Νομοσχέδιο για την Ιθαγένεια: Έκφραση Μεταμοντέρνου Πολυπολιτισμικού Εθνικισμού.*

Μπορούμε άραγε να περιγράψουμε πληρέστερα τη φύση της μεταμοντέρνας πολυπολιτισμικής ή εδαφικής-πολιτικής ταυτότητας που προσπαθούν να δημιουργήσουν η πολιτισμική και εθνοφοβική ελίτ στην χώρα μας ;

Τι είδους κοινότητα επιδιώκει να πραγματώσει αυτού του είδους ο πολυπολιτισμικός εθνικισμός;

Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, όπως είναι φυσικό, παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ως προς τις λεπτομέρειες και δεν θα πρέπει να συγχέονται με την πραγματικότητα, η οποία συχνά είναι μια τερατώδης καρικατούρα των πολυπολιτισμικών εθνικιστικών επιδιώξεων. Ωστόσο, νομίζω πως μπορούμε να απομονώσουμε κάποια επανεμφανιζόμενα χαρακτηριστικά αυτών των εθνικισμών και των πολιτικών ταυτοτήτων που επιδιώκουν να σφυρηλατήσουν.

1. Εδαφικότητα. Με τον όρο αυτό μπορούμε να ορίσουμε την πολιτική αφοσίωση όχι μόνο σε κάποια συγκεκριμένα σύνορα, με όποιο τρόπο και αν προέκυψαν αυτά, αλλά σε μια συγκεκριμένη χωρική και κοινωνική θέση ανάμεσα στα υπόλοιπα εδαφικά έθνη. Στη βάση αυτής της αφοσίωσης βρίσκεται η πεποίθηση πως η διαμονή και η χωρική εγγύτητα είναι σημαντικότερη από την καταγωγή και τη γενεαλογία. Η «συμβίωση» και το «ρίζωμα» σε ένα έδαφος με ιδιαίτερη μορφολογία ανάγονται σε κριτήριο απονομής πολιτικών δικαιωμάτων και σε βάση της πολιτικής κοινότητας. Συχνά, τα κριτήρια αυτά παντρεύονται με την ιδέα μιας επιστροφής στην αγροτική απλότητα και αυτάρκεια και στις αξίες της υπαίθρου, που διέφθειρε η αστική τρυφηλότητα.

Το έθνος γίνεται αντιληπτό σαν μια εδαφική πατρίδα, τόπος της γέννησης και των παιδικών χρόνων, προέκταση της εστίας και του σπιτιού. Και ακόμα, είναι ο τόπος των προγόνων, των ηρώων και των αρχαίων πολιτισμών κάθε λαού. Συνεπώς, από την οπτική γωνία του μεταμοντέρνου πολυπολιτισμικού εθνικισμού νομιμοποιείται απόλυτα η οικειοποίηση των μνημείων και των έργων τέχνης των προγενέστερων πολιτισμών που έζησαν στον ίδιο τόπο, η ιδιοποίηση όσων από τα πολιτισμικά τους επιτεύγματα μπορεί να προσδώσουν μοναδικότητα και δόξα στο εδαφικό έθνος, που ίσως (προς το παρόν) να στερείται δικών του επιτευγμάτων. Επομένως για τον μεταμοντέρνο πολυπολιτισμικό εθνικισμό οι σύγχρονοι Ιρακινοί ή Πακιστανοί μετανάστες  δικαιούνται να οικειοποιηθούν.......

όχι μόνο τον αρχαίο βαβυλωνιακό πολιτισμό, από τον Χαμουραμπί έως τον Ναβουχοδονόσορα αλλά και τον αρχαίο-ελληνικό πολιτισμό. Με άλλα λόγια, η patria(η πατρίδα) πρέπει να μετατραπεί σε ιστορικό έδαφος. Αυτό επιτυγχάνεται με τις  ανύπαρκτες προϋποθέσεις του εθνοκτόνου νομοσχέδιου για την ιθαγένεια.

2. Συμμετοχή. Όλοι οι εθνικισμοί προϋποθέτουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, τουλάχιστον θεωρητικά. Στην πράξη βέβαια, η συμμετοχή αυτή συχνά περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό. Αυτό όμως που προέχει για τον μεταμοντέρνο πολυπολιτισμικό εθνικισμό είναι πως η ενεργή συμμετοχή όλων των μελών πρέπει να έχει ως βάση της το έδαφος και την ιδιότητα του πολίτη. Πρόκειται για μια μορφή εδαφικού λαϊκισμού που εφαρμόζεται συχνά, για μια πρόσκληση που απευθύνεται σε κάθε εν δυνάμει πολίτη του έθνους (ή του προσδοκώμενου έθνους), παρακάμπτοντας τους φυλάρχους, τους γέροντες, τους θρησκευτικούς ηγέτες, τους προύχοντες των χωριών. Στη βάση αυτής της έκκλησης δεν βρισκόταν η εθνότητα, η θρησκεία ή η οικογένεια αλλά το άτομο ως κάτοικος, και επομένως ως μέλλων πολίτης της εδαφικής επικράτειας και συνεπώς του μελλοντικού έθνους.

Με ανάλογο τρόπο (πάνω σε εδαφική βάση) έχουν οργανωθεί τα διάφορα μονοκομματικά -αλλά ανοιχτά στον εσωτερικό διάλογο- καθεστώτα που επιδιώκουν τη συμμετοχή όλων των πολιτών στις δραστηριότητες τους, από άκρου εις άκρον της κρατικής επικράτειας.

3. Δικαιώματα του πολίτη. Ούτε αυτό το χαρακτηριστικό είναι αποκλειστικότητα των πολυπολιτισμικών (εδαφικών)εθνών (η νομική αναγνώριση της ιδιότητας του πολίτη είναι συνοδευτικό στοιχείο όλων των εθνών), όμως στα εδαφικά έθνη και στους εδαφικούς εθνικισμούς προσλαμβάνει έναν ιδιαιτέρως εξέχοντα ρόλο. Γιατί εδώ η ιδιότητα του πολίτη δεν χρησιμοποιείται απλώς για να υπογραμμίσει την ένταξη στο έθνος και να διαφοροποιήσει το «εμείς» από το «εκείνοι» αλλά κυρίως για να υπερκεράσει τις ανταγωνιστικές προσδέσεις και ταυτότητες, ιδιαίτερα αυτές του εθνοτικού τύπου. Δεδομένης της συχνά έντονης παρουσίας των τελευταίων, η νομική αναγνώριση του πολίτη διαθέτει μια έντονα ηθική και οικονομική απόχρωση, καθώς γίνεται ο βασικός μηχανισμός αποκλεισμού αλλά και ο κύριος φορέας ένταξης και συμμετοχής σε διάφορα οφέλη (εργασία, εκπαίδευση, υγεία κ.λπ.) ανεξαρτήτως της εθνοτικής προέλευσης.

Και σε αυτή την περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με μια ιδέα που στην πράξη συχνότερα παραβιάζεται παρά τηρείται ωστόσο, παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος της προόδου προς το εθνικιστικό ιδεώδες του εδαφικού «έθνους του πολίτη» και η βάση επί της οποίας τα άτομα μπορούν να διεκδικούν τα νόμιμα δικαιώματα τους εντός της πολιτικής κοινότητας.

4. Εκπαίδευση προσανατολισμένη στον πολίτη. Δυνάμει, πρόκειται για το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του μεταμοντέρνου πολυπολιτισμικού εθνικισμού και της ταυτότητας που επιδιώκει να δημιουργήσει. Οι μελετητές συχνά επισημαίνουν τη σοβαρότητα με την οποία επιδίδονται τα καθεστώτα των νεοσύστατων κρατών σε εκστρατείες για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού και την παροχή στοιχειώδους και (μερικές φορές) μέσης εκπαίδευσης σε όλο τον πληθυσμό. Όμως εξίσου σημαντικό για τα εδαφικά έθνη είναι και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Αν μπορούμε να πούμε πως το εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα έχει κοσμικό και δυτικό χαρακτήρα, το πνεύμα που το χαρακτηρίζει είναι σε μεγάλο βαθμό «πολιτικό». Αυτό σημαίνει πως στόχος της εκπαίδευσης είναι να ωφελήσει την εθνική κοινότητα όσο και το άτομο. Έτσι, δίνεται πολύ μεγαλύτερη έμφαση στις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει το άτομο στην κοινότητα και στο χρέος που έχει αναλάβει απέναντι της, έστω και αν αυτές οι ιδέες υποβάλλονται έμμεσα, μέσω της κοινωνικής επιδοκιμασίας και όχι με ανοιχτή κατήχηση. Η έμφαση του εκπαιδευτικού συστήματος στον «πολίτη» δεν είναι ένα φαινόμενο περιορισμένο στους μη δυτικούς εδαφικούς εθνικισμούς. Η καταγωγή του ανάγεται στους Ιακωβίνους πατριώτες της Γαλλικής Επανάστασης και αποτέλεσε χαρακτηριστικό της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας, καθώς και του σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος των ΗΠΑ. Η ουσία είναι πως εδώ, επειδή από την εκπαίδευση απουσιάζει η έμφαση στην εθνοτική ιδιαιτερότητα, το «πολιτικό» στοιχείο παίζει ακόμα μεγαλύτερο ρόλο ακριβώς εξαιτίας της βαρύτητας που δίνει αυτό το είδος των εδαφικών εθνών στην προετοιμασία για την ανάληψη της ιδιότητας του πολίτη. Θεωρείται δηλαδή πως το μακροπρόθεσμο γεφύρωμα των εθνοτικών ρηγμάτων μπορεί να γίνει μόνο αν δοθεί σαφής έμφαση στην ενστάλαξη ενός κοινωνικού ήθους μέσα στο πνεύμα της ισότητας και της αδελφότητας των πολιτών. Επίσης «πολιτικά» μπορεί να χαρακτηριστούν και τα περιεχόμενα αυτής της εκπαίδευσης ή τουλάχιστον ένα μέρος τους. Και αυτό διότι η εκπαίδευση χρησιμοποιείται για να μεταδώσει μέσω της  γλώσσας (με την προϋπόθεση ότι υπάρχει κάποια lingua franca), της ιστορίας, των τεχνών και της λογοτεχνίας την πολιτική μυθολογία και τη συμβολική του νέου (ή προσδοκώμενου) έθνους, οι οποίες θα νομιμοποιήσουν τις ρηξικέλευθες ή ίσως και επαναστατικές κατευθύνσεις του με τη βοήθεια μύθων, μνημών, αξιών και συμβόλων αντλημένων από τα κινήματα για κοινωνική και πολιτική απελευθέρωση και τις εικόνες μακρινών ηρώων και «χρυσών εποχών», κατάλληλων για να παρακινήσουν τους σύγχρονους σε ανάλογες θυσίες.

Σημειώνω δε ότι η Ελληνική γλώσσα του σήμερα είναι μία λοβοτημένη γλώσσα, μία greekenglish γλώσσα , με 2000 λέξεις για την καθημερινή χρήση και βιασμένη γραμματική.

Άλλα παραδείγματα  είναι η σύγκριση των Ελλήνων μεταναστών και η παραποίηση των λεγομένων του Ισοκράτη σε ότι αφορά την δήθεν «Ελληνική» παιδεία που δεν είναι τίποτα άλλο από την Αττική.

Cui bono?

Τίνος συμφέροντα υπηρετούν εντέλει οι βλέψεις και τα ιδεώδη του μεταμοντέρνου πολυπολιτισμικού εθνικισμού;

Όπως ακριβώς το έθνος θεωρείται από ορισμένους ως μια «φαντασιακή κοινότητα», ως κατασκεύασμα της εξουσίας και της ιντελιγκέντσιας, έτσι και μια παγκόσμια κουλτούρα η οποία θα είναι μια απομίμηση στοιχείων του παρελθόντος υποστηριζόμενη από την επιστήμη και τις τηλεπικοινωνίες, θεωρείται ως η πιο τολμηρή και φιλόδοξη πράξη της φαντασίας της ανθρωπότητας. Ωστόσο τα κείμενα από τα οποία αναγκαστικά θα συντεθεί ένας τέτοιος κοσμοπολιτισμός, τα διακωμωδημένα συστατικά αυτού του συνονθυλεύματος, δεν είναι άλλα από τους μύθους, τις μνήμες, τις αξίες, τα σύμβολα και τις παραδόσεις που διαμορφώνουν την κουλτούρα και το λόγο των διαφόρων εθνών και εθνοτικών κοινοτήτων. Άρα, αυτά ακριβώς τα έθνη και οι εθνοτικές κοινότητες οριοθετούν ιστορικά το λόγο μας. Το να διεισδύσει κανείς στις φόρμες που χρησιμοποιούν ή να αμφισβητήσει τις παραδοχές τους δεν αρκεί από μόνο του για να υποσκάψει τη δύναμη τους ή να ακυρώσει την επιρροή του εθνικού λόγου. Όντας στενά συνδεδεμένοι με τις πραγματικότητες της κρατικής εξουσίας και της πολιτισμικής επικοινωνίας, ο εθνοτικός και εθνικός λόγος και τα κείμενα τους θέτουν όρια στις φαντασιακές «κατασκευές» του ανθρώπου, διότι η μακρά διάρκεια των εθνοτικών ιστοριών είναι αυτή ακριβώς που του παρέχει τις γλώσσες και τις κουλτούρες μέσα στις οποίες διαμορφώνεται ο ατομικός και συλλογικός του εαυτός και αυτή εξακολουθεί να ενώνει και να διαιρεί τα ανθρώπινα όντα. Άρα, δεν αρκεί απλώς να φανταστεί κανείς μια παγκόσμια κοινότητα πρώτα πρέπει να αναδυθούν νέες, ευρύτερες μορφές πολιτικής οργάνωσης και διαφορετικοί τύποι πολιτισμικών κοινοτήτων. Αυτό πιθανότατα θα είναι μια σταδιακή, ασυνεχής και σε μεγάλο βαθμό απροσχεδίαστη πορεία.

Ένα μωσαϊκό πολυπολιτισμικού δίχως κοινή μνήμη αποτελεί αντίφαση οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας μιας τέτοιας πολυπολιτισμικής  κουλτούρας απλούστατα θα τόνιζε περισσότερο τον πλούτο των παραδοσιακών μνημών και ταυτοτήτων που λεηλατήθηκαν προκειμένου να κατασκευαστεί αυτό το γιγαντιαίο μπρικολάζ.

Το νομοσχέδιο αυτό δεν ελληνοποιεί μόνο τους λαθρομετανάστες αλλά δίνει καινούργιους (1εκ) ψηφοφόρους στο ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Αλλοιώνει το εκλογικό σώμα εις βάρος των Ελλήνων οι οποίοι και ποτέ δεν θα αποδεχτούν ως Έλληνες τους "εισβολείς". Το  τρίπτυχο ένταξη-εσνωμάτωση-αφομοίωση που είναι η μεταναστευτική πολιτική απέτυχε παταγωδώς. Μέρος αυτής της αποτυχίας θα  είναι και η ελληνοποίηση 1,1 εκ αλλοδαπών λαθρομετναστών.

*Για τα παραπάνω χρησιμοποίησα βιβλιογραφία του εθνο-συμβολισμού.