Ο χάλκινος καλυκωτός κρατήρας με αργυρή διακόσμηση κλιματίδας (340-320 π.Χ.) από την Πιερία, που βρέθηκε πιθανότατα σε παράνομη ανασκαφή βασιλικού τάφου της περιοχής, μαγνήτιζε όσους έστεκαν μπροστά του, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ηταν το μέγεθός του εντυπωσιακό, οι λεπτομέρειες που διέσωζε αλλά και τα σχόλια του διευθυντή του μουσείου Νίκου Καλτσά, ότι στις Αιγές, την πρώτη πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους και τη Σεβαστή Πιερίας, οι ανασκαφές έφεραν στο φως τρεις παρόμοιους μνημειακούς κρατήρες. Καύσεις ευγενών φιλοξενούσαν όλοι τους, σύμφωνα με το έθιμο που επιχωρίαζε στον πυρήνα του βασιλείου της Μακεδονίας από τα τέλη του 5ου και όλο τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο κρατήρας της συλλογής Σέλμπι Γουάιτ είναι βέβαιο πως προέρχεται από το ίδιο μακεδονικό εργαστήριο, ενώ το πώμα που κάλυπτε το στόμιο και έστεκε δίπλα του ήταν μια ακόμη απόδειξη ότι είχε ταφική χρήση.
Διεκδίκηση
Ο επαναπατρισμός του ήταν αληθινό θρίλερ. Για την περίπτωσή του οι ελληνικές αρχές κινητοποιήθηκαν γρήγορα, την ίδια μέρα που λύθηκε ο γρίφος για την επιστροφή της επιτύμβιας στήλης, η οποία επίσης ανήκει στη συλλογή Γουάιτ. Είχε ταυτιστεί από τον καθηγητή Γ. Δεσπίνη, ότι ανήκει στο κάτω τμήμα στήλης από το Πόρτο Ράφτη που απεικονίζει ώριμο άνδρα πολεμιστή και ένα νέο.
Κανείς δεν γνωρίζει αν έσπασε στην αρχαιότητα ή την έσπασαν αρχαιοκάπηλοι για να τη μεταφέρουν εύκολα. Η διεκδίκησή της όμως, 40 χρόνια από την ανεύρευσή της κι ενώ έχει παραγραφεί από την αμερικανική και ελληνική Δικαιοσύνη, κάνει το ΥΠΠΟ να πανηγυρίζει. Υποστηρίζουν πως αποτελεί προηγούμενο για τη διεκδίκηση των Μαρμάρων.
Ηταν όμως κάτι ακόμη. Την ημέρα της συμφωνίας των δύο πλευρών, το ΥΠΠΟ διεκδίκησε και δεύτερο αντικείμενο από τη συλλογή. Εξίσου εντυπωσιακό, ωστόσο, η απόκτηση του χάλκινου κρατήρα έχει ιδιαίτερη σημασία για έναν επιπλέον λόγο: την ήθελαν και τα Σκόπια.
Η κινητοποίηση των Σκοπίων
Είναι κοινό μυστικό στους κύκλους του υπουργείου Πολιτισμού όπως και του Τμήματος Αρχαιοκαπηλίας της ΕΛ.ΑΣ., η τακτική της γείτονος χώρας και η ανεπίσημη πολιτική της να αγοράζει αρχαιότητες που προέρχονται από τη Μακεδονία, προκειμένου να σχηματίσει το εθνικό της προφίλ. Ενα από τα μεγαλύτερα άλλωστε κέντρα δραστηριότητας των αρχαιοκαπήλων τα τελευταία χρόνια είναι το Μοναστήρι (πολύ κοντά στα ελληνοσκοπιανά σύνορα) όπου συγκεντρώνονται αντικείμενα από λαθρανασκαφές ή φυγαδεύονται από την Ελλάδα.
Ισως γι’ αυτό πρέπει να κινητοποιηθεί εντονότερα η ελληνική πλευρά. Οι επιστροφές αρχαιοτήτων όπως αυτές από τη συλλογή της Σέλμπι Γουάιτ ή εκείνες που προηγήθηκαν από το Μουσείο Γκετί, είναι εντυπωσιακές νίκες, χρειάζεται όμως σύστημα και οργάνωση για να προχωρήσει ουσιαστικά το θέμα του επαναπατρισμού εκατοντάδων παρανόμως εξαχθέντων αντικειμένων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Πίσω από τις αποσπασματικές επιστροφές απαιτείται συγκροτημένη πολιτική κι όχι «εποχικές» κινήσεις.
Γι’ αυτό η νεοσυσταθείσα Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών (αντικείμενό της ο εντοπισμός και ο επαναπατρισμός αρχαίων) που ανέφερε χθες ο υπουργός Πολιτισμού Μ. Λιάπης, για να λειτουργήσει σωστά πρέπει να είναι αυτόνομη, να έχει ουσιαστική βοήθεια σε ανθρώπινο δυναμικό, οικονομική ευελιξία και να μην εξαρτάται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Τα δύο αντικείμενα που συνόδευσαν στη χώρα μας η αρχαιολόγος Ελένη Μπάνου και η συντηρήτρια Γεωργία Αννα Μωραΐτου, θα βρίσκονται για λίγες ημέρες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πριν μεταφερθούν στην έκθεση «Νόστοι» που ετοιμάζεται στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης και βρουν ύστερα την οριστική θέση τους. Η στήλη θα πάει σίγουρα στο Μουσείο της Βραυρώνας, όμως ο χάλκινος κρατήρας δεν είναι σίγουρο αν θα καταλήξει στην Πιερία ή τη Θεσσαλονίκη.
Eν τω μεταξύ, ο Μ. Λιάπης άρχισε να μιλάει για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Εθεσε, είπε, για πρώτη φορά το θέμα της επιστροφής στο Συμβούλιο Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε.
πηγή: καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια τα οποία θα περιέχουν Greekenglish, ύβρεις, μειωτικούς και συκοφαντικούς χαρακτηρισμούς δεν θα αναρτώνται.