μπορούν πιο ασυλλόγιστα (χωρίς σκοτούρες δηλαδή).
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 99.
Δύο παράδοσες μας κληροδότησε ο βυζαντινός πολιτισμός, μια τη σχολαστική λογιότατη και μια τη λαϊκή δημοτική. Αυτή η δεύτερη παράδοση είναι ο εσωτερικότερος και γνησιότερος κρίκος που μας συνεδένει με τους παλιότερους ελληνικούς πολιτισμούς όλους. Η άλλη μόνο φαινομενικά και εξωτερικά μάς θυμίζει τον αρχαίο ελληνικό και τον ελληνιστικό πολιτισμό και βαστάει ακόμα μερικά ξώφλοια της ψυχής μας, επειδή κολλήθηκε κιόλα του χριστιανισμού, που είναι η θρησκεία του βυζαντινού καιρού και η δική μας ίσαμε τώρα. Η λογιότατη παράδοση είναι το τελευταίο φανερό απομεινάρι του βυζαντινού πολιτισμού, σαν ένα ξερό φύλλο που δεν έπεσε ακόμα από το δέντρο. Ο χυμός του δέντρου είναι η δημοτική παράδοση. [...] Είναι σαν ένα ζεστό ρεύμα ζωής, που περνά αιώνες τώρα στα κατάβαθα της ψυχής των Ελλήνων και βαστά με την αιώνια ροή του την ενότητα ή ομοιότητα της μορφής της.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 189.
Ξεσκέπασε τη δημοτική παράδοση και πρόσωπο με πρόσωπο θα αντικρύσεις γυμνή την ψυχή σου. Έπειτα, καλλιεργώντας την παράδοση αυτή και ανεβαίνοντας κατά τις ρίζες της και προσέχοντας και τη γύρω σου φύση, θα προβλέψεις τους νέους δρόμους που δύνεσαι να ανοίξεις, τον πολιτισμό που μπορείς με το έθνος σου να δημιουργήσεις.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 217.
Με το να μη γίνεται να ξεφορτωθούμε ολότελα τη γλώσσα μας τη λαϊκή, όσο τουλάχιστο ζούμε στον τόπο μας, συνεχίζομε την ψυχή του έθνους μας, μ’ όλα τα ξένα ή τα παλιά που φορτωνόμαστε.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 218.
Η μουσική του τόπου σου συμπυκνώνει όλα τα αισθήματα της φυλής σου και, σαν την ακούς, ξυπνάει μέσα σου όλος ο Ελληνισμός και βράζει και σε αναστατώνει. Τα τραγούδια τα ελληνικά δυναμώνουν την ελληνική ψυχή σου και τη συνθέτουν, αφού την αναλύσουν πρώτα σε μύρια φώτα, πλούτη και χρώματα.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 222.
Γιατί να πασκίζουν να μιμηθούν ξένα μοντέλα κα ξένες τεχνοτροπίες; Γιατί να θέλουν και καλά να κοιτάζουν με ξένα μάτια, όταν είναι τόσο εύκολο τα δικά τους μάτια να ανοίξουν ορθάνοιχτα και να κοιτάξουν γύρω; Θάβρουν ό,τι θέλουν, φτάνει να προσέξουν, και, άμα αισθανθούν τα πράγματα που βλέπουν, θα τα εκφράσουν με το πινέλο τους καλύτερα από κάθε ξένο.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 224.
Η γλώσσα είναι αξιομελέτητη για τα όσα μπορεί να μας αποκαλύψει από την ψυχή μας. Νά η δουλειά του Έλληνα γλωσσολόγου σήμερα. Η γλώσσα μας, άμα την προσέξομε, μπορεί να μας δώσει να νιώσομε το τι είμαστε και οι ξένες γλώσσες το τι δεν είμαστε. Και μας γίνεται έτσι πιο συνειδητή η ελληνική ψυχή μας και τονώνεσαι, αν είσαι δυνατός, και ξεχύνεις στον κόσμο αρμονικά το ξεχείλισμά της.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 225-226.
[Ο κοσμοπολιτισμός] είναι το αποσταμένο αποσπόρι του κάθε πολιτισμού.
«Νεοελληνικός πολιτισμός». Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες (1903-1909). Ελληνικός πολιτισμός (1913). 1927. 234.
Το κράτος χρησιμεύει διά την αυτοσυντηρησίαν της φυλής, που είναι απείρως πολυτιμοτέρα από την απλήν αυτοσυντηρησίαν του κράτους. Διότι τα κράτη δεν δημιουργούν τίποτε, μόνον συντηρούν και υποβοηθούν, τα έθνη όμως δημιουργούν πολιτισμούς.
«Προγραμματικοί πολιτικοί στοχασμοί», Πολιτική Επιθεώρησις, 1916. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. 90.
Άλλη αθανασία ψυχής δεν υπάρχει παρά τα παιδιά, είτε πραγματικά, από σάρκα και κόκκαλα, είτε πνευματικά από ιδέες.
Σταμάτημα, 1917. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. ιε΄.
Απόλυτη αλήθεια δεν υπάρχει, επειδή δεν υπάρχει και απόλυτη γνώση. Και επειδή δεν ξέρω να υπάρχει κανένα ον υπεράνθρωπο, που να κατέχει την απόλυτη γνώση ούτε και αισθάνομαι την ανάγκη να υπάρχει κανένα τέτοιο ον (εχτός αν ήταν βολετό να ήμουν εγώ αυτό το ον) δεν πιστεύω σε κανένα θεό.
Σταμάτημα, 1917. Θ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Ίων Δραγούμης και πολιτική πεζογραφία. Βασική Βιβλιοθήκη, 39. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1957. 100.
Σε κάθε εποχή μεγάλου πολιτισμού γεννιέται το αίσθημα του κοσμοπολιτισμού από την εθνική ή την πολιτική κούραση.
«Στο μετόχι». Σαμοθράκη, 1909. Έκδ. «Νέα Ζωή» Αλεξανδρείας, 1926. 119.
Οι ιδέες πρέπει να συμφωνούν με τα πράματα, και για να συμφωνούν πρέπει να βγαίνουν απ’ αυτά.
«Στρατός και άλλα» (1909). Ίων Δραγούμης, 10 άρθρα του στο «Νουμά», Έκδοση «Τύπου», [1920]. 73.
''Σιχαίνομαι τη φρονιμάδα σου. Αν μπορούσα να καταστρέψω μονος μου το κρατος το Ελληνικό θα το έκανα αμεσως.
Τι χρησιμεύει ενα κράτος Ελληνικό που αντί κάθε άλλη εξωτερική πολιτική διορίζει προξένους στην Ανατολή και πρεσβεις στη Δυση και τους ξεπροβαδίζει με την μονάκριβη ευχή και οδηγία ''προσέχετε να μην γεννάτε ζητήματα'', Αν το κράτος δεν νοιώθει τι μπορεί και τι πρέπει να κάνει, δεν αξίζει να ζει.
Έχουμε δυνάμεις αμέρητες και στην Μακεδονία και στην Θράκη και σε όλη την Ανατολή. Και αν το κράτος δεν τις ξερει, δεν θα πει πως πρέπει να μην τις ξέρω και εγώ. Και αν το κράτος τις αφήνει κρυμμένες ή σκόρπιες και δεν θέλει να τις περιμαζέψει, δεν είναι λόγος να μην τις περιμαζέψω εγώ, ή τουλάχιστον να προσπαθήσω. Ναι εσύ θα σώσεις το ρωμέικο, ω φρόνιμε. Ο καθένας πρέπει να ξέρει ότι σε αυτόν έλαχε να σώσει το έθνος του, έτσι θα προσπαθήσουν πολλοί και θα το σώσει όποιος μπορέσει.
Και αλήθεια να ήταν πως ούτε έναν Ελληνα δεν βρίσκεις στην Μακεδονία, πρεπει να ειναι Ελληνική η Μακεδονία. Άλλα κράτη αρπάζουν πολιτείες και χώρες και εμείς, και εκείνα που είναι δικά μας, και εκείνα δεν κρατούμε. Σκιαζόμαστε μην μας πουν οι Ευρωπαίοι πως δεν είναι δικά μας. Με ντροπή μας μεγάλη και δειλά-δειλά ξεστομίζουμε πως έχουμε κάποια επιρροή στην Μακεδονία , γιατί τι θα πει η κοινή γνώμη αν μας ακούσει;
Αφού οι βουλγαροι την έχουν στο μάτι την Μακεδονία και φωνάζουν και την θέλουν δική τους, ταιριάζει να μην την θέλουμε εμείς; Δεν με μέλει αν βάλω σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση, μια κυβέρνηση που δεν την σέβομαι, δεν είμαι καμωμένος για την κυβέρνηση η για το κράτος, έγινα για το έθνος, και το ξέρω επειδή γι' αυτό ίσα-ίσα πονώ. Για την κυβέρνηση μου έρχεται σιχαμός και καταφρόνια, άμα συλλογίζομαι την κυβέρνηση ξεπέφτω, μαργώνω και μαραίνομαι.
Σηκώνομαι, ξανοίγω και ανθοβολώ άμα νοιώθω τον Ελληνισμό. Σε όποια γωνιά του Ελληνισμού και αν βρεθώ, θα πασχίζω πάντα να δυναμώνω, να ξυπνώ, να ζωντανεύω την ψυχή του, και ας γίνει οτι γίνει. Ξυπνώ καθε ύπνο, κεντρίζω καθε βαρεμό, συνδαυλίζω κάθε στάχτη, ξεσκεπάζω καθε σπίθα κρυμμένη και ανάβω κάθε φωτιά σβησμένη, βγάζω κάθε πνοή κουρασμένη και παίζω κάθε χορδή σιωπηλή. Ξυπνώ, ξυπνώ, ξυπνώ . ''
ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ
Πηγή:
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
greekamericannewsagency
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια τα οποία θα περιέχουν Greekenglish, ύβρεις, μειωτικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς δεν θα αναρτώνται.