Τι είναι «Ethnicity» και «Nationality» και πως μεταφράζεται στα Ελληνικά.

Ο  Θουκυδίδης στο τρίτο βιβλίο της ιστορίας του «Πελοποννησιακού Πολέμου» έγραψε:«Και την ειωθυίαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσει» που σε νεοελληνική μετάφραση σημαίνει : «Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους άλλαζαν ακόμα και την σημασία των λέξεων».

Έτσι λοιπόν και σήμερα, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες αλλάζουμε το νόημα των λέξεων(Ιθαγένεια, Εθνικότητα, Υπηκοότητα) για να δικαιολογήσουμε τις πράξεις μας.Δυστυχώς αγγλικές λέξεις έχουν γίνει και αυτές θύματα των νεοελληνικών αποδόσεων και κυρίως των ερμηνειών. Θα ξεκινήσω λοιπόν με τις δύο πιο πρόσφατες και οι οποίες μας είχαν απασχολήσει στο νομοσχέδιο Ραγκούση που ελληνοποιούσε τους νομιμοποιηθέντες λαθρομετανάστες. Είναι οι λέξεις «Ethnicity» και «Nationality».

«Ethnicity»
σύμφωνα με τον Hutchinson(Ethnicity, Oxford, 1996,σελ 4)) είναι η ιδιότητα το να ανήκεις σε μια εθνοτική(ethnic) κοινότητα(community) ή ομάδα(group) αλλά μπορεί και να σημαίνει και την ουσία μίας εθνικής(national) ομάδας. Ο όρος «Ethnicity» πρωτοπαρουσιάστηκε το 1950 στην αγγλική γλώσσα. Η καταγραφή της  γίνεται  για πρώτη φορά στο Αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης το 1953 ενώ και η πρώτη ανάλυσή της εντοπίζεται στο άρθρο των Glazer και Moynihan(Ethnicity seems to be a new term, 1975).

Ο όρος αυτός αφορά τις κοινωνικές σχέσεις (την διάδραση), και συνιστά το αποτέλεσμα μιας κοινωνικής διαδικασίας ανάμεσα σε «εμάς» (μέλη της ομάδας) και τους «άλλους» (μέλη εκτός ομάδας). Οι εθνοτικές ομάδες καθορίζονται από τον τρόπο αντίληψης των ατόμων-μελών τους και από τον τρόπο που τους αντιλαμβάνονται οι «άλλοι». Οι πολιτισμικές διαφορές οριοθετούν την ομάδα, δεν την δημιουργούν, με άλλα λόγια η εθνοτική ταυτοποίηση ξεκινάει μέσα από την διάδραση ανάμεσα σε ομάδες ατόμων.

Για το όρο «Nationality» και σύμφωνα με τον David Miller(On Nationality, Oxford, 1995, σελ 10) δίνει 3 και αλληλοσυνδεόμενες προτάσεις :

·        Η πρώτη αφορά την εθνική ταυτότητα(national identity), όπου μπορεί να είναι μέρος της ταυτότητας ενός ατόμου ότι ανήκει σε αυτή ή εκείνη εθνική ομάδα. Ο ισχυρισμός αυτός με τη σειρά του υποδιαιρείται σε δύο: τα έθνη υπάρχουν πραγματικά, δηλαδή δεν είναι  εικονικά πρόσωπα, έτσι ώστε όταν κάποιος που πιστεύει ότι ανήκει αυτό  δεν είναι  θύμα  κάποιου λάθους, και ότι η «Nationality» μας, είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ταυτότητάς μας.

·        Η δεύτερη πρόταση λέει  ότι είναι είναι ηθικό κομμάτι, και υποστηρίζει ότι τα έθνη είναι ηθικές κοινοτήτες(communities)

·        Η τρίτη πρόταση είναι η πολιτική, και δηλώνει ότι οι άνθρωποι που αποτελούν μια εθνική(national) κοινότητα(community) σε μια συγκεκριμένη περιοχή και έχουν ένα καλό επιχείρημα για πολιτικό αυτοπροσδιορισμό , το οποίο  θα τους επιτρέπει να αποφασίζουν συλλογικά θέματα που αφορούν κυρίως τη δική τους κοινότητα.

Δηλαδή  το «Nationality» μπορεί να είναι η εθνική, πολιτική και η ηθική ταυτότητα ενός ατόμου ή μίας ομάδας σε υπαρκτό και όχι εικονικό έθνος. Σημειώνω ότι και οι δύο σαφώς διακρίνουν την «Ethnicity» και «Nationality» από το Κράτος(State). Αυτό σημαίνει ότι η εθνική ταυτότητα προυπήρχε του έθνους-κράτους σαν εθνική ομάδα ή  κοινότητα.

Ο πρώτος όρος μπορεί να αποδοθεί στα Ελληνικά ως εθνοτικότητα ή εθνισμός και ο δεύτερος με το εθνικότητα ή εθνοκρατικότητα, όπως επίσης, ο δε πρώτος χρησιμοποιείται μόνο στις ανθρωπολογικές επιστήμες και ο δεύτερος  εκτός από τις ανθρωπολογικές και στις πολιτικές επιστήμες όπως η νομική ορολογία.

Θα με ρωτήσει κάποιος γιατί τα έβαλες όλα αυτά;

Τα έβαλα ώστε να δείξω ότι στο εξωτερικό εκτός από την γραμμή του μεταμοντερνισμού/ μετανεωτερικότητας(postmodernism)  που έχει κατακλείσει την Ελληνική σκέψη, υπάρχουν και άλλες όπως αυτές των Hutchinson, Smith, Miller, Armstrong, Λεούση κλπ   όπου διαβάζεις απόψεις όπως ότι τα έθνη δεν είναι φαντασιακά, προϋπήρχε η εθνική ταυτότητα και κυρίως υπάρχει διαχωρισμός της εθνικότητας από το κράτος.. Σε ότι αφορά δε τον Miller. θα ήθελα να επισημάνω ότι είναι από αυτούς  όπου μεταξύ άλλων υποστηρίζει την διατήρηση του κοινωνικού κράτους(συντάξεις, υγεία, δικαιοσύνη) στα πλαίσια της Εθνικής ταυτότητας του κράτους και είναι υπέρμαχος ενός συντηρητικού και ελεγχόμενου πολυπολιτισμού, τα  δε βιβλία του είναι γραμμένα με τέτοιο τρόπο όπου σε βάζει να προσπαθήσεις να απαντήσεις πραγματικά σε ερωτήματα και διλήμματα, προκειμένου τελικά  να μπορέσεις να δεις τι είναι σωστό και τι λάθος.

Τελειώνοντας και κατά την γνώμη μου ο ορισμός του  «Ethnicity»(εθνισμός ή εθνοτικότητα) είναι η συνειδητότητα που έχει ένα άτομο/εθνική-εθνοτική ομάδα που προέρχεται από ένα ορισμένο έθνος ή/και η ιδιότητα κάποιου να ανήκει σε ορισμένο έθνος ή να κατάγεται από ορισμένο έθνος και «Nationality»(εθνικότητα) είναι ο δεσμός(πολιτικός, πολιτιστικός, νομικός) που συνδέει το άτομο ως πολίτη με το έθνος-κράτος(nation state) στο οποίο ανήκει. 

Οποιαδήποτε διαφωνία και κριτική στα παραπάνω είναι δεκτή.

UPDATE:21-7-2018

Nationality σύμφωνα με τα δύο κορυφαία λεξικά της αγγλικής γλώσσας σημαίνει....

1-H ιδιότητα ότι ανήκεις σε ένα συγκεκριμένο έθνος.
2-Μια εθνοτική ομάδα που αποτελεί μέρος ενός ή περισσοτέρων πολιτικών εθνών.

https://en.oxforddictionaries.com/definition/nationality

1-το επίσημο δικαίωμα στο να ανήκεις(ανήκουν) σε μια συγκεκριμένη χώρα
2- μια ομάδα ανθρώπων της ίδιας φυλής, θρησκείας, παραδόσεων κλπ.
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/nationality

Η λέξη «εθνικότητα», σύμφωνα με το λεξικό Μπαμπινιώτη(Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας) είναι μία δανεική λέξη, προέρχεται από την γαλλική λέξη nationalite, πρωτοεμφανίστηκε το 1833 και οι ερμηνείες της είναι: 

-η ιδιότητα του μέλους ενός έθνους

-το να ανήκεις σε ένα έθνος

-η καταγωγή από συγκεκριμένο έθνος

Στην ίδια ερμηνευτική γραμμή και το λεξικό Τριανταφυλλίδη(greek-language.gr):

-προέλευση από ορισμένο έθνος

-η ιδιότητα κάποιου να ανήκει σε ορισμένο έθνος ή να κατάγεται από ορισμένο έθνος»

Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η λέξη προέρχεται από την γαλλική λέξη nationalite, η οποία προήλθε από την αγγλική λέξη nationality.

Το ελληνικό κράτος, έχει δώσει κατά καιρούς διάφορες ερμηνείες, με κοινό στοιχείο την επισήμανση τα τελευταία χρόνια ότι «εθνικότητα είναι ιδιότητα και μη νομικός δεσμός σε ένα έθνος».(π.χ. ΥΠΕσωτερικών, Διεύθυνση Ιθαγένειας, 9-7-2013, Φ.822215/18303).

Tα παραπάνω επιβεβαιώνουν το προ 8ετίας αρχικό κείμενο μου, όπου ο όρος nationality είναι αυτός που προσδιορίζει σε ποιο έθνος ή εθνοκράτος ανήκεις.

UPDATE:18-2-2019

Χρήσιμη βιβλιογραφία για τα παραπάνω είναι:

1-Nationalism, A.D. Smith και John Hutchinson, Oxford, 1995 

2-Ethnicity, A.D. Smith και John Hutchinson, Oxford, 1995

3-On Nationality, David Miller, Oxford, 1995

4-Ethnicity, Steve Fenton, Polity, 2010

5-Fredrik Barth, Ethnic Groups and Boundaries 1998

6- Thomas Hylland Eriksen, Ethnicity and Nationalism, 3nd edition, 2010