Πατριωτισμός

Τον πατριωτισμό τον παρουσιάζω με ομόκεντρους κύκλους. Ο πλησιέστερος στο κέντρο είναι ο πυκνότερος, ο μεστότερος. Ο δεύτερος είναι αραιότερος. Ο τρίτος ακόμη πιο αραιός. Ο τέταρτος είναι σχεδόν δυσδιάκριτος.

 

Είμαι πρώτα Έλληνας. Είναι επιταγή του αίματος. Είμαι η συνέχεια μιας μακρόχρονης πορείας γεμάτης από συμβάντα που μου ανήκουν και στα όποια ανήκω. Είμαι ταγμένος σε μια περαιτέρω πορεία σ’ ένα μέλλον, που ταυτίζεται με ό,τι έπραξα, ό,τι αφήνω πίσω μου. Συνεχίζεται μεταθανάτια η ύπαρξή μου.

 

Είμαι ύστερα Ευρωπαίος. Γέννημα τού ελληνορωμαϊκού πολιτισμού και της χριστιανικής παράδοσης. Ανήκω στην οικογένεια των εθνών πού έχουν κοινές ρίζες ιδεολογικές, γλωσσικές, αισθητικές, πού έχουν όμοια λογικά σχήματα, £να κοινό σύστημα ιδεών.

 

Ανήκω κατά τρίτο λόγο στην οικογένεια των πολιτισμένων ανθρώπων, που....  έχουν διαφορετικές πολιτιστικές ρίζες, διαφορετικό λόγο, διαφορετική αίσθηση τού καλού, διαφορετική σχέση με το θείο, είτε είναι ινδοί, είτε κινέζοι, είτε αφρικανοί.

 

Τέλος αισθάνομαι μια Αλληλεγγύη, μια Αόριστη κοινότητα βιολογική με τον άνθρωπο γενικά. Με συγκινεί η Αρρώστια του, η πείνα του και σέβομαι τις ιδιαίτερες μορφές που τα ανθρώπινα ένστικτα προσλαμβάνουν όπου υπάρχει ζωή ανθρώπου.

 

Το τελευταίο αυτό πανανθρώπινο αίσθημα δεν θα ήταν σωστό να το πω πατριωτισμό. Είναι όμως και αυτό κάτι πού σ’ εμένα βέβαια δεν είναι πανανθρώπινη χριστιανική αγάπη, αλλά μια απροσδιόριστη συμπόνια.

 

Πηγή:Κωνσταντίνος Τσάτσος, H ζωή σε απόσταση – στοχασμοί, 1986