Στίγκλιτς για τις ιδιωτικοποιήσεις

Πολύ επιτυχημένα ένας blogger αποκάλεσε τις επερχόμενες αλλαγές  στην Ελλάδα με το «Κρατικοποιούν τα χρέη και ιδιωτικοποιούν τα κέρδη!». Η διαδικασία ξεπουλήματος που δρομολογείται στην Ελλάδα έχει δοκιμαστεί σε άλλες χώρες αρκετές φορές και σε ανάλογες περιπτώσεις.  

Η διαδικασία ακολουθεί πάντα τα ίδια ακριβώς βήματα: Αρχικά οι κυβερνήσεις σε συνεργασία με τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης ξεκινούν μια άγρια επίθεση εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι εμφανίζονται ως υπεύθυνοι για όλα τα οικονομικά δεινά της χώρας. Ο μύθος του υπερδιογκωμένου δημόσιου τομέα συχνά βασίζεται στη διαστρέβλωση στοιχείων από οργανισμούς που στηρίζονται (σε) και στηρίζουν την εκάστοτε κυβέρνηση. Παράλληλα συγκεκριμένοι δημόσιοι οργανισμοί εγκαταλείπονται συνειδητά στη μοίρα τους, εξοργίζοντας τους πολίτες με την αναποτελεσματικότητά τους. Και η διαδικασία ολοκληρώνεται με την πώληση ακόμη και των κερδοφόρων δημόσιων οργανισμών σε ένα κλάσμα της αξίας τους.  Ο Νομπελίστας Joseph Stiglitz, έχει αναφερθεί για το θέμα αυτό.

Έτσι το 2003 έγραψε(Η μεγάλη αυταπάτη, Λιβάνης):

«Είναι σημαντικό να αναδιαρθρώνονται οι κρατικές επιχειρήσεις, και η ιδιωτικοποίηση είναι συχνά ένας αποτελεσματικός τρόπος για να επιτευχθεί αυτό. Αλλά η ώθηση ανθρώπων από δουλειές χαμηλής παραγωγικότητας σε κρατικές επιχειρήσεις προς την ανεργία δεν αυξάνει το εισόδημα μιας χώρας, και σίγουρα δεν αυξάνει την ευημερία των εργαζομένων. Το δίδαγμα είναι απλό και θα επανέλθω πολλές φορές σε αυτό: Η ιδιωτικοποίηση πρέπει να αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος, το οποίο θα συνεπάγεται τη δημιουργία θέσεων εργασίας αλληλοδιαδόχως με την αναπόφευκτη απώλεια θέσεων εργασίας που συχνά συνεπάγεται η ιδιωτικοποίηση. Πρέπει να εφαρμοστούν οι μακροοικονομικές πολιτικές, συμπεριλαμβανόμενος αυτής των χαμηλών επιτοκίων, που βοηθούν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η επιλογή του κατάλληλου χρόνου (και ρυθμού) είναι το παν. Αυτά δεν είναι απλώς ζητήματα πρακτικής, ή «υλοποίησης», αλλά ζητήματα αρχής.

Ίσως η πιο σοβαρή ανησυχία σχετικά με την ιδιωτικοποίηση, έτσι όπως έχει τόσο συχνά εφαρμοστεί, είναι εκείνη της διαφθοράς. H ρητορική του φονταμενταλισμού της αγοράς υποστηρίζει ότι η ιδιωτικοποίηση μειώνει αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν δραστηριότητα «αναζήτησης προσόδων» από εκείνους τους κυβερνητικούς αξιωματούχους, οι οποίοι είτε «ξαφρίζουν» τα κέρδη των κρατικών επιχειρήσεων είτε κλείνουν συμβόλαια και συνεργασίες με τους φίλους τους. Όμως. σε αντίθεση με αυτό που υποτίθεται ότι κάνει, η ιδιωτικοποίηση επιδείνωσε τόσο πολύ την κατάσταση, ώστε σε πολλές χώρες σήμερα να είναι συνώνυμη της δωροδοκίας. Εάν μια κυβέρνηση είναι διεφθαρμένη, ελάχιστες πιθανότητες υπάρχουν να λυθεί το πρόβλημα με την ιδιωτικοποίηση. Εξάλλου, η ίδια διεφθαρμένη κυβέρνηση που κακοδιαχειρίστηκε την εταιρεία θα χειριστεί και την ιδιωτικοποίηση. Στη μια χώρα μετά την άλλη, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνειδητοποιούσαν ότι η ιδιωτικοποίηση σήμαινε πως δεν θα χρειαζόταν πλέον να περιορίζονται στο ετήσιο «ξάφρισμα» κερδών. Πουλώντας μία κρατική εταιρεία σε τιμή χαμηλότερη από αυτή της αγοράς, μπορούσαν να ιδιοποιηθούν ένα σημαντικό μερίδιο από το ενεργητικό της, αντί να το αφήσουν στους επόμενους κατόχους της εξουσίας. Στην πραγματικότητα, μπορούσαν να κλέψουν σήμερα ένα μεγάλο μέρος από αυτά που θα «ξάφριζαν» στο μέλλον άλλοι πολιτικοί. Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι η νοθευμένη διαδικασία ιδιωτικοποίησης σχεδιάστηκε για να μεγιστοποιήσει το ποσό που οι υπουργοί της κυβέρνησης μπορούσαν να ιδιοποιηθούν, και όχι το ποσό που θα εισέρρεε στο ταμείο της κυβέρνησης, για να μη μιλήσουμε για τη συνολική αποδοτικότητα της οικονομίας.»

Ενώ στο πρόσφατο βιβλίο του(The price of inequality):

«Όπως έχουμε δει, είναι εύκολο να γίνεις πλούσιος με το να πάρεις ένα δημόσιο περιουσιακό στοιχείο με μεγάλη έκπτωση. Πολλοί από τους σημερινούς ολιγάρχες της Ρωσίας, για παράδειγμα, που έλαβαν το αρχικό πλούτο τους με την αγορά κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε τιμή χαμηλότερη της τιμών αγοράς, στη συνέχεια διασφαλίζουν την συνέχεια των κερδών μέσω της μονοπωλιακής δύναμης.»