Στο Σκοπιανό δοκιμάζεται και κρίνεται η εθνική μας αυτοπεποίθηση

Γραφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης στην Κυριακάτικη Καθημερινή

Φαίνεται ότι το Σκοπιανό εξελίσσεται σε μείζονα περιπέτεια της εξωτερικής μας πολιτικής. Το 1992-93, εν μέσω ογκωδών συλλαλητηρίων και αλλεπαλλήλων «ανακτοβουλίων» υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, απερρίφθη εθνοπρεπώς η σύνθετη ονομασία, γραμμένη μάλιστα και προφερόμενη ως μία σλαβική λέξη. Η «Καθημερινή» τότε και αυτή η στήλη υποστήριξαν εκείνη τη συμβιβαστική λύση πιστεύοντας ότι τα εθνικά μας συμφέροντα και πολύ λιγότερο η ιστορία μας δεν κινδυνεύουν από το όνομα ενός αβέβαιου (ακόμη τότε) γειτονικού κρατιδίου που μόλις είχε αποσπασθεί από την υπό διάλυση Γιουγκοσλαβία. Παρά τη ραγδαία ροπή των γεγονότων η εξωτερική μας πολιτική ήταν προσκολλημένη στην... ακεραιότητα της Γιουγκοσλαβίας και εμείς πιστεύαμε ότι με αυτό μόνο το κράτος είχαμε κοινά σύνορα και όχι με οποιοδήποτε άλλο.

Η άρνησή μας τότε να δεχθούμε οποιαδήποτε συμβιβαστική λύση ήταν μεν «εθνικά υπερήφανη» και ικανοποιούσε την εσωτερική πελατεία των κομμάτων με μόνο όμως αποτέλεσμα την επιδείνωση των σχέσεών μας με το γειτονικό κρατίδιο και τον λαό του. Αλλά και κάποια διεθνή απομόνωση της χώρας μας. Κανένας δεν μας καταλάβαινε και κυρίως δεν καταλάβαινε την άρνησή μας να δεχθούμε το δικαίωμα οποιουδήποτε λαού να ονομάζει τον εαυτό του όπως θέλει.

Από τότε πολλά άλλαξαν και σε μας και στον περίγυρό μας. Η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε βίαια και βάναυσα, εν μέσω πολέμων και αγριοτήτων. Στο εσωτερικό μας το πολιτικό άστρο του Αντώνη Σαμαρά, που με την εθνικιστική πολιτική του απείλησε αρχικά τη συνοχή της Ν.Δ. και τελικά της αφαίρεσε τη διακυβέρνηση, έδυσε πρόωρα και άδοξα. Ακουσα χθες τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να επαίρεται γιατί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ κήρυξε το «εμπάργκο» προς τη γειτονική χώρα. Θα έπρεπε, μάλλον, να το αποσιωπά με αιδημοσύνη. Το μέτρο εκείνο, αν θυμάστε, το μόνο αποτέλεσμα που είχε ήταν ο παράνομος υπερπλουτισμός μερικών Ελλήνων επιχειρηματιών, οι οποίοι ακολουθώντας παλαιότερη και νεότερη «εθνική», αλλά και πειρατική παράδοση, διασπούσαν ασύστολα τον αποκλεισμό.

Η πιο σημαντική εξέλιξη ωστόσο, είναι ότι εκατόν τόσες χώρες μέλη του ΟΗΕ, άλλες μέλη και της Ε.Ε. και μεταξύ τους και «μεγάλες δυνάμεις» αναγνώρισαν ήδη το γειτονικό κρατίδιο με το συνταγματικό του όνομα, ως Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αυτή η εξέλιξη δεν φαίνεται να ανατρέπεται εύκολα ή να αναιρείται στην πράξη με οποιαδήποτε συμφωνία και αν ακόμα επιτευχθεί.

Ενώπιον όλων αυτών (και άλλων εξελίξεων), με τη συμφωνία όλων των κομμάτων (πλην ενός), η κυβέρνηση έκανε δύο κινήσεις: πρώτον, αποδέχθηκε τη σύνθετη ονομασία για όλες τις χρήσεις, η οποία θα προσδιορίζει τη γεωγραφική θέση του νέου κρατιδίου, όχι την πολιτική και ιδεολογική. Σε σύγκριση με το 1992-93 η κίνηση αυτή είναι μια υποχώρηση. Δεύτερον, διακήρυξε ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους όρους αυτούς, θα εγείρει αρνησικυρία (veto) για την είσοδο του κρατιδίου στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Δεν είναι βέβαιο αν αυτή η διπλή κίνηση θα μας βγει σε καλό. Υπάρχει κίνδυνος να μας οδηγήσει σε απομόνωση σε εποχή, όπου τα πραγματικά αφεντικά της περιοχής, οι Αμερικανοί, ενδιαφέρονται πρωτίστως να διευθετήσουν και να οργανώσουν, φυσικά για τα συμφέροντά τους, τα νέα κρατίδια που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Ουσιαστικά τίθεται πάλι το δίλημμα που επί μισό και πλέον αιώνα αντιμετωπίζουμε σε όλα τα λεγόμενα εθνικά θέματα. ΄Η θα συμπλέουμε με το δυνατότερο και κυρίαρχο ρεύμα της περιοχής ή θα πάμε αντίθετα ανατρέποντας το δόγμα που ίσχυσε επί μισό και πλέον αιώνα. Ουσιαστικά, το veto εγείρεται με την ελπίδα ότι οι Αμερικανοί θα πιέσουν τα Σκόπια να δεχθούν τον συμβιβασμό. Αν αυτή η ελπίδα για κάποιους λόγους διαψευσθεί, υπάρχει κίνδυνος να πέσουμε στην παγίδα που εμείς οι ίδιοι στήσαμε!

Εν πάση περιπτώσει αυτή είναι η πολιτική μας και μάλιστα διακομματική. Τώρα πλέον υποχώρηση ή οποιαδήποτε διάθεση υποχώρησης, εσωτερικά και διεθνώς, θα είναι ακόμη πιο επιζήμια, περίπου καταστροφή. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Οι ΗΠΑ δεν είναι μόνο τα αφεντικά της περιοχής. Είναι και τα αφεντικά στη διαπραγμάτευση με τα Σκόπια και, κυρίως, υπεύθυνες για την αδιαλλαξία τους. Για όλους αυτούς τους λόγους έχουμε κάθε συμφέρον να κρατήσουμε τη διαπραγμάτευση στο, υποτίθεται, ουδέτερο πλαίσιο του ΟΗΕ, μέσω του εντολοδόχου κ. Νίμιτς! Η «Καθημερινή» το έγραψε ήδη πριν από δέκα μέρες: υπήρξε σφάλμα η αλλαγή του πλαισίου διαπραγμάτευσης ή έστω η εντύπωση αλλαγής με το να δεχθούμε επίσημη συνάντηση με Αμερικανό αξιωματούχο επί «αμερικανικού εδάφους» στις Βρυξέλλες.

Ακολούθησε η «νέα» πρόταση Νίμιτς για μια ονομασία - καρικατούρα: Δημοκρατία της Μακεδονίας - Σκόπια. Δεν είναι «νέα». Ο Νίμιτς την είχε ξανακάνει επί κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Η υπουργός Εξωτερικών, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, υπαινίχθηκε προχθές στη Βουλή (αλλά γράφτηκε και σε εφημερίδες) ότι το υπουργείο Εξωτερικών τη συζητούσε ως αφετηρία διαπραγμάτευσης. Η «νέα» πρόταση έχει το «χάρισμα» ότι προσδιορίζει γεωγραφικά το νέο κρατίδιο. Είναι, όμως, βέβαιο ότι η παύλα και τα Σκόπια στη διεθνή χρήση της ονομασίας γρήγορα θα αφαιρεθούν και θα μείνει μόνη και σκέτη η Δημοκρατία της Μακεδονίας...

Προσωπικά πιστεύω ότι εκείνο που επί 17 χρόνια δοκιμάζονται από αυτήν την περιπέτεια είναι η εθνική μας αυτοπεποίθηση, το φρόνημά μας για το τι είναι εθνικό και η θέλησή μας να το υπερασπίσουμε με όλα τα μέσα. Ανάλογες καταστάσεις αντιμετωπίσαμε και στην Κύπρο και στις σχέσεις μας με την Τουρκία. Κινδυνεύουμε να είμαστε σαν το σκαντζόχοιρο που ορθώνει τα αγκάθια του σε υπαρκτές, αλλά και ανύπαρκτες, απειλές.

Οπως έχουν όμως εξελιχθεί (και περιπλακεί) τα πράγματα και επειδή ενδεχομένως διακυβεύονται και άλλα συμφέροντά μας, η ήρεμη αδιαλλαξία στη γραμμή του veto είναι η μόνη λύση.