Έθνος - Εθνικισμός - Εθνισμός

Τι είναι το Έθνος ?Πόσες φορές έχουν έρθει σε αντιπαράθεση εθνομηδενιστές αλλά και εθνικόφρονες για το τι σημαίνει έθνος.Οι μεν απορρίπτουν ή αλλοιώνουν το νόημα του Έθνους και τα παράγωγα του, οι δε πιστεύουν ή και υπερβάλλουν σε αυτό.!!!

Εθνισμός , άλλη μία λέξη η οποία από πολλούς αμφισβητείται ως κοινωνικοπολιτικός ορισμός. Ο Ησύχιος αναφέρει την λέξη "εθνιστής". Ο Εθνιστής είναι τελικά ο οπαδός του Εθνισμού?
Μετά έχουμε και αυτήν την ταλαιπωρημένη λέξη του...εθνικισμού. Οι εθνομηδενιστές την έχουν σαν καραμμέλα αυτήν την λέξη όταν κάποιος τολμάει να πει ότι Ελληνικό έθνος ή Ελληνική εθνική συνείδηση υπήρχε πριν το ...1821.

Ιδού τι λένε μερικοί πραγματικοί ειδικοί σε ότι αφορά αυτούς τους εθνολογικούς ορισμούς:



ΕΘΝΟΣ

[Λεξικό Κριαρά]
-Λαός, έθνος
-πλήθος ανθρώπων, κόσμος
-(Πληθ.) αλλόθρησκοι, εθνικοί, ειδωλολάτρες

[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]
σύνολο ανθρώπων που διακρίνεται και θέλει να διακρίνεται ως τέτοιο με βάση μια μακρόχρονη συνοίκηση στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, μια κοινή ιστορική και πολιτιστική εξέλιξη, μια (υποθετική ή πραγματική) φυλετική ομοιογένεια· (πρβ. εθνότητα, λαός, γένος, φυλή)

[Υπερ Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας]
σύνολο ανθρώπων που έχουν κοινή καταγωγή και ιστορία, κοινό πολιτισμό, κοινή γλώσσα και θρησκεία, κοινά ιδεώδη και κοινή εθνική συνείδηση

[Steven Grosby,Oxford,Nationalism]
Το έθνος είναι μία γεωγραφική κοινότητα που ερείδεται στο βιολογικό γεγονός της γέννησης. Ένας άνθρωπος γεννιέται μέσα σε ένα έθνος. H σημασία που αποδίδεται στο γεγονός της γέννησης μέσα στην ιστορικά αναπτυσσόμενη, γεωγραφική δομή της πολιτισμικής κοινότητας που καλείται έθνος το καθιστά , σε τελική ανάλυση, μορφή ανθρώπινης συγγένειας. Το έθνος διαφοροποιείται από άλλες μορφές συγγένειας, όπως η οικογένεια, εξαιτίας της σημασίας που αποδίδει στο γεωγραφικό χώρο. Διαφέρει επίσης από άλλες μορφές κοινότητας που δομούνται πάνω σε γεωγραφικές ορίζουσες όπως η φυλή, η πόλις-κράτος ή οι διάφορες «εθνοτικές ομάδες», όχι μόνο λόγω της μεγαλύτερης έκτασης Που καταλαμβάνει αλλά και διότι η σχετικά ομοιογενής κουλτούρα που επιβάλει και παρέχει σταθερότητα, με άλλα λόγια διάρκεια, στο χρόνο.

[Anthony Smith, Oxford, National Identity]Έθνος μπορεί να οριστεί ως κατονομασμένος ανθρώπινος πληθυσμός που μοιράζεται μια ιστορική εδαφική επικράτεια, κοινούς μύ­θους και ιστορικές μνήμες, μια μαζική, δημόσια κουλτούρα, κοινή οικονο­μία και κοινά για όλα τα μέλη νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις.

[Benedict Anderson, Imagined Communities]
Έθνος είναι μία νεωτεριστική, κατασκευασμέ­νη φαντασιακή πολιτική κοινότητα ανθρώπων πε­ριορισμένη σε μία επικράτεια»

[Νίκος Σβορώνος , Η γένεση και η δημιουργία του ελληνικού έθνους, σ.22]
Μια διαμορφωμένη σταθερή κοινότητα ανθρώπων με συνείδηση ότι αποτελεί ένα ενιαίο και αλληλέγγυο σύνολο με δική του πολιτισμική φυσιογνωμία και ψυχοσύνθεση, με κοινά υλικά και πνευματικά συμφέροντα και με σταθερά εκφρασμένη βούληση ή τάση πολιτισμικής ή πολιτικής αυτονομίας, που μπορεί να φτάσει ως την απαίτηση κρατικής ανεξαρτησίας. Η γενική αυτή εικόνα ενός συντελεσμένου έθνους χρειάζεται την ιστορική της εξήγηση, γιατί βέβαια κανένας πλέον σοβαρός μελετητής δεν ικανοποιείται με τις ρομαντικές αντιλήψεις που παρουσίαζαν το έθνος ως κάποια υπερβατή οντότητα δεδομένη από τα πριν, εκτός τόπου και χρόνου, έκφραση μιας φυλής ή, το πολύ, ενός συνόλου συγγενικών φύλων, ή ενός μεταφυσικού "λαϊκού πνεύματος", μιας "ψυχής", ούτε αρκείται στη διαπίστωση ότι το βασικό χαρακτηριστικό της εθνικής ενότητας είναι η κοινή βούληση των ατόμων που το απαρτίζουν.

[Έρικ Χόμπσμπαουμ, Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 και σήμερα ]
Το έθνος αποτελεί σχετικά σύγχρονο δημι­ούργημα και μια κοινωνική οντότητα μόνο στο βαθμό που παίρνει τη μορφή του σύγχρονου εδαφικά προσδιορισμένου κράτους, δηλαδή του “εθνικού κράτους”.

[Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης, Πολιτική Ορολογία, Λάβρυς]Μία ιστορικώς διαμορφωμένη κοινότης ανθρώπων, την οποίαν χαρακτηρίζουν τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία, η κοινή εθνική ιστορική συνείδησις, το κοινόν έθνικόν συναίσθημα και ή κοινή εθνική βούλησις. Κατά τούς περισσοτέρους συγγραφείς όμως, άπαραίτητον συστατικόν στοιχείον είναι η κοινή καταγωγή, η όποια είναι πρωτογε­νής εάν από της εμφανίσεως του Έθνους εις την Ιστορίαν ενυπάρχει φυλετική ομοιογένεια (π.χ. "Ελληνες, Γερμανοί, Βάσκοι κ.λ.π.), δευτε­ρογενής δέ εάν η φυλετική ομοιογένεια επετεύχθη εις μετέπειτα ιστορικούς χρόνους (π.χ. Άγγλοι, Ιταλοί, Γάλλοι κ.λ.π.)


ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

Αυτού τον όρου γίνεται χρήσις από όλον τον κόσμον. Εν τούτοις ολίγον εξετάζεται το περιεχόμενόν τον και όχι σπανίως αποδίδεται εις αυτόν αξία επί τη βάσει υποκειμενικών εντελώς κριτηρίων (...) Εθνικισμός γενικώς σημαίνει προσπάθειαν ενός έθνους προς επιβολήν τον. Αλλά δεν αποτελεί εθνικισμόν κάθε τοιαύτη επιβολή, παρά μόνον η γινομένη εντός των ορίων τον έθνους, αντιθέτως προς την εκτεινομένην πέραν αυτών, η οποία αποτελεί ιδιαιτέραν, ουσιωδώς διαφέρουσαν κατηγορίαν εθνικής εκδηλώσεως.
[Αλέξανδρος Παπαναστασίου, Επιθεώρηση Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Εθνικισμός, σελ 5-6]

1-η απόλυτη και με πάθος προσήλωση των ατόμων στο έθνος τους, η οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την εχθρότητα προς άλλα έθνη• (πρβ. σοβινισμός): Ακραίος / επιθετικός εθνικισμός. Φαινόμενα / εκδηλώσεις εθνικισμού.Η έξαρση του εθνικισμού στις γειτονικές χώρες απειλεί την ασφάλεια και την ειρήνη της περιοχής.
2-η άποψη που ενθαρρύνει την έκφραση και την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης• η αφοσίωση των ατόμων στο έθνος στο οποίο ανήκουν, χωρίς όμως καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους• εθνισμός, πατριωτισμός.
3-(ιστ. ) η πολιτική άποψη και κίνηση, που εκδηλώθηκε κατά το 19ο κυρίως αι. και αναγνώριζε και αποδεχόταν τις εθνικές διαφορές και ιδιομορφίες ως βάση για τη σύσταση και λειτουργία των πολιτικών κοινοτήτων: Στα τέλη του 19ου αι., το κίνημα του εθνικισμού άρχισε να χάνει το φιλελεύθερο και διεθνιστικό του χαρακτήρα, και να γίνεται συντηρητικότερο ακόμη και αντιδραστικό.
[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]

Εθνικισμός (ο) (ουσ. αρσ.) (απο το επιθ. εθνικός) η υπέρμετρη προσήλωση στην παράδοση και στα εθνικά ιδεώδη.
[“Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσα” της Υδρίας - Cambridge - Ήλιος]

1-αποκλειστική και υπερβολική προσήλωση στα εθνικά ιδεώδη, που χαρακτηρίζεται από τάση εκμετάλευσης τους, για επικράτηση έναντι των ξένων εθνών
2-πολιτιστικές διεκδικήσεις εθνοτήτων υπόδουλων σε ξένους λαούς
3-πολιτική που επιδιώκει την πραγματοποίηση οικονομικής αυτάρκειας σε μιά χώρα
[Υπέρ Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας]

Εθνικισμός είναι μια θεωρία πολιτικής νομιμότητας, η οποία απαιτεί τα εθνικά όρια να μη διαφέρουν από τα πολιτικά και, το κυριότερο, τα όποια εθνικά όρια στο εσωτερικό ενός δεδομένου κράτους —ενδεχόμενο που αποκλείεται ήδη τυπικά από την ίδια την αρχή στη γενική της διατύπωση— να μη χωρίζουν τους κρατούντες από τους υπολοίπους.
[Ernst Gellner, Oxford, Nations and Nationalism]

Εθνικισμός είναι ένα ιδεολογικό κίνημα που έχει σαν σκοπό την απόκτηση και την διατήρηση της αυτονομίας, της ενότητας και της ταυτότητας ενός έθνους.
[Anthony Smith, Oxford, National Identity]

Όρος συνώνυμος του Πατριωτισμού, τής Φιλοπατρίας. Αντίθετος του Διεθνισμού.Υποδηλώνει άφ' ενός μεν την στάση ενός ατόμου με ανεπτυγμένη εθνική συνείδηση το όποιον αγωνίζεται αδιάκοπος διά την προκοπή του Έθνους του, άφ' ετέρου δε την κοσμοθεωρία εκείνην τής οποίας θεμελιώδης αρχή είναι ή άποψη ότι το συμφέρον του Έθνους προέχει κάθε άλλου συμφέροντος ή επιδιώξεως ατομικής ή ομαδικής.
Κατά τον Π. Κανελλόπουλο, Εθνικισμός είναι «η τάσις ομάδος ανθρώπων πρός επιβολήν και εκτός των ορίων της εθνικής συνειδή σεως των στοιχείων άτινα εδημιούργησαν και απαρτίζουν αυτήν». Κατά τον Αλ. Παπαναστασίου, Εθνικισμός είναι «η προσπάθεια ενός Έθνους προς έπιβολήν του εντός των ορίων του δι' αποκρούσεως αλλοεθνούς επιβολής ή διά συγχωνεύσεως εις έν όλον των χωρισμένων μερών του αυτού Έθνους.
[Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης, Πολιτική Ορολογία, Λάβρυς, 1979]

Αποκλειστική προσήλωσις εις τα εθνικά ιδεώδη χαρακτηριζομένη υπό τάσεως εκμεταλλεύσεως αυτών προς επικράτηση έναντι ξένων εθνών.
[Μέγα Λεξικόν όλης της Ελληνικής Γλώσσης του Δημητράκου]

1. Ό όρος εθνικισμός υποδηλώνει μία μορφή ομαδικής συνειδητότητος (group consciousnes) — δηλ. τής συναισθήσεως συμμετοχής ως μέλους ή προσηλώσεως σέ ένα έθνος (nation — βλ. λέξη). H συνειδητότης αυτή αποκαλείται συχνά εθνική συνείδηση (ή συνειδητότης τής εθνικότητος — consciousnes of nationality),H οποία ταυτίζει τις τύχες των μελών τής ομάδος μέ τις τύχες ενός εθνικού κράτους (nation-state) επιθυμητού ή υπαρκτού.
2. Ό εθνικισμός υποδηλώνει επίσης τις ιδεολογίες πού επιδιώκουν νά δικαιολογήσουν τό εθνικό κράτος σάν ιδεώδη μορφή πολιτικής οργανώσεως. Οι εθνικιστές επιδιώκουν να γίνουν μέλη ενός υπό κατασκευήν ή υπάρχοντος κράτους, με το όποιο ταυτίζουν την ύπαρξη τους.
3. Ό εθνικισμός υποδηλώνει επίσης τή σύγχρονη ιστορική διαδικασία μέ τήν οποία διάφορα έθνη απέκτησαν ανεξάρτητη πολιτικήν οντότητα.
[Λεξικό Κοινωνικών Επιστημών της UNESCO, έκδοσης Ελληνικής Παιδείας, 1972]

The term refers to an ideology which emphasizes the formation and assertion of a NATION by making it the main objective of political action.
[Dictionary of Race, Ethnicity and Culture, Guido Bolaf, Raffaele Bracalenti, Peter Braham and Sandro Gindro, SAGE, 2003]

This is an ideology that holds that the nation is the natural basis of social life and that the best and most natural political units are states based on nations, that is, nation-states. Correspondingly, it gives rise to movements in which groups which define themselves as nations demand that they have their own independent national state.
[Dictionary of Sociology, Cambridge, 2006]

Nationalism is one of the most potent political forces on the world stage today. Fusing the intractability of cultural politics with the power of the state, nationalism organizes individuals into cohesive political communities that are unique, exclusionary, and wedded to mythologized histories. Nationalism sometimes inspires violence and xenophobia, but it also supplies the wellspring for sentiments such as patriotism and self-sacrifice. The deep emotions that nationalism taps into make it a powerful tool in the hands of demagogues, who manipulate nationalist sentiments for political gain
[International Encyclopedia of the Social Sciences, 2nd edition, Vol 5, Gale, 2008]

ΕΘΝΙΣΜΟΣ

[Λεξικό Τριανταφυλλίδη]η άποψη που ενθαρρύνει την έκφραση και την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης και παράλληλα αναγνωρίζει και σέβεται τις εθνικές διαφορές· η απόλυτη πίστη και αφοσίωση κάποιου στα ιδεώδη του έθνους στο οποίο ανήκει, χωρίς καμία διάθεση περιφρόνησης ή υποτίμησης των ιδεωδών άλλου έθνους· (πρβ. πατριωτισμός, εθνικισμός).[“Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσα” της Υδρίας - Cambridge - Ήλιος]
Eθνισμός (ο) (ουσ. αρσ.) (απο το ουσ. έθνος) η εθνική συνείδηση, η φιλοπατρία

[Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης, Πολιτική Ορολογία, Λάβρυς]
Η ιδεολογική έκδήλωσις της πίστεως αυτής ταύτης τής εθνικής συνειδήσεως προς έαυτήν (Π. Κανελλόπουλος). Κατ' άλλον ορισμόν, η συνείδησις ενός άτομου ότι ανήκει εις ένα «Έθνος, εθνική συνείδησις.» Επίσης, η ίδιότης του μέλους ενός Έθνους, ενός εθνικού συνόλου.
[Λεξικό Μπαμπινιώτη, 2η έκδοσης]
Εθνισμός – εθνικισμός – διεθνισμός – φιλοπατρία – πατριωτισμός – σοβινισμός.
Το να αγαπά κανείς την πατρίδα του, η φιλοπατρία (λ. που πρωτοεμφανίζεται στον Αριστοφάνη), είναι το πιο φυσικό πράγμα. Στα τέλη του 18ου αι. –αρχές του 19ου αι., όταν η λ. φιλοπατρία δίνει την αίσθηση λογιότερης λέξης, αρχίζει να υποκαθίσταται από τις λέξεις πατριωτισμός (αντιδάνειο μέσω του γαλλ. Patriotisme), που πρωτοχρησιμοποιούν ο Ρήγας Φεραίος, ο Ευγένιος Βούλγαρης κ.ά., και εθνισμός (μαρτυρείται από τον Ν. Σπηλιάδη, 1826). Για λίγο μάλιστα φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκαν με την ίδια σημασία και τα εθνικότης και εθνότης, που γρήγορα όμως εξειδικεύθηκαν στη σημασία που έχουν και σήμερα.
Η χρήση της λ. εθνισμός με τη σημ. του πατριωτισμού, της φιλοπατρίας είναι τόσο έντονη τον 19ο αι., ώστε ο περίφημος δικαστής και συγγραφέας Αναστάσιος Πολυζωίδης, αναζητώντας (το 1859) μια λέξη ομόρριζη του εθνικός (= ειδωλολάτρης) για να δηλώσει την ειδωλολατρεία, τον παγανισμό, αποφεύγει τη λ. εθνισμός (= πατριωτισμός), για να μην προκαλέσει σύγχυση, και δημιουργεί τη λ. εθνικισμός με τη σημ. «ειδωλολατρισμός» (από το εθνικός «ειδωλολάτρης») που είναι και η πρώτη σημ. της λέξης! Βαθμηδόν η λ. εθνισμός υπεχώρησε, τη θέση της πήρε η λ. εθνικισμός, που σήμανε και τον πατριωτισμό, την αγάπη προς την πατρίδα, αλλά και τις εδαφικές απαιτήσεις ενός έθνους εις βάρος άλλων εθνών, τον εθνικό επεκτατισμό, δήλωσε δηλ. και τη θετική και την αρνητική σημ. Τον φανατικό, με επεκτατικές-επιθετικές βλέψεις, πατριωτισμό δήλωσε και η ξενικής (γαλλικής) προελεύσεως λ. σοβινισμός (από το ήρωα θεατρικού έργου, του αφοσιωμένου στον Ναπολέοντα πατριώτη N. Chauvin).
Με τις σαρωτικές αλλαγές που έγιναν στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό από τη δεκαετία του ’80, με τους ποικιλώνυμους εθνικισμούς που εμφανίστηκαν μετά την πτώση των κομουνιστικών καθεστώτων, η διάκριση μεταξύ nationism και nationalism κατέστη και στην Ελλάδα αναγκαία και άρχισε να εκφράζεται αντιστοίχως, με το σημασιολογικό-λεξικό ζεύγος εθνισμός – εθνικισμός, όπου το εθνισμός δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό, το δε εθνικισμός τις εθνικιστικές επεκτατικές βλέψεις.
Απέναντι σε αυτό το ζεύγος η λ. διεθνισμός παρέμεινε από παλιά να δηλώνει το ξεπέρασμα της έννοιας του έθνους και την υποκατάστασή της από τη διεθνική αντίληψη ότι δεν πρέπει να υπάρχουν όρια που να χωρίζουν τους λαούς, αντίληψη την οποία προέβαλε ο κομουνισμός, η κατεξοχήν διεθνιστική ιδεολογία.

Τι από τα παραπάνω τελικά είναι σωστός ορισμός για αυτούς τους εθνοπολιτικούς όρους ?
Ο καθένας έχει την γνώμη του, τα φρονήματα του αλλά και τον χαρακτήρα του.
Φυσικά υπάρχουν και άλλοι ορισμοί, απλά έβαλα τους πιο γνωστούς.
Διαλέξτε και παίρνετε.

Διεκρίνηση ως προς τους δύο ορισμούς του εθνομηδενιστή και εθνικόφρονα και καθορίζονται από την πρωτογενή ελληνική σημασία των δύο αυτών σύνθετων λέξεων: . Πηγή μου το λεξικό Τριανταφυλλίδη.
φρονώ : έχω τη γνώμη, την πεποίθηση, νομίζω, πιστεύω.μηδενίζω: θεωρώ και αντιμετωπίζω κάτι ως τελείως ασήμαντοεθνικόφρονας : αυτός που έχει εθνικό φρόνημα, που πιστεύει στα ιδανικά του έθνους του και τα υπερασπίζεται. Συχνά ως αρνητικός χαρακτηρισμός για ανθρώπους με πολύ συντηρητικές ιδέες.εθνο- & εθνό- , όταν κατά τη σύνθεση ο τόνος ανεβαίνει στο α' συνθετικό & εθν-, όταν το β' συνθετικό αρχίζει από φωνήεν:
α' συνθετικό σε σύνθετες λέξεις· δηλώνει ότι αυτό που εκφράζει το β' συνθετικό αναφέρεται στο έθνος, στο σύνολο των ανθρώπων ενός έθνους· ειδικότερα1. σε σύνθετα επίθετα α. έχει θέση αντικειμένου, όταν το β' συνθετικό είναι ρηματικό παράγωγο: Εθνο-κτόνος, εθνο-σωτήριος. β. έχει θέση ποιητικού αιτίου, όταν το β' συνθετικό είναι παθητικό ρήμα ή συνηθέστερα ρηματικό επίθετο σε -τος: Εθνο-πρόβλητος.2. σε σύνθετα ουσιαστικά, δηλώνει ότι το β' συνθετικό αναφέρεται στο έθνος, αφορά το έθνος: Εθνάρχης, εθνο-μάρτυρας, εθνόσημο, εθνο-συνέλευση, εθνο-φυλακή.3. (επιστ. ) αποτελεί το αντικείμενο μιας επιστήμης ή ενός κλάδου της: Εθνο-γραφία, εθνο-λογία.

Τελευταία ανανέωση : 19-1-2011